Εισαγωγικό Σημείωμα #1

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΓΚΕΖΕΡΛΗΣ

Όπως θα έχει ίσως προσέξει ο αναγνώστης, το περιοδικό αυτό είναι χωρισμένο σε τρεις ενότητες. Στόχος μας είναι η ύλη του περιοδικού να παρουσιάζεται μέσα απο αυτές τις τρεις ενότητες που θα μπορούσαμε συνοπτικά να περιγράψουμε ως εξής. Στην πρώτη ενότητα θα εξετάζονται διάφορα ζητήματα της ελληνικής και της διεθνούς επικαιρότητας, τα οποία σχολιάζονται σε (σχετικά) σύντομα άρθρα. Επιδίωξή μας είναι τα θέματα αυτά να παρουσιάζονται από μια εντελώς διαφορετική σκοπιά από αυτές που έχει συνηθίσει ο αναγνώστης στα ΜΜΕ αλλά και στα άλλα έντυπα της Αριστεράς, ώστε να καταδείχνεται η συστημική φύση των φαινομένων που σχολιάζονται, δηλαδή η απώτερη αιτία τους που, για εμάς, είναι η συγκέντρωση εξουσίας σε όλα τα επίπεδα την οποία δημιουργεί η σημερινή ‘δημοκρατία’ και η οικονομία της αγοράς. Παράλληλα, θα επιδιώκεται να γίνεται φανερή η ανάγκη να κτιστεί ένα κίνημα με στόχο την Περιεκτική Δημοκρατία, δηλαδή την ισοκατανομή της εξουσίας/δύναμης μεταξύ των πολιτών, ώστε να ξεπεραστούν τα θεμελιακά προβλήματα τα οποία σχολιάζονται σε αυτή την ενότητα και που δεν είναι παρά αναπόφευκτα συμπτώματα της κρίσης που δημιουργεί το σημερινό σύστημα.

Η δεύτερη ενότητα του περιοδικού είναι αρκετά διαφορετικής φύσης. Σ’ αυτήν ο αναγνώστης θα βρει σχετικά εκτενέστερα κείμενα από αυτά της προηγούμενης ενότητας, τα οποία έχουν κάπως πιο ‘θεωρητικό’ χαρακτήρα. Ας προσέξει όμως ο αναγνώστης: η λέξη ‘θεωρητικό’ σε καμία περίπτωση δε σημαίνει ότι αποτελούν Βυζαντινολογία. Τα κείμενα αυτά αναφέρονται σε διάφορες πτυχές της Περιεκτικής Δημοκρατίας, η οποία κατ’ εμάς αποτελεί το μόνο τρόπο διεξόδου από την πολυδιάστατη κρίση που μαστίζει τις σημερινές κοινωνίες – ζήτημα καθόλου «ακαδημαϊκό».

Τέλος, στη τρίτη ενότητα σκοπεύουμε να παρουσιάσουμε κινήσεις καθώς και εκδόσεις με προβληματισμό βασισμένο στο πρόταγμα της Περιεκτικής Δημοκρατίας η συγγενή σε αυτό. Οι αναγνώστες μας μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο σε σχέση με αυτή την ενότητα, πληροφορώντας μας για σχετικές κινήσεις και εκδόσεις για τις οποίες δεν είμαστε ενήμεροι.

Η πρώτη ενότητα σε αυτό το τεύχος αρχίζει με ένα σχόλιο που αναφέρεται στο κρίσιμο θέμα του νέου εργασιακού νόμου και των ιδιωτικοποιήσεων με αναφορά στη γενικότερη κατάσταση της ελληνικής οικονομίας. Στο σχόλιο αυτό καταρρίπτονται πολλοί μύθοι που έχουν να κάνουν με την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ εξετάζεται και η θέση που έχει η ελληνική οικονομία στην παρούσα φάση της διεθνοποιημένης οικονομίας της αγοράς, καθώς και οι συνέπειες που έχει η θέση αυτή στις εργασιακές σχέσεις και γενικότερα στο βιοτικό επίπεδο των πολιτών.

Στο επόμενο σχόλιο, παίρνοντας ως αφετηρία έναν Αισώπειο μύθο, εξετάζεται το πόσο κρίσιμη είναι η κατάσταση στην οποία έχει οδηγήσει το σύστημα της οικονομίας της αγοράς την ανθρωπότητα καταστρέφοντας το φυσικό περιβάλλον. Αναλύεται η έκταση της οικολογικής κρίσης που αντιμετωπίζει ο πλανήτης στον καιρό μας, και γίνεται μια σύντομη αναφορά στο πόσο επιτακτική είναι η μετάβαση σε μια κοινωνία που για να είναι οικολογικά βιώσιμη χωρίς να στηρίζεται σε ολοκληρωτικές δομές θα πρέπει να έχει ξεπεράσει την οικονομία της αγοράς και την αντιπροσωπευτική ‘δημοκρατία’, δηλαδή να είναι δημοκρατική.

