Η Οικονομία Της Αγοράς Και Η Βιολογική Κρίση

Περιεκτική Δημοκρατία, τεύχος 14, Δεκέμβριος 2006

Η Οικονομία Της Αγοράς Και Η Βιολογική Κρίση

Όλοι μιλούν στις μέρες μας για την οικολογική κρίση και όλα τα MME αναφέρονται συχνά για την επιδεινούμενη οικολογική κρίση, για την υποβάθμιση του περιβάλλοντος, για επικείμενες οικολογικές καταστροφές κ.λπ. Κανείς δεν θα μπορούσε φυσικά να αμφισβητήσει την έκταση και σοβαρότητα της υπάρχουσας οικολογικής κρίσης, σαν αναπόσπαστο μέρος της γενικής, πολυδιάστατης κρίσης της εποχής μας (κρίση πολιτική, κοινωνική και οικονομική).

Ελάχιστοι ωστόσο ειδικοί ασχολούνται σοβαρά και συστηματικά για μια άλλη παράλληλη κρίση, εξίσου σοβαρή, εξίσου τρομακτική σε έκταση και συνέπειες —τη βιολογική κρίση. Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι θα ήταν προσωπικά δύσκολο να περιλάβουμε τη βιολογική κρίση στην οικολογική κρίση, επειδή η οικολογική κρίση, με τη συνήθη έννοια που της αποδίδεται, αναφέρεται στο περιβάλλον και την υποβάθμισή του και ελάχιστα ασχολείται με τη βιολογική υπόσταση του ανθρώπου. Με μια όμως ευρύτερη έννοια της οικολογικής κρίσης που εισάγουμε εδώ θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε τη βιολογική κρίση σαν τμήμα της οικολογικής κρίσης, με την έννοια ότι η βιολογική κρίση οφείλεται βασικά στην επιδείνωση περιβαλλοντικών παραγόντων, ως συνέπεια της συγκέντρωσης οικονομικής και πολιτικής δύναμης στη νεοφιλελεύθερη φάση της διεθνοποιημένης οικονομίας της αγοράς. Γενικά, η βιολογική κρίση είναι μέρος της ευρύτερης οικολογικής κρίσης, καθόσον ο άνθρωπος αποτελεί ένα αναπόσπαστο μέρος του οικοσυστήματος. Όπως είναι γνωστό, η επιστήμη της Οικολογίας, ως κλάδος της Βιολογίας, έχει ως αντικείμενο το οικοσύστημα και ερευνά τις ευρύτερες σχέσεις των οργανισμών (φυτών, ζώων και ανθρώπου) με το περιβάλλον τους, καθώς και τις συνέπειες των ομαλών και ανώμαλων σχέσεων μεταξύ τους.

Και τούτο, γιατί όλοι σχεδόν οι ειδικοί την θεωρούν λίγο-πολύ αναπόφευκτη, μια φυσική εξέλιξη των πραγμάτων, κάτι σαν μια θεομηνία, πάνω στην οποία δεν έχουμε ουσιαστικό έλεγχο. Στη πραγματικότητα όμως, οι ειδικοί και οι γιατροί απλώς παραβλέπουν ως ένα μεγάλο βαθμό τις βασικές αιτίες της. Στην εργασία αυτή θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε κάποια βασικά στοιχεία, παραμέτρους και πτυχές της βιολογικής κρίσης.

Ποιος θα μπορούσε να αρνηθεί στις μέρες μας ότι αντιμετωπίζουμε μια πολυδιάστατη κρίση, που αφορά τον πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό και οικολογικό χώρο; Είναι επίσης για όσους δεχόμαστε το πρόταγμα της Περιεκτικής Δημοκρατίας ένα αναμφισβήτητο γεγονός, ότι η βασική αιτία όλων αυτών των επιμέρους κρίσεων είναι η συσσώρευση οικονομικής και πολιτικής δύναμης στα χέρια μιας μικρής μειονότητας, που προκαλείται από το σύστημα της οικονομίας της αγοράς και ανάπτυξης και το πολιτικό του συμπλήρωμα την αντιπροσωπευτική «δημοκρατία». Υπάρχει ωστόσο και η βιολογική διάσταση της πολυδιάστατης κρίσης, η οποία δεν έχει επαρκώς ερευνηθεί και μελετηθεί ή έχει σε μεγάλο βαθμό αγνοηθεί, σαν παγκόσμιο κοινωνικό φαινόμενο. Αγνοώντας όμως στρουθοκαμηλικά την κρίση αυτή, δεν σημαίνει ότι η κρίση αυτή παύει να είναι υπαρκτή και να κάνει αισθητή παντού την παρουσία της, σε όλες τις κοινωνίες του καιρού μας και σε όλες τις κοινωνικές τάξεις.

Διάφορες μελέτες που πραγματοποιήθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες, έχουν δείξει ότι η βιολογική κρίση έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις και διαρκώς επιδεινώνεται. Η κρίση αυτή οφείλεται βασικά στην κοινωνική και οικονομική κρίση αλλά και στην κρίση της ιατρικής, απόρροια της εμπορικοποίησης του ιατρικού συστήματος.

Η βιολογική κρίση οφείλεται σε τελευταία ανάλυση στην γενικότερη επιδείνωση του περιβάλλοντος ως συνέπεια των κρίσεων αυτών, δηλαδή στις ανθυγιεινές συνήθειες των ανθρώπων που αποκτούν ήδη σε μεγάλο βαθμό από την παιδική τους ηλικία μέσα στην καταναλωτική κοινωνία όπου μεγαλώνουν (φαστ φουντ κ.λπ.), καθώς και στη γενικευμένη μόλυνση και υποβάθμιση του αέρα, του νερού, της γης, της θάλασσας, των τροφίμων και γενικά του περιβάλλοντος και φυσικά η κρίση αυτή οφείλεται στις υπάρχουσες δυσμενείς κοινωνικοοικονομικές συνθήκες και καταστάσεις διεθνώς όπως είναι η φτώχεια, η ανέχεια, η ανεργία, η κοινωνική εξαθλίωση κ.λπ.

