Περιεκτική Δημοκρατία, τεύχος 12 (Μάιος 2006)
Καταναλωτισμός, Κυκλώματα και Διαφθορά στη Σύγχρονη Ελληνική Κοινωνία
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ
Με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων στην χώρα μας ξέσπασε ένα ηχηρό σκάνδαλο, σχετικά με το ντοπάρισμα ορισμένων αθλητών μας του στίβου. Το φαινόμενο βέβαια αυτό αποτελεί μία παρωνυχίδα, ανάξια λόγου. Υπήρξε όμως ένα φαινόμενο που πήρε μεγάλες διαστάσεις, τόσο στην χώρα μας όσο και στο εξωτερικό, λόγω Ολυμπιάδας. Χωρίς να θέλω να υποβαθμίσω τη σημασία του — άλλωστε οι Ολυμπιακοί έχουν κυρίως εμπορικό χαρακτήρα — θεωρώ ότι το όλο φαινόμενο του ντοπαρίσματος είναι ήσσονος σημασίας και δεν νομίζω ότι θα έπρεπε να απασχολήσει τόσο πολύ την κοινωνία μας. Δυστυχώς ξεχνούν οι πολλοί, ή δεν έχουν συνειδητοποιήσει επαρκώς, ότι είμαστε όλοι σχεδόν οι Έλληνες «ντοπαρισμένοι», με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, από διάφορες αιτίες — με τα φάρμακα (πολυφαρμακία των γιατρών), με τα οινοπνευματώδη ποτά, με τα τσιγάρα, με τον καφέ και άλλα καφεϊνούχα ποτά και αναψυκτικά, με ορμονούχα κρέατα προερχόμενα από άρρωστα λίγο πολύ ζώα, με την ζάχαρη και τα γλυκίσματα, με τα σπορέλαια και τις μαργαρίνες, με τις επεξεργασμένες-ραφιναρισμένες τροφές, με τις λιχουδιές και τα πικάντικα εδέσματα των αναρίθμητων φαγάδικων (σε κάθε γωνιά των πόλεων ξετρυπώνει και ένα φαγάδικο), με την τηλεόραση (τα ανεκδιήγητα σήριαλ και τα σκουπίδια του Χόλλυγουντ), με το ποδόσφαιρο (που απασχολεί περισσότερους Έλληνες από την οικονομική πολιτική των κυβερνήσεων), με την μικροπολιτική των φανατισμένων στα κόμματα, με τα ξενυχτάδικα κέντρα διασκέδασης κλπ. Ντοπαρισμένοι γενικά οι Έλληνες από τα διάφορα νόμιμα ναρκωτικά, διεγερτικά και αναρίθμητα φάρμακα γίνονται έρμαια, ενεργούμενα και μαριονέτες των ελίτ, των μεγάλων οργανωμένων συμφερόντων και κυκλωμάτων και σε τελική ανάλυση του ίδιου του συστήματος της οικονομίας της αγοράς και της αντιπροσωπευτικής «δημοκρατίας» μέσα στο οποίο ανθούν και πολλαπλασιάζονται τα φαινόμενα αυτά.