Προφανώς οι πολιτικές ελίτ έχουν συνειδητοποιήσει ότι τα μύρια προβλήματα που έχει προκαλέσει το παρόν σύστημα (οικονομία της αγοράς/αντιπροσωπευτική δημοκρατία) στους πολίτες όλου του κόσμου σύντομα θα προκαλέσουν ποικίλες αντιδράσεις. Γι’ αυτό προσπαθούν να ρίξουν στάχτη στα μάτια όσων ενδιαφέρονται για την κατάσταση της κοινωνίας και της φύσης. Κλασικό παράδειγμα τέτοιας απόπειρας από τη μεριά της ελληνικής κυβέρνησης ήταν η «μέρα χωρίς αυτοκίνητο», η οποία εξετάζεται στο τρίτο άρθρο αυτής της ενότητας. Το ζήτημα αυτού του «υποκριτικού πανηγυριού» τοποθετείται σε μια ολοκληρωμένη προοπτική και αναλύεται —όσο επιτρέπει ο χώρος— η ανάπτυξη της σύγχρονης πόλης, που είναι η αιτία για την σημερινή κυριαρχία των αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης.

Στο αμέσως επόμενο σχόλιο γίνεται αναφορά σε ένα θέμα που έχει γίνει πολύ «της μόδας» τελευταία, στην παγκοσμιοποίηση. Αναλύονται διάφορες προσεγγίσεις σε αυτήν την τόσο δημοφιλή (και τόσο θολή) έννοια, και αποκαλύπτεται τόσο η πλήρης αποτυχία της κρατικιστικής Αριστεράς να δει το θέμα αυτό στη σωστή του βάση όσο και η προσπάθεια της ρεφορμιστικής «Αριστεράς» να το δει σαν πρόβλημα που θα μπορούσε να λυθεί ακόμη και στο πλαίσιο της οικονομίας της αγοράς. Ακόμη, εξετάζεται το «κίνημα» της αντι-παγκοσμιοποίησης το οποίο έγινε διεθνώς γνωστό με τις διαδηλώσεις στο Σιάτλ το Νοέμβρη του 1999 και στην Πράγα το Σεπτέμβρη του 2000, (όπου μάλιστα δόθηκε ευκαιρία και σε σημαντικό αριθμό ελλήνων να συμμετάσχουν σ’ αυτό) και γίνεται μια απόπειρα να δοθεί μια απάντηση στο ερώτημα του αν οδηγεί κάπου το ‘κίνημα’ αυτό στην παρούσα του μορφή.

Η άνοδος του Κοστούνιτσα στην κυβέρνηση της Γιουγκοσλαβίας είναι το επόμενο θέμα ανάλυσης. Στην ανάλυση αυτή γίνεται εκτενής αναφορά στη «λαϊκή εξέγερση» που ήταν το τελειωτικό χτύπημα στο καθεστώς Μιλόσεβιτς, ενώ δίνεται ιδιαίτερο βάρος στην «αποδιάρθρωση» των απόψεων της κρατικιστικής Αριστεράς πάνω στην πτώση του καθεστώτος αυτού. Το άρθρο κλείνει με ορισμένες προβλέψεις για το μέλλον της Γιουγκοσλαβίας, μετά την ένταξή της στη διεθνοποιημένη οικονομία της αγοράς, το οποίο διαφαίνεται ζοφερό.

Στο τελευταίο άρθρο της πρώτης ενότητας εξετάζεται άλλο ένα θέμα που είναι μόνιμα σχεδόν στην επικαιρότητα εδώ και μισό αιώνα: το Παλαιστινιακό. Τα πρόσφατα γεγονότα στην Παλαιστίνη μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι αποτελούν το τελικό στάδιο μιας διαδικασίας που έχει αρχίσει πολλές δεκαετίες πριν: της Σιωνιστικής εθνοκάθαρσης. Το ζήτημα αυτό σχολιάζεται σε ιστορική προοπτική, καταδεικνύοντας όχι μόνο το αναμφισβήτητο δίκιο του Παλαιστινιακού λαού και την εγκληματική συνέργεια των Δυτικών στο συνεχιζόμενο αυτό έγκλημα που έχει ως θύματα συνεχώς αυξανόμενους αριθμούς Παλαιστινίων, αλλά και την απώτερη αιτία του προβλήματος που οφείλεται στον εθνικισμό και συχνά τον θρησκευτικό φονταμενταλισμό των Σιωνιστών.