Το ιατρικό σύστημα (οι μεγαλογιατροί, το ιατρικό ακαδημαϊκό κατεστημένο κ.λπ.) δεν έχει ενδιαφέρον να πολεμήσει για την αναχαίτιση των παραγόντων νοσηρότητας, επειδή ελέγχεται βασικά από εκείνους που εξουσιάζουν και κατευθύνουν την οικονομία της αγοράς και ειδικά από τις μεγάλες εταιρείες και πολυεθνικές, οι οποίες χρηματοδοτούν την ιατρική ερευνά[1] αλλά και παρέχουν ποικίλα άλλα ωφελήματα, χρηματικά και μη σε πολλούς γιατρούς.[2]

Η βιολογική κρίση έχει μια εκτεταμένη συμπτωματολογία που γίνεται άμεσα αισθητή γύρω μας σε πρώτη ματιά: χρόνιες εκφυλιστικές αρρώστιες, σ’ ένα σημαντικό ποσοστό του ενήλικου πληθυσμού των ανεπτυγμένων κυρίως χωρών. Σοβαρές αρρώστιες που προσβάλλουν ολοένα και περισσότερους σε όλο και νεώτερες ηλικίες. (Η πρώτη για παράδειγμα αιτία θνησιμότητας σε παιδιά 3-17 ετών, μετά τα ατυχήματα, είναι ο καρκίνος). Παρατηρούμε σ’ ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού στις ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες, μια αισθητή σωματική και διανοητική αδυναμία, αναιμία διαφόρων μορφών, πνευματική κάμψη, αλωπεκία και φαλάκρα ενωρίς στη ζωή, σήψη των δοντιών από την παιδική ηλικία, παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης, εκ γενετής ανωμαλίες, αρρώστιες των ματιών, σεξουαλική αδυναμία, ακόμη και σε νέους άνδρες, στειρότητα σε γυναίκες και άνδρες, με ανήσυχη εξασθένιση του ανδρικού σπέρματος (σε μεγάλο ποσοστό νέων ανδρών), κατάθλιψη σε επιδημικές διαστάσεις στις ανεπτυγμένες κοινωνίες, διάφορες άλλες ψυχιατρικές και νευρολογικές ανωμαλίες και παθήσεις, υψηλά ποσοστά αθηροσκλήρυνσης και υψηλής πίεσης ακόμη και σε παιδιά και εφήβους, νεανικός διαβήτης σε έξαρση, αλλά και διαβήτης των ενηλίκων σε επιδημικές διαστάσεις που προσβάλλει ακόμη και εφήβους στις μέρες μας, επιληψία και σκλήρυνση κατά πλάκας, σε πολλούς νέους ανθρώπους, αρρώστιες των νεφρών και του ήπατος σε μεγάλα ποσοστά, ρευματοειδής αρθρίτιδα, ψωρίαση, ελκώδης κολίτιδα, λύκος ερυθηματώδης και άλλα αυτοάνοσα νοσήματα, σε ολοένα αυξανόμενους ρυθμούς, η Aλτσχάιμερ τείνει να λάβει στις ανεπτυγμένες κοινωνίες επιδημικές διαστάσεις, παράλληλα με τα πεπτικά νοσήματα και τα δερματικά. Η στεφανιαία αρρώστια και διάφορες μορφές καρκίνου (στήθους, πνεύμονος, προστάτη, παχέος εντέρου κ.ά.) αποτελούν μονίμως τις πρώτες αιτίες θανάτου. Το άσθμα, οι αλλεργίες και τα αρθριτικά πλήττουν ολοένα και περισσότερους ενήλικες, αλλά και παιδιά, εφήβους και νέους ανθρώπους. Η παχυσαρκία είναι η μεγαλύτερη μάστιγα στην εποχή μας στον ανεπτυγμένο κόσμο και τα Ελληνόπουλα είναι από τα πιο παχύσαρκα και υπέρβαρα παιδιά στον κόσμο.[3]

Όλα αυτά τα προβλήματα σωματικής και ψυχοδιανοητικής υγείας πλήττουν ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού στις ανεπτυγμένες κυρίως κοινωνίες. Και οι δαπάνες για την υγεία επιβαρύνουν δυσβάστακτα τόσο τους προϋπολογισμούς των ανεπτυγμένων χωρών, όσο και τα ίδια τα άτομα. (Η συμμετοχή των ατόμων στις ιδιωτικές δαπάνες για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στη χώρα μας, φθάνουν το 40% των συνολικών δαπανών).[4]

Στη συνέχεια θα αναφερθούμε σε κάποια βασικά στοιχεία για την έκταση και τις μορφές βιολογικής κρίσης, σε διεθνή κλίμακα.

Ποσοστά θανάτων από ασθένειες και βασικές αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, τα οποία προέκυψαν από πολυάριθμες έρευνες, οι θάνατοι από νόσους του κυκλοφορικού αντιπροσωπεύουν το 50% περίπου των θανάτων στις βιομηχανικές χώρες, τα νεοπλάσματα το 20%, οι παθήσεις του αναπνευστικού το 5% και τα τροχαία ατυχήματα το 5%.[5]

Από τα 11 εκατομμύρια θανάτων που σημειώθηκαν το 2002 στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και τις υπόλοιπες βιομηχανικές χώρες, τα τρία εκατομμύρια οφείλονταν σε παθήσεις του κυκλοφορικού συστήματος, λόγω υψηλής πίεσης του αίματος, ενώ 2,3 εκατομμύρια θάνατοι αποδίδονται στην υψηλή χοληστερόλη.

Ο Π.O.Y. χρησιμοποίησε μία σημαντική στατιστική έρευνα, η οποία κατέγραψε δεδομένα από διάφορες ερευνητικές εργασίες για τις κυριότερες αιτίες θνησιμότητας στον πλανήτη. Σύμφωνα με αυτήν, το 2002 σημειώθηκαν 55 εκατομμύρια θάνατοι, εκ των οποίων το 22% στις ανεπτυγμένες χώρες, με κυριότερες αιτίες:

Μεγάλος αριθμός θανάτων συνοδεύεται με την ποιότητα ζωής και τη φτώχεια στις αναπτυσσόμενες χώρες: 1,73 εκατομμύρια θάνατοι από ακάθαρτο πόσιμο νερό, έλλειψη υγιεινής και αποχέτευσης, 1,6 εκατομμύρια από τη χρήση ξύλου και βιομάζας για μαγείρεμα και θέρμανση, 0,84 εκατομμύρια από έλλειψη σιδήρου, 0,77 από έλλειψη βιταμίνης Α και 0,79 από έλλειψη ψευδαργύρου, λόγω κακής διατροφής.

