Ελευθεροτυπία (11 Σεπτεμβρίου 2010)
Οι δυο κόσμοι στη σημερινή Ελλάδα
ΤΑΚΗΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ενώ για τα κανάλια και για τις στημένες δημοσκοπήσεις όλα γίνονται «για να σωθεί η πατρίδα» και «πάμε καλά», και ενώ σήμερα ο αρχηγός της κοινοβουλευτικής Χούντας θα εντείνει την εκστρατεία συστηματικής εξαπάτησης του λαού, η μαύρη εικόνα που βλέπει ο μέσος πολίτης μπροστά του σκοτεινιάζει περισσότερο. Και παρά την οργανωμένη «κλάκα» στη Θεσσαλονίκη από τα μέλη του χουντικού κόμματος που σιτίζονται από αυτό, και την μαζική αστυνομοκρατία και τρομοκρατία, μια πρόγευση της λαϊκής οργής θα αντιληφθεί ακόμη και ο «Γιωργάκης», που όπως φαίνεται έχει πιστέψει και ο ίδιος τη μυθολογία των δεκάδων «συμβούλων» και επικοινωνιακών συνεργείων του. Έτσι, η αντίθεση μεταξύ των δύο κόσμων, που συναντούμε σε κάθε αντιπροσωπευτική «δημοκρατία» και οικονομία της αγοράς, σήμερα παίρνει στη χώρα μας μια δραματική εικόνα. Από τη μια μεριά, ο κόσμος των ελίτ, των παρατρεχάμενων και των προνομιούχων με τα πολυτελή επίπεδα διαβίωσης, τις βίλες, τα σκάφη κ.λπ. (οι «από πάνω») και, από την άλλη, ο κόσμος των χαμηλόμισθων εργατών και υπαλλήλων, των συνταξιούχων, των ανέργων και των υποαπασχολούμενων (οι «από κάτω»), που σήμερα αντιμετωπίζουν άμεσο κίνδυνο να μην μπορούν να καλύψουν ακόμη και τις βασικές ανάγκες τους. Στα ενδιάμεσα στρώματα (ο όρος «μεσαία τάξη» είναι μάλλον αδόκιμος για το ελληνικό επίπεδο ανάπτυξης) συνωθούνται όλοι αυτοί που μέχρι σήμερα είχαν εξασφαλίσει κάποιο καταναλωτικό επίπεδο, συνήθως με κομπίνες κάθε είδους, (φακελάκια κ.λπ., αν ήταν στον δημόσιο τομέα, και φοροδιαφυγή, εύκολο κέρδος στον ιδιωτικό) το οποίο βλέπουν τώρα που έσκασε η «αναπτυξιακή» φούσκα να εξανεμίζεται και να σπρώχνονται προς τους «από κάτω».
Η εικόνα των δύο κόσμων επιβεβαιώνεται όχι μόνο από τα επίσημα στοιχεία, αλλά ακόμη και τον ξένο Τύπο (όπως περίπου γινόταν και στη διάρκεια της στρατιωτικής Χούντας, αφού τα ελληνικά ΜΜΕ, ουσιαστικά προωθούν τη γραμμή του «μονόδρομου» και της ΕΕ, όπως άλλωστε και τα κόμματα εξουσίας (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ) και τα δεκανίκια τους (ΛΑΟΣ, Δημοκρατική Αριστερά, Οικολόγοι-Πράσινοι, αλλά και το «φιλευρωπαϊκό» τμήμα της Αριστεράς μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ) και φυσικά και τα έντυπα που άμεσα ή έμμεσα ελέγχουν. Έτσι, ενώ η κοινοβουλευτική Χούντα επαναλαμβάνει συνεχώς το ασύστολο ψέμα ότι το Μνημόνιο είναι μονόδρομος γιατί αλλιώς δεν θα μπορούσε να πληρώσει μισθούς και συντάξεις («ξεχνώντας» να αναφέρει ότι αυτό θα συνέβαινε μόνο αν συγχρόνως έπρεπε να πληρώσει μέχρι το τελευταίο ευρώ αυτά που χρωστάμε στις ξένες κυρίως Τράπεζες, χωρίς να επιβαρύνει τους «από πάνω» που ήταν και οι κύρια ωφελημένοι από αυτά!). Όπως, όμως, αναφέρει (ενδεικτικά, ανάμεσα σε πολλούς άλλους διεθνείς οικονομολόγους) ο John Whittaker του Βρετανικού Lancaster University, «η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να βρει τον δρόμο [της εξόδου από την ευρωζώνη και της δραχμοποίησης του χρέους] πιο ελκυστικό, αφού θα αποκαθιστούσε την ανταγωνιστικότητα και οι εργαζόμενοι στο δημόσιο τομέα θα μπορούσαν να πληρωθούν σε Ελληνικό χρήμα”.