Οι βασικές επιδιώξεις των Ελλήνων, τις τελευταίες δεκαετίες, είναι η καλοπέραση και ο χυδαίος ευδαιμονισμός, με κάθε δυνατό και εφικτό τρόπο. Ο καταναλωτισμός αυτός δεν είναι βέβαια μόνο ελληνικό φαινόμενο και απαντά σε κάθε «οικονομία ανάπτυξης» στην οποία αναπόφευκτα οδηγεί η δυναμική της οικονομίας της αγοράς. Απλώς στην Ελλάδα η οικονομία ανάπτυξης και ο καταναλωτισμος ήλθαν σχετικά αργά και, μετά την κατάρρευση του σοσιαλιστικού προτάγματος που απομάκρυνε και τους τελευταίους ιδεολογικούς αυτοπεριορισμούς, οδήγησαν στον απότομο καταναλωτισμό, που βέβαια καλλιέργησε ενθουσιωδώς και η Χούντα της Ελλάδας Ελλήνων Χριστιανών στην οποία ακόμη ζούμε. Χαζοχαρούμενοι οι πιο πολλοί από μας, γινόμαστε θύματα μιας δίχως προηγούμενο καταναλωτικής υστερίας. Η κατανάλωση γενικά προϊόντων, υπηρεσιών, θεαμάτων και ποικίλων ιδεολογιών και ανορθολογισμών αποτελεί το «άλφα και το ωμέγα» της ζωής μας. Έχουμε δημιουργήσει μια καταναλωτική κουλτούρα που σαν ένας μεταδοτικός ιός έχει καταστεί μια μόνιμη επιδημία-πανδημία. Οι περισσότεροι Έλληνες ονειρεύονται το πώς θα τα "οικονομήσουν", το πώς θα αποκτήσουν αυτοκίνητο, ένα διαμέρισμα, ένα εξοχικό και προπάντων μια θεσούλα στο δημόσιο και θα μπορέσουν να επιβιώσουν ανεκτά. Στα αποκτήματα αυτά εξαντλούνται τα ιδανικά τους. Ζούμε σε μια κοινωνία χωρίς αρχές, χωρίς κανόνες ζωής, χωρίς ένα στοιχειώδη κώδικα αξιών. Ανεξάρτητα από κυβερνήσεις, οι πολλοί υπακούνε εξ ανάγκης στα κελεύσματα της παντοδύναμης καπιταλιστικής αγοράς, στις δελεαστικές προτροπές της διαφήμισης, που μας βομβαρδίζει σε κάθε βήμα, και τελικά καταντήσαμε όλοι μαριονέτες και άβουλα πιόνια της καταναλωτικής μας κοινωνίας.
Μια μειονότητα ανθρώπων αντίθετα, επιδιώκουν αδίστακτα και με κάθε δυνατό τρόπο τον γρήγορο πλουτισμό τους, τη συσσώρευση γενικά πλούτου, θυσιάζοντας στον βωμό του πλουτισμού κάθε ανθρώπινη αξία, ακόμη και την υγεία και την ποιότητα ζωής των πολλών. Υπάρχουν γύρω μας πολλά και ποικίλα κυκλώματα, πάμπολλες ομάδες συμφερόντων, ισχυρές συμμαχίες και συντεχνίες (δεν εννοώ βέβαια τα εργατικά συνδικάτα παρόλο που και αυτά έχουν τις γραφειοκρατικές ελίτ τους που τα λυμαίνονται), που επιδίδονται, με τη σιωπηλή αποδοχή των κυβερνήσεων, στις μεγάλες κομπίνες τους, στις απάτες και τις μεγάλες δουλειές, που αποφέρουν μεγάλα κέρδη. Τα κυκλώματα αυτά είναι οι επί μέρους ελίτ που βρίσκονται είτε ανάμεσα στις κυρίαρχες ελίτ ή σε θέση εξάρτησης από αυτές (ανάλογα με την οικονομική και πολιτική δύναμη που διαθέτουν) μέσα στην κοινωνική πυραμίδα.
Η διαφθορά και η παραπληροφόρηση καθώς και τα διαπλεκόμενα συμφέροντα, διαποτίζουν ολόκληρο τον κοινωνικό ιστό και διαβρώνουν ολόκληρη την κοινωνία, τους πολίτες και τις συνειδήσεις της πλειοψηφίας. Όμως η διαφθορά και η διαπλοκή δεν είναι το κύριο πρόβλημα και απλώς παίρνουν μεγαλύτερες διαστάσεις όσο πιο οικονομικά υπανάπτυκτη είναι μια χώρα εφόσον άλλωστε παρόμοια φαινόμενα συναντώνται και σε πιο αναπτυγμένες καπιταλιστικά χώρες. Το κύριο πρόβλημα είναι το ίδιο το σύστημα που εξασφαλίζει τη συγκέντρωση πολιτικής και οικονομικής εξουσίας στα χέρια προνομιούχων ελίτ και η συνακόλουθη ιδεολογία του ατομικισμού και του ανταγωνισμού που σε μια χώρα στην ημιπεριφέρεια όπως η Ελλάδα καταλήγει στην νοοτροπία της «αρπαχτής». Έτσι, υπάρχουν κυκλώματα μεγάλων επιχειρήσεων και βιομηχανιών τροφίμων, κρεάτων, φαρμάκων, φυτοφαρμάκων, τσιγάρων, οινοπνευματωδών, γαλακτοκομικών προϊόντων, αλευρόμυλων, ορυζόμυλων, σούπερ μάρκετ, οικοδομικών επιχειρήσεων, ιδιωτικών κλινικών, εκδοτικών συγκροτημάτων εφημερίδων και περιοδικών, εκδοτικών οίκων, ιδιωτικών τηλεοπτικών καναλιών, εισαγωγικών εταιρειών τροφίμων, αλκοόλ και άλλων ειδών, ιδιωτικών σχολείων, ποδοσφαιρικών ομάδων, μεγαλοδικηγόρων, μεγαλογιατρών, μεγαλομηχανικών, φαγάδικων κάθε λογής και κέντρων διασκέδασης. Όλα αυτά τα κυκλώματα απομυζούν σα Λερναίες Ύδρες κάθε ικμάδα της εθνικής και ατομικής ζωής, εκμεταλλευόμενα και σπαταλώντας τους εθνικούς πόρους, τον εθνικό πλούτο, τα πενιχρά οικονομικά μέσα των πολλών, το υστέρημα των ασθενών τάξεων και παράλληλα υπονομεύουν την υγεία και την ποιότητα ζωής των ανθρώπων, αντιστάσεως μη ούσης.