Η αστική ατμοσφαιρική ρύπανση είναι υπεύθυνη για 0,8 εκατομμύρια θανάτους, τα 3/4 των οποίων συμβαίνουν σε μεγάλες πόλεις των αναπτυσσομένων χωρών. Περίπου 500.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από μη ασφαλείς ιατρικές επεμβάσεις, κυρίως σε χώρες με ελλιπώς οργανωμένες ιατρικές υπηρεσίες. Ακολουθούν άλλες αιτίες, όπως η έκθεση σε καρκινογόνους ουσίες στο εργασιακό περιβάλλον (0,47 εκατομμύρια θάνατοι), τα εργατικά ατυχήματα (0,31 εκατομμύρια, εκ των οποίων το 70% στις αναπτυσσόμενες χώρες), η ρύπανση του αέρα, του νερού και του εδάφους από μόλυβδο (0,23 εκατομμύρια θάνατοι) και η χρήση ναρκωτικών ουσιών 0,2 εκατομμύρια θανάτους ετησίως.[6]

Κορυφαίοι γιατροί και ειδικοί τονίζουν τα τελευταία χρόνια ότι ο δυτικός κόσμος απειλείται άμεσα από έξαρση της εγκεφαλικής άνοιας. Επιστήμονες εκτιμούν ότι μέσα στα επόμενα 10 με 20 χρόνια αναμένεται να παρατηρηθεί έξαρση της εγκεφαλικής άνοιας, λόγω της αναμενόμενης αύξησης του μέσου όρου ζωής. Αιτία είναι η αύξηση της συχνότητας εμφάνισης της αθηροσκλήρυνσης.

Η βλάβη αυτή θεωρείται υπεύθυνη για εμφάνιση διαφόρων και ποικίλης βαρύτητας κλινικών συμβάντων στον εγκέφαλο, όπως τα εγκεφαλικά επεισόδια και άνοια, στην καρδιά, όπως το έμφραγμα μυοκαρδίου, η στηθάγχη και ο αιφνίδιος θάνατος, στις περιφερικές αρτηρίες, όπως διαλείπουσα χωλότητα και σε άλλα όργανα, όπως οι οφθαλμοί και οι νεφροί.

Τρομακτική επίσης έξαρση σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες έχει τα τελευταία χρόνια ο καρκίνος, ακόμη και στα παιδιά και τείνει να ξεπεράσει σε θνησιμότητα τις καρδιοπάθειες.

Σύμφωνα με έγκυρες στατιστικές μελέτες διεθνώς, ένα μεγάλο ποσοστό των ενηλίκων που ζουν στις σύγχρονες κοινωνίες, είναι παχύσαρκοι και άρρωστοι. Για παράδειγμα, στις HΠA, την μητρόπολη του καπιταλιστικού συστήματος της οικονομίας της αγοράς σύμφωνα με τις στατιστικές.[7]

1. Οι περισσότεροι άνθρωποι που είναι μεγαλύτεροι από 35 χρόνων, έχουν έναν ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι προοιωνίζουν ότι οι άνθρωποι αυτοί θα πάθουν μια σοβαρή αρρώστια, όπως είναι το έμφραγμα.

2. Περισσότεροι από το 1/3 από αυτούς έχουν υψηλή χοληστερίνη.

4. Σχεδόν τα 2/3 είναι πολύ παχείς, κάτι που προοιωνίζει προβλήματα υγείας στο μέλλον και περισσότεροι από το 30% είναι φανερά παχύσαρκοι.

6. Το 1/5 των ενήλικων Αμερικανών καπνίζουν και οι περισσότεροι ζουν μια έντονη καθιστική ζωή.

Όλες αυτές οι προβλέψεις αρρώστιας μεταφράζονται στο ότι κάθε χρόνο 1,2 εκατομμύρια Αμερικανοί παθαίνουν καρδιακές προσβολές και περίπου 700.000 παθαίνουν εγκεφαλικό και πάνω από 500.000 καρκίνο.

Αναφέρεται ότι η αμερικανική κοινωνία πάσχει από τα υψηλότερα ποσοστά καρκίνου που έχουν ποτέ παρατηρηθεί στην ανθρώπινη ιστορία, ποσοστά καρκίνου που είναι πολύ υψηλότερα από εκείνα των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών του κόσμου.

Από το 1999, ο καρκίνος έχει λένε ξεπεράσει την καρδιοπάθεια και έχει γίνει η κύρια αιτία θνησιμότητας για τους Αμερικανούς, νεότερους των 85 ετών.

Ανάλογα ποσοστά νοσηρότητας και θνησιμότητας παρατηρούνται σε ολόκληρο τον ανεπτυγμένο κόσμο και φυσικά και στη χώρα μας. Ερχόμαστε πρώτοι στην E.E. σε ποσοστά παχυσαρκίας, μικρών και μεγάλων, σύμφωνα με εντελώς πρόσφατες στατιστικές της E.E. (Δεκέμβριος 2005).[8]

Οι άνθρωποι τόσο από άγνοια και συνεχή πλύση εγκεφάλου, όσο και από έλλειψη της ανάλογης δύναμης θέλησης, για ουσιαστικές αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής, προτιμούν να παίρνουν μια ζωή χάπια και να κάνουν επεμβάσεις, παρά να αλλάξουν τρόπο ζωής και να υιοθετήσουν καλύτερες διατροφικές και άλλες συνήθειες. Για τους περισσότερους ανθρώπους, λόγω και των δυσμενών κοινωνικοοικονομικών συνθηκών που μαστίζουν τις κοινωνίες μας, είναι πολύ ευκολότερο και δημοφιλές το να καταπίνουν μια ζωή χάπια, παρά να αλλάξουν τον τρόπο ζωής και τις συνθήκες ζωής τους. Αυτή είναι άλλωστε η μόνη βασική προσέγγιση ζωής και υγείας που τους προτείνει το ιατρικό σύστημα και η κοινωνία γενικότερα.

Να τι λέει επί του θέματος ο Αμερικανός καθηγητής Δρ Nτιν Όρνις, ερευνητής καρδιολόγος και διάσημος διεθνώς συγγραφέας σημαντικών ιατρικών βιβλίων και κλινικός καθηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια:

Μέσα στα πλαίσια της οικονομίας της αγοράς και της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης για πολλούς λόγους είναι αδύνατον να επιτευχθεί η αλλαγή αυτή για την πλειονότητα των ανθρώπων.

