Η παγκοσμιοποίηση της αντι-"τρομοκρατίας"

ΤΑΚΗΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ

Το αντιτρομοκρατικό νομοσχέδιο που ετοίμασε η σοσιαλφιλελευθερη κυβέρνηση δίνει λαβή τελευταία σε σειρά ερμηνειών για τις προθέσεις των ελίτ που το σχεδίασαν. Η επικρατούσα ερμηνεία είναι ότι το νομοσχέδιο αποτελεί αποτέλεσμα πιέσεων, κυρίως από την Αμερικανική ελίτ η οποία διεκδικεί το μονοπώλιο της βίας σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Σύμφωνα με άλλη ερμηνεία, ο στόχος του νομοσχεδίου αναφέρεται στις σχέσεις μεταξύ των ελίτ και των οργάνων τους και την ανάγκη επίδειξης αντιτρομοκρατικού έργου, έστω και με κόστος την ‘κατασκευή τρομοκρατών’[1]. Κατά τη γνώμη μου, οι ερμηνείες αυτές όχι μόνο είναι ‘μερικές’, δηλαδή καλύπτουν μόνο ένα τμήμα των προθέσεων των ελίτ, αλλά και ουσιαστικά αποκρύπτουν τα βαθύτερα ΄συστημικα’ αίτια της αντι-τρομοκρατικής νομοθεσίας και το γεγονός της δημιουργίας μιας υπερεθνικής ελίτ που στηρίζει τη παγκοσμιοποίηση και προχωρά τώρα στην οργάνωση της φίμωσης των ριζοσπαστικότερων αντιδράσεων εναντίον της.

Όπως έχω επανειλημμένα προσπαθήσει να δείξω από τη στήλη αυτή,[2] η σημερινή παγκοσμιοποίηση της οικονομίας της αγοράς δεν υπήρχε ‘από αρχαιοτάτων χρόνων’, όπως υποστηρίζουν ανιστόρητες απόψεις[3] που προφανώς δεν έχουν αντιληφθεί (η προσπαθούν να συγκαλύψουν) το γεγονός ότι  η παγκοσμιοποίηση έχει ιστορία μόνο μερικών δεκαετιών και το σύστημα της οικονομίας της αγοράς, που τη γέννησε, μόνο δυο αιώνων. Πράγμα που κάνει φανερό το γεγονός ότι ακόμη και η πρώτη απόπειρα παγκοσμιοποίησης τον περασμένο αιώνα δεν έχει σχέση, ποσοτικά η ποιοτικά, με τη σημερινή παγκοσμιοποίηση εφόσον εκείνη στηριζόταν στα κράτη-έθνη ενώ η σημερινή παγκοσμιοποίηση (η σωστότερα διεθνοποίηση) στηρίζεται σε ένα νέο φαινόμενο: τις πολυεθνικές. Απαραίτητα συμπληρώματα της παγκοσμιοποίησης είναι οι νεο/σοσιαλ-φιλελευθερες πολιτικές που εφαρμόζονται σήμερα σε όλο τον κόσμο με στόχο την ελαχιστοποίηση των κοινωνικών ελέγχων πάνω στις αγορές: ανοικτές αγορές εμπορευμάτων και κεφαλαίου, ελαστικοποιηση της αγοράς εργασίας,  ιδιωτικοποιήσεις, πετσόκομμα του κράτους-πρόνοιας κλπ. Οι πολιτικές δηλαδή αυτές δεν οφείλονται απλώς στη κατάκτηση της εξουσίας από νεοφιλελεύθερα η σοσιαλ-φιλελεύθερα κόμματα, όπως υποστηρίζει η ρεφορμιστική Αριστερά για ευνόητους λόγους, αλλά εκφράζουν τις αναγκαίες προϋποθέσεις λειτουργίας του σημερινού διεθνοποιημένου συστήματος της οικονομίας της αγοράς και επομένως δεν είναι αναστρέψιμες όσο αυτό αναπαράγεται.