Τα κυκλώματα των επιτήδειων, των αετονύχηδων και αδίστακτων, σε κάθε χώρο και σε κάθε τομέα καραδοκούν παντού σαν γεράκια, για να εκμεταλλευθούν όλα τα "ιερά και όσια" των ανθρώπων, για να αρπάξουν ό,τι μπορούν, να εκμεταλλευθούν τα πάντα, να επωφεληθούν από καταστάσεις, να αξιοποιήσουν ευκαιρίες, να εξαγοράσουν τους πάντες και ειδικά όσους έχουν δύναμη και εξουσία, να εκβιάσουν καταστάσεις, να απομυζήσουν κάθε πλουτοπαραγωγική πηγή κλπ. Όλα αυτά είναι τα άνθη του κακού του συστήματος της οικονομίας της αγοράς και ανάπτυξης — ένα σωστό ξέφραγο αμπέλι, που κάνουν οι ισχυροί περίπου ότι θέλουν. Σε όλους τους τομείς ελλοχεύουν τεράστια κυκλώματα. Ενδεικτικά και συνοπτικά χωρίς να υπεισέλθουμε σε λεπτομέρειες, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τα κυκλώματα στην παιδεία (φροντιστήρια σε κάθε βήμα, ιδιωτικά σχολεία και πολλές χιλιάδες νέοι κάθε χρόνο αναγκάζονται να σπουδάσουν στο εξωτερικό). Κυκλώματα στον τύπο, στην τηλεόραση, στα εκδοτικά συγκροτήματα που κατευθύνουν τις επιλογές μας και εξουσιάζουν τη ζωή μας, προάγοντας την παραπληροφόρηση και τα συμφέροντα των κυκλωμάτων. Κυκλώματα, ακόμη και στην εκκλησία που διαθέτει τεράστια περιουσία και μεγάλα έσοδα, που τελικά αξιοποιούνται όχι για τον κλήρο και τον λαό αλλά για τα συμφέροντα των ημετέρων και των δεσποτάδων. Κυκλώματα στο ποδόσφαιρο και στον στίβο, στον χώρο του οποίου διακινούνται τεράστια ποσά για τους παράγοντες, για κάποιους επιχειρηματίες και μεγαλοαθλητές. Κυκλώματα στη γεωργία και κτηνοτροφία με τις ορμόνες, τα χημικά λιπάσματα, τα φυτοφάρμακα (παράνομα και μη), τις ακατάλληλες ζωοτροφές και τους ακατάλληλους σταβλισμούς των ζώων που προορίζονται για σφαγή (και επιβάλλοντας πολλά άλλα απερίγραπτα δεινά για τα ζώα αυτά και για τους ανθρώπους που καταναλώνουν τα ζωικά προϊόντα). Κυκλώματα στο χρηματιστήριο, στα καζίνα, στον ιππόδρομο, που διακινούν τεράστια ποσά για τους ολίγους. Κυκλώματα στον χώρο του θεάματος, της τηλεόρασης, της μόδας κλπ.