Αλλά και οι αναπτυσσόμενες χώρες προχωρούν ακάθεκτες στα ίχνη των αναπτυγμένων με όλα τα παρεπόμενα.

Πολύ μεγαλύτερες είναι οι επιπτώσεις της μόλυνσης του περιβάλλοντος στην υγεία των παιδιών, σε σύγκριση με τους ενήλικες, όπως επισημαίνουν σε κοινή τους Έκθεση, που έδωσε στη δημοσιότητα (2003), η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (Π.Ο.Υ.) και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το Περιβάλλον. Στη σημαντική αυτή Έκθεση αναφέρεται ότι ο οργανισμός των παιδιών είναι πολύ πιο ευάλωτος από αυτόν των ενηλίκων, ώστε να μη μπορεί να αντέξει τις συνέπειες των 15.000 συνθετικών χημικών ουσιών που συσσωρεύονται στο φυσικό περιβάλλον και διαμέσου του στα τρόφιμα, ανάμεσα στις οποίες περιλαμβάνονται τα κατάλοιπα 300 και πλέον χημικών ουσιών που ήταν άγνωστες στις προηγούμενες γενιές.

Η επιβάρυνση αυτή, σύμφωνα με την Έκθεση, ξεκινάει από την εμβρυακή ηλικία, προκαλώντας μεταλλάξεις και συγγενείς ανωμαλίες. Ιδιαίτερα επικίνδυνα για τα παιδιά μέχρι 10 ετών είναι τα κατάλοιπα των ζιζανιοκτόνων, τα οποία προκαλούν σ’ αυτά εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος, προβλήματα στο ενδοκρινικό σύστημα, νευροτοξικές διαταραχές και καρκίνους.

Από τη σύγκριση των επιπτώσεων στα παιδιά σε σχέση με τους ενηλίκους προκύπτει, για παράδειγμα, ότι: ο κίνδυνος πρόκλησης καρκίνου από την έκθεση σε ακτινοβολία είναι στα βρέφη μέχρι τριών μηνών 16 φορές μεγαλύτερος από ότι στους ενήλικους, σε παιδιά ενός έτους 8 φορές μεγαλύτερος, σε παιδιά 5 ετών 4 φορές μεγαλύτερος και σε παιδιά 10 ετών δύο φορές μεγαλύτερος.

Στην Έκθεση[10] αναφέρεται επίσης ότι ο οργανισμός των παιδιών απορροφά το 50% περίπου του μολύβδου που παίρνει από τις τροφές, ενώ μόλις το 10% απορροφά ο οργανισμός των ενηλίκων.

Ένα ακόμη χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό του παιδικού άσθματος, για το οποίο οι συντάκτες της Έκθεσης αναφέρουν χαρακτηριστικά: «Γινόμαστε μάρτυρες μιας χωρίς προηγούμενο αύξησης του άσθματος στα παιδιά της Ευρώπης», επισημαίνοντας ότι στην Αγγλία σχετικά προβλήματα εντοπίζονται στο 32,2% των παιδιών, ενώ στις αναπτυγμένες χώρες συνολικά παρουσιάζεται με συχνότητα 10 φορές μεγαλύτερη σε σύγκριση με τις χώρες του τρίτου κόσμου.

Τα παιδιά, λοιπόν, είναι τα πρώτα θύματα της αλόγιστης συμπεριφοράς μας απέναντι στο φυσικό περιβάλλον του πλανήτη, στο όνομα της «ανάπτυξης» και του καταναλωτικού ευδαιμονισμού μας.

Να ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας επερχόμενης βιολογικής κρίσης από περιβαλλοντικές αιτίες για την Αθήνα και τους κατοίκους της:

Καρδιαγγειακά — αναπνευστικά — καρκινογενέσεις — δερματικά — πονοκεφάλους κ.ά. Με κοκτέιλ ασθενειών, η Αθήνα κλέβει 11 μήνες ζωής από κάθε Αθηναίο

Έντεκα μήνες ζωής «κλέβει» η Αθήνα από τους κατοίκους της. Σύμφωνα με Έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας,[11] ο μέσος Αθηναίος χάνει έντεκα μήνες ζωής απλά και μόνο επειδή κατοικεί στην Αθήνα και η ποιότητα ζωής του είναι προπάντων αξιοθρήνητη.

Χιλιάδες είναι πλέον οι θάνατοι κάθε χρόνο στο λεκανοπέδιο, που σχετίζονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση. Πρόκειται κυρίως για θανάτους από καρδιαγγειακά και αναπνευστικά προβλήματα, καρκίνους, αλλά ―όπως για πρώτη φορά καταγράφει η Έκθεση― και από δερματικές παθήσεις.

Σύμφωνα με την Έκθεση του Π.O.Y., η πόλη προκαλεί ακόμα βλάβες στο νευρικό σύστημα των κατοίκων της, δημιουργεί επαναλαμβανόμενες κρίσεις άγχους σε αυτούς, μειώνει τα ανακλαστικά τους, συμβάλλει στην κάκιστη φυσική τους κατάσταση, ελαττώνει την ακοή τους, προκαλεί ημικρανίες και πονοκεφάλους. Η Αθήνα καταστρέφει αργά αλλά σταθερά την υγεία του καθένα από τους κατοίκους της, ακόμη και από την ηλικία των 14 ετών.

Όπως προκύπτει από τις ετήσιες μετρήσεις που περιλαμβάνονται στην Έκθεση, στους 100.000 θανάτους ετησίως, στην Αθήνα ―που αναδεικνύεται τρίτη σε ρύπανση μεταξύ των ευρωπαϊκών πρωτευουσών!― οι 873 σχετίζονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση. Από αυτούς, οι 441 οφείλονται σε καρδιαγγειακές παθήσεις και οι 72 σε αναπνευστικά προβλήματα. Ειδικά τα αιωρούμενα σωματίδια (PM10 και PM2,5) «ευθύνονται» για εκατοντάδες θανάτους στην Αθήνα. «Στο λεκανοπέδιο αυξάνονται αντί να μειώνονται οι επικίνδυνοι για την υγεία ρύποι», αναφέρεται στην Έκθεση.[12]

Η επιβάρυνση του περιβάλλοντος σε ολόκληρο το νομό Αττικής είναι τέτοια, που έχουν ανιχνευθεί διοξίνες και φουράνια (επικίνδυνες τοξικές ενώσεις, οι οποίες προκαλούν κυτταρικές μεταλλάξεις και ενοχοποιούνται για καρκινογενέσεις, τόσο σε ζώα όσο και σε ανθρώπους) σε φυτικά προϊόντα των Μεσογείων, της Κερατέας, της Βόρειας Αττικής. Οι ενώσεις αυτές είναι τόσο επικίνδυνες, ώστε ο Π.O.Y. δεν έχει ορίσει όρια ασφαλείας, αφού κρίνει πως ο άνθρωπος δεν πρέπει να εκτίθεται καθόλου σε αυτές!