Όπως όμως ήταν φυσικό, η νέα αυτή ‘άγρια’ μορφή της οικονομίας της αγοράς έχει δημιουργήσει παγκόσμιες αντιδράσεις οι οποίες παίρνουν διάφορες μορφές. Από τη σύσταση οικο-ακτιβιστικών οργανώσεων (πχ η οργάνωση Earth First! στη Βρετανία και Αμερική) που στοχεύουν σε βίαιες μορφές αντίδρασης κατά της περιουσίας των πολυεθνικών επιχειρήσεων οι οποίες επιδίδονται ανενόχλητα στη καταστροφή του περιβάλλοντος, μέχρι την πρόσκαιρη κατάληψη δρόμων, οικονομικών κέντρων κλπ (πχ η Βρετανική οργάνωση Reclaim the Streets). Και από την οργάνωση μαζικών διαδηλώσεων που καταλήγουν βίαιες (πχ Σιατλ) μέχρι ειρηνικών εκδηλώσεων με μεταρρυθμιστικά αιτήματα  (πχ Πόρτο Αλέγκρε) τα οποία η ρεφορμιστική Αριστερά μας, θρασύτερη από αυτή στο εξωτερικό,  βαφτίζει ‘ανατρεπτικά’ (πράγμα που δικαιολογεί και την υποστήριξη τους από την  γνωστή...ανατρεπτική εφημερίδα Le Monde!). Δεν ήταν λοιπόν περίεργο ότι οι παγκόσμιες ελίτ, μπροστά στο διογκούμενο αυτό κύμα αντιδράσεων, άρχισαν να  παγκοσμιοποιούν τους μηχανισμούς ελέγχου  (βλ πχ Συνθήκη Σενγκεν) και καταπίεσης, με τον εκσυγχρονισμό  του νομικού οπλοστάσιου τους, ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Βρετανία και η Ελλάδα όπου η σχετική νομοθεσία δεν ήταν προσαρμοσμένη ακόμη στις νέες συνθήκες. Έτσι, η νεοφιλελεύθερη συναίνεση, στην οποία έχουν προσχωρήσει σήμερα όλα τα κόμματα εξουσίας, επιτρέπει παντού την απρόσκοπτη εισαγωγή των δρακόντειων μέτρων που προβλέπουν οι αντιτρομοκρατικοί νόμοι. Ο  απώτερος στόχος της νομοθεσίας είναι να φιμώσει τις ριζοσπαστικότερες αντιδράσεις κατά της παγκοσμιοποιημενης οικονομίας της αγοράς, απο τη μια μεριά εκφοβίζοντας τους πολλούς και διοχετεύοντας τις αντιδράσεις τους σε σχετικά ανώδυνα για τις ελίτ μεταρρυθμιστικά αιτήματα όπως αυτά του Πόρτο Αλέγκρε και, απο την αλλη, απομονώνοντας και συντρίβοντας τις ριζοσπαστικές αντιδράσεις αντισυστημικου χαρακτήρα.

Ο Βρετανικός τρομονομος για παράδειγμα ορίζει ως ‘τρομοκρατία’ τη δραστηριότητα,  ή ακόμη και την απειλή δραστηριότητας, που ‘επιδιώκει να επηρεάσει τη κυβέρνηση, ή να εκφοβίσει το κοινό (η τμήμα του) με στόχο τη προώθηση πολιτικών, θρησκευτικών η ιδεολογικών στόχων’. Ως τέτοια δραστηριότητα ορίζονται όχι μόνο πράξεις εναντίον της ζωής αλλά και πράξεις που  ενέχουν σοβαρή ζημία κατά της περιουσίας ή αποβλέπουν στη σοβαρή διατάραξη ηλεκτρονικών συστημάτων. Έτσι, οι δραστηριότητες πχ των οικο-ακτιβιστων να σταματήσουν τη κατασκευή αυτοκινητόδρομων μέσα στα δάση, ή να παρεμποδίσουν τη καλλιέργεια μεταλλαγμένων προϊόντων, τώρα υπάγονται στις δρακόντειες ποινές του αντιτρομοκρατικού νόμου, όπως επίσης υπάγονται και δραστηριότητες μπλοκαρίσματος του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου κυβερνητικών παραγόντων που αποτελούσαν συνήθη πρακτική των σύγχρονων ακτιβιστων. Το ίδιο θα μπορούσαν εύκολα να υπαχθούν στο νόμο αυτό οι δραστηριότητες των καταληψιών, των ακτιβιστων κατά των McDonalds κλπ, ακόμη και εκείνων που δεν χαφιεδιζουν στις Αρχές για τις οργανώσεις που  σχεδιάζουν τέτοιες δραστηριότητες. Συγχρόνως, η προτροπή για επαναστατικές ενέργειες στο εξωτερικό, πχ κατά του τυραννικού Ισραηλινού καθεστώτος, θεωρείται τρομοκρατία, (όχι όμως και οι βομβαρδισμοί της Βαγδάτης από τις ελίτ!). Αντίστοιχα, οι δραστηριότητες των ακτιβιστων του 19ου αιώνα που εμπόδιζαν την περίφραξη της κοινοτικής γης, καταστρέφοντας τους φράχτες των καταπατητών της, σήμερα θα εθεωρούντο τρομοκρατικές. Όπως εύκολα θα μπορούσαν να επιβάλλουν ισόβια στη φεμινίστρια Pankhurst που διακήρυσσε ότι ‘υπάρχει κάτι το οποίο οι κυβερνήσεις προστατεύουν περισσότερο από την ανθρώπινη ζωή, την ασφάλεια της περιουσίας, γι αυτό θα κτυπήσουμε τον εχθρό στη περιουσία του’. Για να εξασφαλίζεται μάλιστα η καταδίκη των ακτιβιστων  ήρθη, με παράλληλο νόμο, η αρμοδιότητα των ορκωτών δικαστηρίων στα εγκλήματα αυτά, εφόσον ως γνωστόν οι ένορκοι είναι πιο κοντά στο λαϊκό συναίσθημα από τους δικαστές οι οποίοι, ως δημόσιοι υπάλληλοι, υπόκεινται στις κρατικές πιέσεις.