[1] Παρόμοια θέση υποστήριξε ακόμη και ο Hans-Werner Sinn (καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Μονάχου), ο οποίος μάλιστα αποκάλυψε και το μέγεθος της απάτης για τον «μονόδρομο» της κοινοβουλευτικής Χούντας, τονίζοντας ότι το Πρόγραμμα Σταθερότητας «ήταν περισσότερο μια προσπάθεια να αποκρύψει τις ζημιές των Τραπεζών, παρά να σώσει την Ελλάδα».[2] Παρόλα αυτά ο Τρισέ εξακολουθεί αναίσχυντα να μιλά για «καταστροφή» αν φύγουμε από την Ευρωζώνη[3], (ακολουθούμενος από την ντόπια ελίτ, καθώς και τη ρεφορμιστική «φιλευρωπαϊκή» Αριστερά ―ακόμη και τη «Μαρξιστική»!). Στον πραγματικό λοιπόν κόσμο, πέρα απο αυτόν που παρουσιάζουν οι ελίτ και τα παπαγαλάκια τους, συμβαίνουν τα εξής:
Πρώτον, η ανεργία καλπάζει. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι άνεργοι που το 2005-08 ήταν λιγότεροι από το 8% του ενεργού πληθυσμού (από τους οποίους οι μισοί ήταν άνεργοι για πάνω από ένα χρόνο που σημαίνει ότι δεν εδικαιούντο ούτε καν επίδομα ανεργίας),[4] το 2009 είχαν ανεβεί στο 9,5%, και σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ αναμένεται να φθάσουν εφέτος το 12,1% και το 2011 το 14,3% . Δηλαδή, μέσα σε δύο χρόνια, θα έχουμε σχεδόν διπλασιασμό της ανεργίας. Και αυτό, αν πιστέψουμε τα επίσημα στατιστικά στοιχεία γιατί, σύμφωνα με την ΓΣΕΕ, η ανεργία θα τριπλασιαστεί μεταξύ 2009 και 2011 ανεβαίνοντας στο 20% (όπως σήμερα στην Ισπανία) ―που σημαίνει επιστροφή στην ανεργία του 1960 (πριν ξεκινήσει η μεταπολεμική «αναπτυξιακή» φούσκα), όταν εκατοντάδες χιλιάδες νέοι αναγκάζονταν να μεταναστεύσουν για να επιβιώσουν. Αν μάλιστα πάρουμε υπόψη ότι, σύμφωνα με έρευνα του Παν. Πειραιώς,[5] σε περιοχές της Ελλάδος η ανεργία φθάνει και το 70%, οι εκτιμήσεις της ΓΣΕΕ μπορεί να είναι και συντηρητικές, ιδιαίτερα αν πάρουμε υπόψη τη δραστική συρρίκνωση του δημόσιου τομέα που επέβαλε η τρόικα, της οποίας τα αποτελέσματα θα φανούν αργότερα, καθώς και την αντίστοιχη συρρίκνωση της αγοράς .
Δεύτερον, η κατανάλωση μειώνεται δραματικά. Όμως, σε μια οικονομία υπηρεσιών (όπου το 77% της παραγωγής είναι οι πάσης φύσεως «υπηρεσίες») με περιθωριακή εξαγωγική επίδοση που υπερ-αντισταθμίζεται από τις υπέρογκες εισαγωγές, η κατανάλωση είναι αυτή που συντηρούσε (με τα ξένα κόλλυβα του δανεισμού) την «αναπτυξιακή» φούσκα. Στην Ελλάδα, πάνω από το 71% του ΑΕΠ προέρχεται από την ιδιωτική κατανάλωση (το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρωζώνη!) η οποία σε όλη τη δεκαετία (2000-08) είχε ετήσιο ρυθμό αύξησης 3,9% (έναντι 1,5% στην Ευρωζώνη).[6] Ο συνδυασμός όμως της αύξησης της ανεργίας και του πετσοκόμματος κατά 20% των μισθών και συντάξεων, της αύξησης των έμμεσων φόρων (ΦΠΑ) ―που κτυπούν κυρίως τη κατανάλωση των «από κάτω»― αλλά και η συνακόλουθη αύξηση των τιμών (παρά τη βαριά ύφεση που προβλέπεται ότι θα οδηγήσει σε μείωση του ΑΕΠ κατά 4% εφέτος)!) έχει ήδη δραματικές επιπτώσεις στην αγορά.