Αύξηση αντί για μείωση παρουσιάζει η Αθήνα και στις εκπομπές οξειδίων του αζώτου. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις κατάφεραν να μειώσουν τις εκπομπές του συγκεκριμένου ρύπου έως και 40%. Στο λεκανοπέδιο, ωστόσο, αυξήθηκαν οι εκπομπές κατά περίπου 17%, ενώ η πρόβλεψη για το 2010 είναι ότι η αύξηση θα διατηρηθεί και θα επεκταθεί. Απογοητευτικές οι επιδόσεις της χώρας μας και στη μείωση του όζοντος. Η πρωτεύουσα της Ελλάδας είναι μία από τις τρεις ευρωπαϊκές πόλεις που δεν μείωσαν αλλά αύξησαν τις εκπομπές όζοντος.[13]

Το 20% των ρύπων στο λεκανοπέδιο προέρχονται από την αδιαφορία μας. Οι καταλύτες που οι οδηγοί… ξεχνούν να αλλάξουν, τα φίλτρα στις βιομηχανίες που δεν αντικαθίστανται και οι καυστήρες των πολυκατοικιών που δεν συντηρούνται, δημιουργούν ένα εφιαλτικό «κοκτέιλ» ατμοσφαιρικής ρύπανσης, που, όπως λένε οι ειδικοί, γίνεται ολοένα και πιο επικίνδυνο.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει σε όλες τις σύγχρονες μεγάλες πόλεις.

Το κυρίαρχο σύστημα είναι βασικά υπεύθυνο για τη βιολογική κρίση, τόσο με τις πράξεις του, όσο και με τις παραλείψεις του, άπαξ και οι βασικοί στόχοι του είναι τα κέρδη και η εξουσία, ανεξάρτητα από τις συνέπειες των οικονομικών δραστηριοτήτων του. Όπως είναι, βέβαια, υπεύθυνο και για τη μόλυνση και υποβάθμιση του περιβάλλοντος, για τη δημιουργία του φαινομένου του θερμοκηπίου, για τη βαθμιαία εξάντληση της στιβάδας του όζοντος, για τα συνεχή διατροφικά σκάνδαλα και την παραγωγή ακατάλληλων και ανθυγιεινών τροφών. Η απεριόριστη ανάπτυξη που αποτελεί τη πεμπτουσία της δυναμικής του συστήματος της οικονομίας της αγοράς αποτελεί την βασική αιτία για όλα τα παραπάνω προβλήματα. Αν πάρουμε υπόψη ότι η ανάπτυξη αυτή, στη σημερινή νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, είναι και βασικά ανεξέλεγκτη από οποιουσδήποτε ουσιαστικούς κοινωνικούς περιορισμούς για χάρη της προστασίας του περιβάλλοντος ή της ίδιας της εργασίας, οι οποίοι θα μπορούσαν να μειώσουν την ανταγωνιστικότητα ή την ικανότητα προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, τότε μπορούμε να καταλάβουμε γιατί το σημερινό σύστημα είναι η βασική αιτία της βιολογικής κρίσης και της γενικότερης πολυδιάστατης κρίσης.

Στις ανεπτυγμένες κοινωνίες σήμερα παρατηρείται μια τεράστια κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών, τσιγάρων, ναρκωτικών ουσιών, φαρμάκων, φυτοφαρμάκων, αναψυκτικών (ειδικά τύπου κόλας) και μια δίχως προηγούμενο υπερκατανάλωση ζωικών τροφών και ραφιναρισμένων–επεξεργασμένων τροφών, που από κοινού όλα αυτά υπονομεύουν καίρια την υγεία και ευεξία μικρών και μεγάλων και οδηγούν σε βιολογική κρίση. Το σύστημα είναι βασικά υπεύθυνο για την καταστροφή των δασών του πλανήτη, με στόχο την επέκταση της γης που χρησιμοποιείται για την καλλιέργεια ζωοτροφών (δημητριακά και σόγια), για τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες σε κρέας. Τεράστιες εκτάσεις γόνιμης γης χρησιμοποιούνται επίσης για καλλιέργεια δημητριακών και φρούτων για παραγωγή οινοπνευματωδών και καλλιέργεια ζαχαρότευτλων για παραγωγή ζάχαρης, που συμβάλλει τα μέγιστα στην παχυσαρκία και σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις. Επίσης, τεράστιες εκτάσεις χρησιμοποιούνται για την καλλιέργεια καπνού και καφέ, για τα κέρδη που αποφέρουν αλλά που συμβάλλουν επίσης στη νοσηρότητα των πληθυσμών και στη βιολογική κρίση. Η γη αυτή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή υγιεινών τροφών, για να τραφούν τα εκατομμύρια των πεινασμένων και υποσιτιζόμενων ανθρώπων του πλανήτη μας. Υπάρχουν πλήθος στοιχεία ότι στις αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου μας, καλλιεργούνται σε μεγάλες εκτάσεις γόνιμης γης φρούτα και άλλες ακριβές τροφές προς εξαγωγή, δηλαδή για το συνάλλαγμα που φέρνουν, και καταναλώνονται από τους εύπορους του ανεπτυγμένου κόσμου με αποτέλεσμα να μην παράγουν οι ντόπιοι τις υγιεινές, παραδοσιακές τροφές με τις οποίες συντηρούνταν άριστα παλαιότερα και τώρα αναγκάζονται να καταναλώνουν τη σαβούρα των βιομηχανοποιημένων, επεξεργασμένων σκουπιδοτροφών, υποσιτιζόμενοι σε μεγάλο βαθμό.