Ο Ελληνικός τρομονομος, στα ίδια χνάρια με τον Βρετανικό, περιλαμβάνει στις αντι-τρομοκρατικές διατάξεις τα εγκλήματα ‘κατά της ιδιοκτησίας και των περιουσιακών δικαιωμάτων’, μη κάνοντας μάλιστα καμία διάκριση όσον αφορά τα πολιτικά ή μή κίνητρα τους. Παράλληλα, τα μέλη πχ ενός γκρουπούσκουλου που συλλαμβάνονται κατέχοντας ‘εκρηκτικές ύλες’ (που θα μπορούσαν να είναι και τα γνωστά ‘γκαζάκια’) με στόχο  να κάνουν υλική ζημία στα γραφεία μιας πολυεθνικής, η οποία κατασκευάζει πολεμικά αεροπλάνα που σκορπίζουν το θάνατο σε χιλιάδες αμάχους, απειλούνται με κάθειρξη ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 10 ετών. Και με τη βοήθεια των εφετών, που με βάση τον τρομονομο αντικαθιστούν τους ένορκους, η απειλή αυτή εύκολα θα υλοποιείται. Έτσι, όπως εύστοχα χαρακτήρισε τη νέα αντιτρομοκρατική νομοθεσία γνωστός Βρετανός ακτιβιστης κατά των μεταλλαγμένων τροφίμων, ‘η κυβέρνηση δημιουργεί μια ιδιωτική υπηρεσία ασφάλειας για τις πολυεθνικές’.[4]

Συμπερασματικά, ο συνδυασμός της δρακόντειας νομοθεσίας κατά των ακτιβιστων με παράλληλη νέα νομοθεσία για τον δραστικό περιορισμό των διαδηλώσεων, που ήδη εισαχθηκε στη Βρετανία και ανάλογα σχεδιάζεται εδώ, θα κάνουν σύντομα φανερά τα όρια των δραστηριοτήτων της παραδοσιακής αριστεράς και ιδιαίτερα της ρεφορμιστικής. Πράγμα που θέτει άμεσα την ανάγκη δημιουργίας ενός πραγματικού κινήματος, πέρα από το άμορφο και χωρίς όραμα σημερινό ΄κίνημα’ κατά της παγκοσμιοποίησης, με στόχο μια νέα μορφή  παγκοσμιοποίησης, η οποία θα θεμελιώνεται σε πραγματικά δημοκρατικές μορφές κοινωνικής οργάνωσης[5] πέρα από την οικονομία της αγοράς και την αντιπροσωπευτική ‘δημοκρατία’ .


[1] Ιός, ‘Ε’, 18/3/01

[2] βλ αρχείο της αρθρογραφίας στο www.inclusivedemocracy.org/fotopoulos/

[3]  βλ. π.χ. Διακήρυξη Κίνησης Ειρήνης, Οικολογίας, Δικαιωμάτων & Αλληλεγγύης, ‘Ε’ 15/3/01

[4] Luke Anderson, Γκαρντιαν, 3/5/00

[5] βλ. για παραπέρα ανάλυση,  Τάκης Φωτόπουλος, Περιεκτική Δημοκρατία (Καστανιώτης, 1999) κεφ. 7. βλ. και περιοδικό «Περιεκτική Δημοκρατία», αρ. 1 (Φεβρουάριος 2001) Εκδ. Ελεύθερος Τύπος