Υπάρχουν εξάλλου, αρκετά παραδείγματα για τα κυκλώματα, που λυμαίνονται τα τελευταία χρόνια τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας και έχουν ξεσπάσει κατά καιρούς πολλά οικονομικά και άλλης μορφής σκάνδαλα, στο χώρο των διαφόρων ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
Και φυσικά τεράστια κυκλώματα στον χώρο της υγείας, των φαρμάκων, του ιατρικού επαγγέλματος, και των χειρουργικών επεμβάσεων — με κολοσσιαία ποσά να διακινούνται καθημερινώς. Σύμφωνα με πολλές έρευνες το 70-80% των φαρμάκων που χορηγούν οι γιατροί εξ' αιτίας πλύσης εγκεφάλου των βιομηχανιών των φαρμάκων και σφαλερής και διαστροφικής εκπαίδευσης στις ιατρικές σχολές, και το 60-70% των χειρουργικών επεμβάσεων είναι περιττά και περιττές, ανώφελα, βλαπτικά και ανώφελες και βλαπτικές και καθιστούν τον χώρο της υγείας ή μάλλον τον χώρο της αρρώστιας τον μεγαλύτερο εργοδότη στην χώρα μας, αλλά με σχετικά πενιχρά τα θετικά αποτελέσματα. Οι χρόνιες αρρώστιες έχουν λάβει στην χώρα μας επιδημική μορφή και σύμφωνα με τις στατιστικές το 80% περίπου των πρόωρων, περισσότερο ή λιγότερο θανάτων, κάθε χρόνο, οφείλονται στις καρδιοπάθειες, στον καρκίνο, στα εγκεφαλικά και στον διαβήτη — αρρώστιες που μπορούν κάλλιστα με την αλλαγή του τρόπου ζωής και την βελτίωση των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών να προληφθούν στο μεγαλύτερο ποσοστό τους. Η ιατρική επιστήμη, όπως ασκείται σήμερα, έχει καταντήσει θεραπαινίδα των πολυεθνικών. Πολλοί μεγαλογιατροί στη χώρα μας και κλινικάρχες έχουν μεγαλύτερα εισοδήματα από πολλούς μεγαλοεπιχειρηματίες ενώ οι υπηρεσίες που προσφέρουν κάποιοι από αυτούς είναι τουλάχιστον αμφισβητούμενες ή, έστω, πενιχρές.
Τα μεγαλύτερα ωστόσο, κυκλώματα βρίσκονται στον χώρο της πολιτικής, που ανέχεται, στηρίζει ή και ενθαρρύνει όλα τα άλλα κυκλώματα και ολόκληρη την παραοικονομία: τα μεν κυκλώματα γιατί πολλοί χρηματοδότες των κομμάτων και μέλη της οικονομικής ελίτ είναι μέλη τους, την δε παραοικονομία γιατί πάνω σε αυτή στηρίζεται σημαντικό τμήμα της φανερής οικονομίας. Δεδομένου μάλιστα ότι στην Ελλάδα οι έμμεσοι φόροι είναι σημαντικότεροι από τους άμεσους, η απώλεια φορολογικών εσόδων λόγω της παραοικονομίας δεν έχει αναλογικά το ίδιο κόστος για τις φορολογικές αρχές στην Ελλάδα σε σχέση πχ με την Σουηδία. Η πολιτική λοιπόν όπως ασκείται σήμερα μέσα στα πλαίσια της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και της καπιταλιστικής οικονομίας της αγοράς και παγκοσμιοποίησης, ανέχεται και περιθάλπει, για ευνόητους λόγους, όλα τα επί μέρους κυκλώματα, που οδηγούν από κοινού στις μεγάλες απάτες, στις μεγαλοκομπίνες, στη διαφθορά, στις διαπλοκές, στην ασύδοτη παραοικονομία, στα ακόρεστα μεγαλοσυμφέροντα των ισχυρών ελίτ, σε κάθε τομέα της εθνικής, της συλλογικής και της ατομικής μας ζωής, επιτείνοντας την άγνοια, τη φτώχεια, την ανεργία, τη μόλυνση, την εχθρότητα και αποξένωση των ανθρώπων, την αλλοτρίωση των πολλών, τον άγριο ανταγωνισμό, τη νοσηρότητα και τις μεγάλες ανισότητες.