Στην οικονομία της αγοράς σπαταλώνται γενικά τεράστιοι φυσικοί πόροι, για την παραγωγή και προώθηση αναρίθμητων άχρηστων, περιττών και βλαπτικών συχνά στην υγεία προϊόντων κάθε λογής, με αποκλειστικό στόχο τα κέρδη των επιχειρήσεων και πολυεθνικών και όχι την κάλυψη των βασικών και ζωτικών αναγκών των πολλών. Έχει δημιουργηθεί σταδιακά μέσα στα πλαίσια της οικονομίας της αγοράς ένας Λεβιάθαν πολιτισμός της κατανάλωσης και ένας τρόπος παραγωγής και κατανάλωσης προϊόντων και υπηρεσιών, που δεν καλύπτει τις βασικές ανάγκες των ανθρώπων, αλλά εξυπηρετεί αποκλειστικά σχεδόν τις επιχειρηματικές ανάγκες του συστήματος για νέες αγορές και για περισσότερα κέρδη και που οδηγεί τελικά σε ανέχεια, φτώχεια, ανεργία, υποσιτισμό, νοσηρότητα και βιολογική κρίση τους πληθυσμούς. Και, φυσικά, σε υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Το κυρίαρχο σύστημα εξ ανάγκης και για λόγους οικονομικής ανάπτυξης, δημιουργεί ασύλληπτες και εξωφρενικές σπατάλες των πόρων και πλουτοπαραγωγικών πηγών του πλανήτη, μολύνσεις, ρυπάνσεις και αφάνταστη ανθρώπινη νοσηρότητα, προκειμένου να υπηρετήσει τα δικά του συμφέροντα. Η δε απάντηση της ιατρικής σε όλα τα κακώς έχοντα και σε όλες τις αιτίες νοσηρότητας και πρόωρης θνησιμότητας, είναι τα φάρμακα και οι επεμβάσεις.

Η βιολογική κρίση, ενώ επιδεινώνεται σταδιακά σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο, δεν γίνεται τίποτε ουσιαστικό στον κόσμο μας για την αναχαίτισή της. Από πλευράς Ιατρικής γίνεται συνεχής και έντονη προσπάθεια για τον μετριασμό, την ανακούφιση και την καταστολή των συμπτωμάτων της βιολογικής κρίσης —δηλαδή των διαφόρων μορφών της αρρώστιας και της νοσηρότητας γενικά— αλλά σχεδόν τίποτε ουσιαστικό για την απομάκρυνση και διόρθωση των βασικών αιτιών της νοσηρότητας και βιολογικής κρίσης-παρακμής. Ούτε για την εκατόμβη των πρόωρων θανάτων από κάθε είδους αιτίες. Οι αιτίες της νοσηρότητας και βιολογικής κάμψης παραμένουν ανέπαφες και διαρκώς αυξάνονται στον κόσμο μας, ώστε έχουν φθάσει να αποτελούν μια σύγχρονη, ζοφερή πραγματικότητα και έναν αδυσώπητο σύγχρονο εφιάλτη.

Ποτέ πριν στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν υπήρξε μια μεγαλύτερη παραγωγή άχρηστων και βλαπτικών προϊόντων, σπαταλώντας εγκληματικά τους πόρους του πλανήτη και βλάπτοντας την υγεία και ευεξία των πολλών, για χατίρι των κερδών που αποφέρουν τα προϊόντα αυτά. Για χατίρι, δηλαδή, της οικονομικής ανάπτυξης, που είναι το οξυγόνο του κυρίαρχου συστήματος.

Ποτέ πριν στην ιστορία του ανθρώπου δεν παράγονταν και δεν καταναλώνονταν μεγαλύτερες ποσότητες εθιστικών ουσιών —καπνός, αλκοόλ, ναρκωτικές ουσίες, καφές, ζάχαρη, φάρμακα, αναψυκτικά κ.λπ.— υπακούοντας στις επιταγές και τους νόμους της οικονομικής ανάπτυξης που είναι: ανάπτυξη ή θάνατος, χωρίς ποτέ να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη οι συνέπειες που θα έχουν τα προϊόντα αυτά στην υγεία, στη βιολογική ακμή των ανθρώπων, στο περιβάλλον και στους πόρους του πλανήτη.

Καθετί στις μέρες μας έχει εμπορικοποιηθεί και ο ίδιος ο άνθρωπος έχει καταντήσει από τις δυνάμεις της αγοράς ένα εμπόρευμα και ένας μονοδιάστατος καταναλωτής προϊόντων στην πλειονότητά τους περιττών. Εθισμένος ο άνθρωπος σε τοξικές ουσίες και δεχόμενος συνεχή πλύση εγκεφάλου από τα MME, σε βαθμό που δυσκολεύεται πολύ να εννοήσει και να διεκδικήσει τα απαράγραπτα δικαιώματά του για ευημερία, υγεία, καθαρό περιβάλλον, ειρήνη και ποιότητα ζωής για όλους.

Η εντατική καλλιέργεια —βασικό στοιχείο της οικονομίας ανάπτυξης— δεν συνεπάγεται μόνο μια γενικότερη οικολογική κρίση αλλά και μια πολύ επικίνδυνη για την ίδια την ανθρώπινη ζωή βιολογική κρίση. Έτσι, το σύστημα ρυπαίνει και δηλητηριάζει με πολλούς τρόπους τη γη, τις θάλασσες, τα ποτάμια, τον αέρα, τους αγρούς, το νερό και το σπίτι μας, με χιλιάδες χημικές τοξικές ουσίες, με βασικό στόχο τα κέρδη που θα αποκομίσει, προσφέροντας στους πολλούς αυταπάτες, πλάνες, επιτήδειες φαντασιώσεις και απατηλά όνειρα, για ευεξία και ευτυχία, αντί για πραγματική ζωή και μια πλήρη ικανοποίηση των ζωτικών αναγκών των ανθρώπων.

Δημιουργείται έτσι ένας κόσμος του παράλογου, στον οποίο μεγαλώνουν τα παιδιά μας και θα μεγαλώσουν οι επόμενες γενιές, ζώντας αφύσικα σε ένα τοξικό νοσηρό περιβάλλον από τα γενοφάσκια τους, με τραγικές συνέπειες στη ζωή τους, στην υγεία του, στη βιολογική τους υπόσταση. Η οικονομία της αγοράς βάζει την οικονομική λεγόμενη ανάπτυξη πιο πάνω από την ευημερία, την υγεία και ευεξία των πολλών, και πάνω από τη βιολογική ακμή του ανθρώπινου είδους.