Στη δεύτερη ενότητα σκοπεύουμε στα προσεχή τεύχη, αρχίζοντας απο το ανά χείρας τεύχος, να παρουσιάσουμε τα συστατικά στοιχεία της Περιεκτικής Δημοκρατίας, η οποία έχει ήδη περιγραφεί με απλά λόγια στο κείμενο ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΜΑΣ. Στο τεύχος αυτό ξεκινάμε με την Πολιτική Δημοκρατία, ενώ στο επόμενο τεύχος έχουμε σκοπό να συνεχίσουμε με την Οικονομική Δημοκρατία, για να ακολουθήσει η Δημοκρατία στον κοινωνικό χώρο κ.λπ.

Στο πρώτο κείμενο της ενότητας αυτής δίνονται αναλυτικές εξηγήσεις πάνω στο θέμα του τι είναι η πολιτική δημοκρατία, ενώ τονίζεται ιδιαίτερα η σημασία που έχει ο συνομοσπονδιακός χαρακτήρας της — η συνομοσπονδιακή δημοκρατία. Στο κείμενο αυτό, πέρα από την προσπάθεια απόδειξης του ότι μια συνομοσπονδιακή δημοκρατία είναι εφικτή στις σημερινές συνθήκες, αποκαλύπτεται και η απάτη του συστήματος της κοινοβουλευτικής «δημοκρατίας». Το σύστημα αυτό καταχρηστικά ονομάζεται δημοκρατία, με φανερό στόχο να δοθεί ενα ιδεολογικό επικάλυμμα στην πελώρια πολιτική και οικονομική ανισότητα που το διακρίνει — πράγμα που είχε οδηγήσει τον Καστοριάδη να χρησιμοποιεί τον εύστοχο όρο «φιλελεύθερες ολιγαρχίες» για να περιγράψει αυτού του είδους τα καθεστώτα.

Στο επόμενο κείμενο της δεύτερης ενότητας προσεγγίζεται η στρατηγική για τη μετάβαση σε μια συνομοσπονδιακή περιεκτική δημοκρατία, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στο σκέλος αυτής που μας ενδιαφέρει ειδικότερα στο τεύχος αυτό του περιοδικού, δηλαδή στην πολιτική δημοκρατία. Το ζήτημα αυτό είναι πολύ σπουδαίο, καθώς αποτελεί την απάντηση στα ερωτήματα που θέτουν πολλοί καλοπροαίρετοι άνθρωποι μόλις ακούνε την περιγραφή μιας συνομοσπονδιακής περιεκτικής δημοκρατίας: «πώς πάμε από το εδώ στο εκεί;», «μήπως όλα όσα λέτε αποτελούν απλώς μια ακόμη ουτοπία που έρχεται να προστεθεί στα δεκάδες ονειροπολήματα που ήδη γνωρίζουμε;».

Το τρίτο και τελευταίο κείμενο αυτής της ενότητας ξεκινά με διάφορες κριτικές που έχουν εκφρασθεί στο παρελθόν κατά της συνομοσπονδιακής δημοκρατίας (καθώς και της στρατηγικής μετάβασης σ’ αυτή), οι οποίες καταρρίπτονται μία προς μία. Στο τελευταίο τμήμα του άρθρου αυτού, η Περιεκτική Δημοκρατία «περνάει στην αντεπίθεση»: παρουσιάζεται το αδιέξοδο των στρατηγικών του τρόπου ζωής, έτσι όπως βλέπουν τα πράγματα οι υποστηρικτές του προτάγματος της Περιεκτικής Δημοκρατίας.

Στην τρίτη ενότητα του περιοδικού παρουσιάζεται συνοπτικά η πορεία του «αδελφού» μας περιοδικού Democracy & Nature, το οποίο ίσως να είναι γνωστό σε αρκετούς αναγνώστες. Γίνεται μια σύντομη και πρακτική αναφορά στο έργο που έχει δημιουργηθεί τόσα χρόνια, καθώς και στους τρόπους με τους οποίους μπορεί όποιος θέλει να έρθει σε στενότερη επαφή με το διεθνές αυτό περιοδικό.

Καλή ανάγνωση!

Επιστροφή