Ποιος άραγε θα μπορούσε να μας γλιτώσει από τα αναρίθμητα αυτά άπληστα κυκλώματα που καλύπτονται πίσω από τις κυβερνήσεις και γενικά από το κράτος και που απεργάζονται από κοινού την υποβάθμιση της ζωής μας, τη σήψη και παρακμή της κοινωνίας μας; Πού θα βρούμε τους ασυμβίβαστους φύλακες της δικαιοσύνης, της ακεραιότητας και εντιμότητας που θα συνασπισθούν για να συντρίψουν την Λερναία Ύδρα των κυκλωμάτων; Είναι νομίζω εντελώς ασύγγνωστη αφέλεια και χοντρό, κακόγουστο αστείο, να μιλούμε πλέον για τις εθνικές παραδόσεις, για τον ελληνοχριστιανικό μας πολιτισμό και τις διαχρονικές αξίες του ελληνισμού και της ορθοδοξίας περιμένοντας ότι μπορούν οι οργανισμοί και οι θεσμοί αυτοί να ανατρέψουν την τραγική κατάσταση πραγμάτων και να καταστούν το ισχυρό ανάχωμα του κυρίαρχου συστήματος, όταν το κυρίαρχο σύστημα και οι μεγάλες επιχειρήσεις και πολυεθνικές έχουν αλώσει τα πάντα, διαθέτουν το επάνω χέρι και σε στενή συνεργασία με τους επαγγελματίες πολιτικούς, αποτελούν μια τεράστια εξανδραποδιστική μηχανή, μια πελώρια προκρούστεια κλίνη και οδοστρωτήρα, που εκμεταλλεύεται, ισοπεδώνει, διαφθείρει και υποβαθμίζει τα πάντα, για να υπηρετήσει τις αδηφάγες ορέξεις των προνομιούχων του συστήματος. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν κυκλώματα παρόμοια υπάρχουν ακόμη και μέσα στην Εκκλησία και τη Δικαιοσύνη όπως έδειξαν τα πρόσφατα σκάνδαλα που αποτελούν βέβαια μόνο την κορυφή του παγόβουνου. Όλα αυτά τα κυκλώματα δρώντας ασύδοτα, ουσιαστικά ανεξέλεγκτα, και ερήμην των πολλών, μέσα στα πλαίσια του κυρίαρχου συστήματος, θίγουν περισσότερο ή λιγότερο καίρια, τα συμφέροντα του κοινωνικού συνόλου, με τις δραστηριότητές τους, εξυπηρετώντας τα συμφέροντα κάποιων μικρών μειονοτήτων. Αποπροσανατολίζουν και εκμεταλλεύονται το μακάριο και ανυποψίαστο μεγάλο κοινό.
Για να επιβιώσει ο μινώταυρος της οικονομίας της αγοράς, της ανάπτυξης και των κυκλωμάτων, τρώγει στην κυριολεξία τις σάρκες μας και υποθηκεύει το μέλλον των παιδιών μας. Η κοινωνία μας κατευθυνόμενη από τον τύπο και τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα, δέχεται συνεχώς αρνητικές επιρροές, εξουθενωτική πλύση εγκεφάλου και συστηματική παραπληροφόρηση, πράγμα που καθιστά τους πολλούς απελπιστικά τυφλούς καταναλωτές αχρήστων και βλαπτικών προϊόντων, υπηρεσιών και ιδεολογιών, οδηγώντας την αγέλη των προβάτων στη σπηλιά του ανθρωποφάγου κύκλωπα Πολύφημου και στη στάνη των επιχειρήσεων και πολυεθνικών που κατευθύνουν κυριαρχικά την ζωή μας. Τα ΜΜΕ προωθούν ψεύτικα, απατηλά, χαζοχαρούμενα και ανθυγιεινά πρότυπα ζωής. Πρότυπα ζωής που εξυπηρετούν τα οργανωμένα συμφέροντα και τα κυκλώματα και που εφησυχάζουν τους πολλούς και οδηγούν σε πλήθος εκμεταλλεύσεις, εθισμούς, εξαρτήσεις και στρεβλώσεις, που από κοινού ασωτεύουν τα πρωτοτόκιά μας, και τον πλούτο της χώρας μας και υπονομεύουν καίρια την υγεία μας, την ποιότητα της ζωής μας και το μέλλον της κοινωνίας μας.