Οι άνθρωποι ζουν σε μεγάλη άγνοια και σε σύγχυση για τους παράγοντες και τα μέσα που προάγουν την πραγματική ζωή. Αγνοούν δηλαδή, σε μεγάλο βαθμό, τις αιτίες της αρρώστιας, της νοσηρότητας και της βιολογικής παρακμής.

Το σύστημα δεν προάγει την πολύτιμη γνώση, για το πώς θα πορευθεί κανείς με ασφάλεια στη ζωή, γιατί αν επικρατούσε η γνώση αυτή και γινόταν κτήμα των πολλών, θα θίγονταν καίρια μεγάλα οικονομικά συμφέροντα.

Οι γιατροί, άλλωστε, πιστεύουν εξαιτίας σφαλερής και κατευθυνόμενης εκπαίδευσης, ότι για όλα τα κακώς έχοντα της υγείας, υπάρχει ένα αντίδοτο με τη μορφή ενός φαρμάκου, ενός χαπιού, μιας συνταγής, μιας ιατρικής παρέμβασης και επέμβασης, με στόχο βέβαια την πρόσκαιρη ανακούφιση και μετριασμό των συμπτωμάτων, αδιαφορώντας σχεδόν πάντα και παραβλέποντας τις διάφορες αιτίες, που τα προκαλούν. Αντίθετα, το σύστημα προάγει με κάθε δυνατό τρόπο, τις ιδέες, τα βιβλία, τις τροφές, τα προϊόντα γενικά που στηρίζουν και προάγουν τα ευρύτερα συμφέροντά του.

Το σύστημα περιφρονεί, αναχαιτίζει, αγνοεί ή βάζει στο περιθώριο κάθε ιδέα και σύστημα ιδεών, κάθε προσπάθεια και προσωπικότητα, που θα μπορούσαν να σταθούν εμπόδιο στους άμεσους και μακροπρόθεσμους στόχους του και να θέσουν σε κίνδυνο την ανεξέλεγκτη δράση του και τα συμφέροντά του.

Υπάρχουν πλήθος μελέτες,[14] που δείχνουν πέρα από κάθε αμφιβολία, ότι η φτώχεια, η ανεργία, η ανασφάλεια για το αύριο, η υποαπασχόληση και η διάψευση των ελπίδων των νέων ανθρώπων, οδηγούν αναπόφευκτα —μέσω των άμεσων και έμμεσων συνεπειών τους— σε μια χαμηλή ποιότητα ζωής, σε άσχημες ανθυγιεινές συνήθειες, σε έντονο στρες, σε κακή θρέψη και κακή υγεία, σε αρρώστιες σώματος και πνεύματος, και στη βιολογική παρακμή.

Βασιζόμενος σε πολυάριθμες σχετικές μελέτες και πλήθος στοιχεία και ευρήματα, έχω καταλήξει στο οριστικό συμπέρασμα ότι η πολυδιάστατη κρίση του καιρού μας, αποτέλεσμα της οικονομίας της αγοράς και της συσσώρευσης μεγάλης οικονομικής και πολιτικής δύναμης στα χέρια των ολίγων, οδηγεί τελικά σε χαμηλή ποιότητα ζωής και σε βιολογική κρίση, δίχως προηγούμενο, στην ιστορία του ανθρώπου. Η κρίση αυτή, εάν δεν αναχαιτισθεί και δεν σταματήσει έγκαιρα η πορεία της, θα οδηγήσει σε ένα προβλέψιμο μέλλον, σε μια τρομακτική έκπτωση και βιολογική παρακμή του ανθρώπινου είδους, εξαιτίας των βλαβών και μεταλλάξεων του γενετικού υλικού.

Κανείς τελικά δεν θα είναι κερδισμένος στον κόσμο μας, όπως ακριβώς συμβαίνει στον "Έμπορο της Βενετίας", του Σαίξπηρ. Στη φεγγαροβραδιά του τέλους, στην τραγωδία δεν υπάρχουν κερδισμένοι και χαμένοι. Όλοι τελικά καταποντίζονται στην σαιξπηρική αυτή τραγωδία.

Σύμφωνα, επομένως, με όσα αναφέρουμε παραπάνω, οι συνέπειες του συστήματος της οικονομίας της αγοράς και ανάπτυξης και η καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση, δεν επιφέρουν μόνον την τεράστια συγκέντρωση οικονομικής δύναμης και εξουσίας και τις συνακόλουθες συνέπειες της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, σε όρους ανεργίας, φτώχειας, αδικίας, εκμετάλλευσης, ανισοτήτων, εγκλήματος, εξεγέρσεων, βίας, μόλυνσης, πολέμων κ.λπ., αλλά και άλλων κοινωνικών και ατομικών δεινών, που θέτουν σε σοβαρό κίνδυνο μακροπρόθεσμα το οικολογικό και βιολογικό μέλλον της ανθρωπότητας, δηλαδή σε μια χωρίς προηγούμενο βιολογική κρίση σαν τμήμα της πρωτόγνωρης οικολογικής κρίσης.

Ύστερα από πολύχρονες μελέτες του θέματος, έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο τελικός αποδέκτης της πολυδιάστατης και πολυπλόκαμης κρίσης, είναι αναμφίβολα ο άνθρωπος, ο οποίος υφίσταται τις επιπτώσεις των κρίσεων στην ίδια τη βιολογική του υπόσταση.

Οι επιμέρους κρίσεις, που συναποτελούν την πολυδιάστατη κρίση, δημιουργούν, διαιωνίζουν και επιδεινώνουν σταδιακά τη βιολογική κρίση, που σε ευρύτερη έννοια περιλαμβάνει όχι μόνον τον άνθρωπο σαν βιολογικό ον, αλλά και τα ζώα και τα φυτά —την πανίδα και τη χλωρίδα— του πλανήτη που υφίστανται γενικά τις δυσμενείς επιπτώσεις της πολυδιάστατης κρίσης.