Τρίτον, ως συνέπεια των παραπάνω, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις κλείνουν η μια μετά την άλλη, και αυτό δεν αφορά μόνο μαγαζιά (το 17% των μαγαζιών στο κέντρο της Αθήνας και ανάλογα ποσοστά σε κάθε εμπορικό κέντρο της χώρας),[7] αλλά ακόμη και μεγάλες επιχειρήσεις που στηρίζονται βασικά στην ελληνική αγορά (πχ οι εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα που έριξαν στο δρόμο 100 περίπου εργαζόμενους), πράγμα που σημαίνει, κατά την ίδια έρευνα, ότι τουλάχιστον άλλες 100.000 θέσεις θα χαθούν στο εμπόριο, ενισχύοντας τον φαύλο κύκλο της ύφεσης.
Τέταρτον, η χαμηλή ανταγωνιστικότητά μας, που είναι η απώτερη αιτία και για τη σημερινή ουσιαστική χρεοκοπία, παρουσιάζει καταβαράθρωση μετά την ένταξή μας στην Ενιαία Αγορά και την Ευρωζώνη. Έτσι, μέσα σε λιγότερο απο 20 χρόνια (1990-2008), η ανταγωνιστικότητα, με βάση το ελληνικό μερίδιο στις παγκόσμιες εξαγωγές, μειώθηκε κατά 30%![8]
Παρόλα αυτά, οι ελίτ μας μιλούν ακόμη για εξωστρεφή «ανάπτυξη» που δήθεν θα μας βγάλει από τον βούρκο του «μονόδρομου». Αλλά, όταν εκατομμύρια Γάλλοι κατέβηκαν προχθές στους δρόμους για να σταματήσουν τα μέτρα Σαρκοζί, που δεν συγκρίνονται σε βαρβαρότητα με αυτά της τρόικας, θα ήταν πράγματι περίεργο να μην πράξει το ίδιο ο Ελληνικός λαός, χαροποιώντας τις ξένες και ντόπιες ελίτ επειδή «ο άνθρωπός τους στην Αθήνα» (κατά την έκφραση των Γερμανικών Financial Times για τον «Γιωργάκη»[9]), μαζί με ένα επιτελείο αρχολίπαρων, τα καταφέρνει τόσο καλά στην εξαπάτηση …
[1] Dr John Whittaker, “Leaving euro may be more attractive,” The Financial Times (30/8/2010). http://www.ft.com/cms/s/0/580b52c6-b3cb-11df-81aa-00144feabdc0.html
[2] Martin Wolf, “Germans are wrong: the eurozone is good for them,” The Financial Times (7/9/2010). http://www.ft.com/cms/s/0/195dfa18-bab2-11df-b73d-00144feab49a.html
[3] Ζ. Κ. Τρισέ: «Ενδεχόμενη επιστροφή της Ελλάδας στη δραχμή σημαίνει καταστροφή», “Ε” (6/9/2010). http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=200065
[4] World Bank, World Development Indicators 2010, Table 2.5
[5] Corinna Jessen, “Entering a Death Spiral?,” Spiegel (18/8/2010). http://www.spiegel.de/international/europe/0,1518,712511,00.html
[6] World Development Indicators 2010, Tables 4.1, 4.2, 4.8, 4.9
[7] Βλ. έρευνα Εθνικής Συνομοσπονδίας Εμπορικών Επιχειρήσεων (ΕΣΕΕ), (9/10/2010).
[8] Το μερίδιο μας στις παγκόσμιες εξαγωγές έπεσε απο 0,23% το 1990, σε 0,16% το 2008 (World Bank: World Development Indicators 2005, Table 4.5 & WBI 2010, Table 4.4)
[9] Ines Zöttl, “Unser Mann in Athen,” Financial Times Deutschland (13/8/2010). http://www.ftd.de/politik/international/:kolumne-ines-zoettl-unser-mann-in-athen/50155680.html