Οι άνθρωποι στην πλειονότητά τους δέχονται στο πετσί τους τις δραματικές συνέπειες των πράξεων και των παραλείψεων των επαγγελματιών πολιτικών, των μεγάλων επιχειρήσεων και πολυεθνικών, των γραφειοκρατών της δημόσιας διοίκησης και όλων των ποικιλώνυμων κυκλωμάτων — απαθείς και ανήμποροι να αντιδράσουν σθεναρά. Ανήμποροι να σκεφτούν τρόπους απόδρασης από την πολιορκία και τoν ασφυκτικό κλοιό των κυκλωμάτων. Υποθηκεύουμε άθελά μας, με τις σφαλερές επιλογές μας σε συλλογικό και ατομικό επίπεδο και στον τρόπο ζωής, το μέλλον των παιδιών μας, των μελλοντικών γενεών και της κοινωνίας μας γενικά. Οι βόθροι της κοινωνίας όζουν σε κάθε βήμα, οι πληγές της πυορροούν, το ένα σκάνδαλο διαδέχεται το άλλο σε όλους τους τομείς. Η διαφθορά, η διαπλοκή, ο χρηματισμός, η χυδαιότητα και η απληστία, είναι κυρίαρχα σε κάθε τομέα αλλά οι άνθρωποι στην συντριπτική τους πλειονότητα δεν είναι σε θέση για διάφορους λόγους, να αντιδράσουν, να διαμαρτυρηθούν, να αγαναχτήσουν και να στραφούν ενάντια όχι απλώς στους διαπλεκόμενους και τους διεφθαρμένους αλλά ενάντια στο ίδιο το σύστημα που γεννά τη διαπλοκή και τη διαφθορά. Άλλωστε οι πολλοί απλώς υποψιάζονται και αγνοούν σε βάθος τα περισσότερα από τα κακώς έχοντα γύρω τους. Άγονται και φέρονται από τους λαοπλάνους, τους δημαγωγούς, τους υποκριτές πολιτικούς, την παντοδύναμη διαφήμιση και τα κυκλώματα. Με αποτέλεσμα να μην μπορούν να σκεφτούν νηφάλια και χρησιμοποιώντας τον κοινό νου να πάρουν τις ριζικές αποφάσεις για μια ριζοσπαστική αναδόμηση και οργάνωση της κοινωνίας σε νέες υγιείς, αυθεντικά δημοκρατικές βάσεις. Δεν διανοούνται ότι μπορεί να υπάρξει μια κοινωνία που θα υπηρετεί με συνέπεια τα συμφέροντα των πολλών και όχι των ολίγων προνομιούχων ελίτ. Άλλοι πάλι, απλώς «προσαρμόζονται» και προσπαθούν, στην καλύτερη περίπτωση, να επιβιώσουν ή, στη χειρότερη, να μπουν και αυτοί στα κυκλώματα
Χρειάζεται λοιπόν επειγόντως να ξεκινήσει με την βοήθεια και πρωτοβουλία κάποιων πρωτοπόρων που διαθέτουν κοινό νου η δημιουργία ενός μαζικού, λαϊκού, αντισυστημικού, απελευθερωτικού κινήματος που θα αναλάβει να ενημερώσει πλήρως και να συσπειρώσει τον κόσμο, παίρνοντας πρωτοβουλίες μακράς πνοής για το μέλλον της κοινωνίας. Οι πολλοί σήμερα ιδιωτεύουν και γνοιάζονται εξ' ανάγκης για το πώς θα τα βολέψουν καλούτσικα στην κοινωνική ζούγκλα που ζουν. Οι πολλοί σήμερα είναι άβουλοι και μοιρολάτρες, αμαθείς και αδιάφοροι, απαθείς και καλοπερασάκηδες, ντοπαρισμένοι με τα προσφιλή τους διεγερτικά και ναρκωτικά κάθε λογής — νόμιμα και μη. Μακάριοι και ανυποψίαστοι, τρέμουν στη σκέψη ότι θα χάσουν τους προσφιλείς εθισμούς και τις εξαρτήσεις τους, τη βολή τους και την καλοπέραση που τους κρατούν σε μόνιμο και διαρκές ήπιο «ντοπάρισμα», κάτι που τους εμποδίζει να σκεφτούν λογικά, νηφάλια, ανίκανοι να επιδιώξουν μια ουσιαστική γνώση και ενημέρωση, εντοπίζοντας και υιοθετώντας ριζοσπαστικές, εναλλακτικές λύσεις για την οργάνωση σε νέες βάσεις, της πολιτικής, της κοινωνίας, της οικονομίας, της παιδείας, της γεωργίας, της υγείας, της παραγωγής και κατανάλωσης αγαθών και της σωστής υγιούς ανάπτυξης.
Είναι γενικά δύσκολο να αρχίσουν να αλλάζουν τα πράγματα, ουσιαστικά προς το καλύτερο, και να ξυπνήσουν οι άνθρωποι από τον λήθαργο, μέσα στα πλαίσια του κυρίαρχου συστήματος, της αγοράς, και της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας — που κρατούν από κοινού τους πολλούς στο σκοτάδι της άγνοιας και της παραπληροφόρησης. Οι άνθρωποι βρίσκονται δυστυχώς σήμερα σε ουσιαστικό ιδεολογικό λήθαργο, στερούμενοι μιας σωστής ενημέρωσης από την τρυφερή τους ηλικία. Χρειάζεται λοιπόν, όσοι βλέπουμε σωστά τα πράγματα και δεν έχουμε παρωπίδες και αυταπάτες, να τους αφυπνίσουμε από τον λήθαργο, από τη νάρκη της καλοπέρασης, από τη ραστώνη της πολιτικής ιδιώτευσης, από τις διάφορες πλάνες, τις αυταπάτες και αγκυλώσεις στα ζωτικά θέματα, να τους προβληματίσουμε με κάθε δυνατό τρόπο.
Είτε το θέλουμε είτε όχι, το κυρίαρχο σύστημα προάγει βασικά τα συμφέροντα μιας μικρής μειονότητας των ελίτ και των ποικιλώνυμων κυκλωμάτων. Η ρεφορμιστική αριστερά στον τόπο μας, αποπροσανατολίζει γενικά το μεγάλο κοινό. Μόνο μια ενήμερη και γνήσια αντισυστημική ριζοσπαστική αριστερά, θα μπορούσε να προβληματίσει τους πολλούς, να τους ανοίξει τα μάτια και να προτείνει ένα πρόταγμα γνήσιας περιεκτικής δημοκρατίας, μέσα στα πλαίσια της οποίας οι άνθρωποι θα μπορούσαν να πάρουν την ζωή τους στα χέρια τους, και σε όλα εκείνα τα πράγματα που τώρα ελέγχονται και προωθούνται από τους επαγγελματίες πολιτικούς και από τις επιχειρήσεις και πολυεθνικές, ερήμην των πολλών. Μια γνήσια δημοκρατία που θα αποφασίζουν όλοι για όλα θα μπορούσε να μας βγάλει σταδιακά από την τωρινή πολυδιάστατη κρίση και να μας οδηγήσει με συνέπεια και αποφασιστικότητα σε μια άλλη κοινωνία, που θα ικανοποιούνται ομαλά οι γνήσιες ανθρώπινες ανάγκες — βασικές και μη — και θα υπηρετούνται τα γνήσια συμφέροντα των πολλών, και όχι όπως συμβαίνει τώρα, τα συμφέροντα των ολίγων προνομιούχων, ενός σάπιου, διεφθαρμένου και παράλογου συστήματος πραγμάτων και κυκλωμάτων. Ποιοι όμως έχουν τα κότσια, το σθένος, την αποφασιστικότητα και φυσικά τη γνώση, να αναλάβουν με συνέπεια το γιγάντιο αυτό έργο, ώστε να αρχίσει να μπαίνει μία τάξη στο παρόν χάος; Η επιδίωξη αυτή και ο υψηλός αυτός στόχος ενάντια στην αγορά και στο κυρίαρχο σύστημα πραγμάτων και κυκλωμάτων, θα αποτελέσει τη μεγαλύτερη πρόκληση των ανθρώπων καλής θέλησης τις επόμενες λίγες δεκαετίες. Δεν νομίζετε ότι κράτησε αρκετά το πελώριο πείραμα της οικονομίας της αγοράς και καπιταλιστικής ανάπτυξης, στοιχίζοντας τρομακτικά ακριβά στην ανθρωπότητα; Ήρθε, νομίζω, ο καιρός για να αρχίσει με κάθε δυνατό τρόπο η αντίστροφη μέτρηση για το κυρίαρχο σύστημα. Αυτό θα αποτελέσει, το δίχως άλλο, το μεγαλύτερο δυνατό επίτευγμα του σύγχρονου ανθρώπου.