Η βιολογική, όπως άλλωστε και οι άλλες, διαστάσεις της γενικής κρίσης, δεν μπορεί να εξετασθεί και να αντιμετωπισθεί από ένα μη αντισυστημικό και μονοδιάστατο σύστημα ή πρόταγμα πολιτικών ιδεών. Και τούτο διότι απαιτείται ένα πρόταγμα που ερευνά και εξετάζει τις βαθύτερες, τις απώτερες και βασικές αιτίες της πολυδιάστατης κρίσης και όχι ένα σύστημα ή πρόταγμα που προσπαθεί να επιτύχει κάποιες ήπιες βελτιώσεις και αναμορφώσεις, ανακουφίζοντας και μετριάζοντας απλώς τα συμπτώματα της γενικής κρίσης.

Το πρόταγμα της Περιεκτικής Δημοκρατίας είναι το μόνο πολιτικό πρόταγμα σήμερα, που ανατρέχοντας και ερευνώντας τις βαθύτερες, τις βασικές αιτίες της γενικής κρίσης και στοχεύοντας πρωταρχικά, στην εκρίζωση, απομάκρυνση και διόρθωση των βασικών αιτιών της πολυδιάστατης κρίσης, προτείνει ουσιαστική διέξοδο και από την οικολογική κρίση γενικά και την βιολογική κρίση ειδικότερα.

Το κυρίαρχο σύστημα έχει δημιουργήσει στις μέρες μας ένα κοινωνικό, οικονομικό και οικολογικό περιβάλλον αφύσικο, ξένο και εχθρικό προς τα συμφέροντα της ανθρωπότητας. Η ανθρωπότητα έχει μπει από μακρού χρόνου στην προκρούστεια κλίνη του κυρίαρχου συστήματος για χάρη ενός σκοπού ανεξακρίβωτου σε τελευταία ανάλυση. Η απληστία και κτηνωδία της Νέας Τάξης οδηγεί σε μια νέα μεγαλύτερη παρά ποτέ βαρβαρότητα. Αφήνουμε από άγνοια και έλλειψη αποφασιστικότητας το κυρίαρχο σύστημα να αποδιοργανώνει, διαστρέφει και καταστρέφει τα πάντα γύρω, επειδή αυτό εξυπηρετεί απλώς τα κακώς εννοούμενα συμφέροντα μιας μικρής μειονότητας ανθρώπων, στον πλανήτη.[15]

Είναι, επομένως, καθήκον κάθε καλοπροαίρετου και συνειδητοποιημένου ανθρώπου να παλέψει στο μέτρο του δυνατού και να διαθέσει ένα μεγάλο μέρος από τις δυνάμεις και δυνατότητές του στην ανατροπή της απάνθρωπης και αμείλικτης εξανδραποδιστικής μηχανής της οικονομίας της αγοράς.

Υπάρχει, ως γνωστόν, ένας αρχαίος μύθος που ερμηνεύει τη σύγχρονη αδιέξοδη κατάσταση πραγμάτων, όπως έχει διαμορφωθεί από την οικονομία της αγοράς και ανάπτυξης. Σύμφωνα με το μύθο αυτό ο βασιλιάς Μίδας, ό,τι έπιανε γινόταν χρυσάφι και τελικά πέθανε από ασιτία. Κάτι όμοιο τείνει να λάβει χώρα στις ανεπτυγμένες κοινωνίες. Καθετί σχεδόν που διαχειρίζεται και αγγίζει το σύστημα, αναπόφευκτα μολύνεται, δηλητηριάζεται, διαστρέφεται, μεταλλάσσεται, για χατίρι των κερδών και της εξουσίας και ενώ τα προϊόντα του συστήματος προσφέρουν μεγάλα κέρδη και εξουσία στους ολίγους προνομιούχους και στις ελίτ γενικά, στους πολλούς που είναι αποδέκτες των περιττών και βλαπτικών προϊόντων και υπηρεσιών του, των καταστροφικών πράξεων και παραλείψεών του, προσφέρει γενικά φτώχεια, ανεργία, μιζέρια, ανέχεια, ανασφάλεια, κακή θρέψη, υποβαθμισμένο κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον, αρρώστια, πρόωρο θάνατο και εκτεταμένη βιολογική κρίση.

Το σύστημα σπρώχνει το σύγχρονο άνθρωπο να κόψει σταδιακά τον κλάδο του δένδρου της ζωής, στον οποίο κάθεται αμέριμνος και τελικά να γκρεμιστεί στο βάραθρο. Οι άνθρωποι στις μέρες μας σπαταλούν κουτά και εγκληματικά τα πρωτοτόκια τους για υγεία, ευημερία, δημιουργικότητα και ποιότητα ζωής, για τον ανούσιο άρτον και τα βλακώδη θεάματα του συστήματος.

Πρέπει, λοιπόν, πάση θυσία να ανατραπεί το κυρίαρχο σύστημα και να αντικατασταθεί με ένα σύστημα γνήσιας περιεκτικής δημοκρατίας, στα πλαίσια της οποίας οι άνθρωποι θα ανατρέψουν ιεραρχίες και εκμεταλλεύσεις αιώνων και χιλιετηρίδων, εγκαινιάζοντας μια νέα λαμπρή πορεία στην ιστορία του ανθρώπου.

Η προσπάθεια της σταδιακής ανατροπής του συστήματος, που επιδιώκει το πρόταγμα της Περιεκτικής Δημοκρατίας, θα αποτελέσει τη μεγαλύτερη πρόκληση του ανθρώπου, μέσα στο πρώτο ήμισυ του 21ου αιώνα. Το αποτέλεσμα της πάλης για την αλλαγή και αντικατάσταση των σύγχρονων δομών, των ιδρυμάτων και θεσμών της οικονομίας της αγοράς και της αντιπροσωπευτικής «δημοκρατίας», με νέες πολιτικοοικονομικές και κοινωνικές δομές, με νέα ιδρύματα και θεσμούς μιας γνήσιας περιεκτικής δημοκρατίας και αυτονομίας θα καθορίσει αναμφίβολα την ίδια την επιβίωση του ανθρώπου στον πλανήτη μας.[16]

Διαφορετικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση της βιολογικής και της γενικότερης οικολογικής κρίσης

Οι ιδέες και απόψεις των νεοφιλελεύθερων, των σοσιαλφιλελεύθερων, των σοσιαλδημοκρατών, ακόμη και των οικολόγων για την αντιμετώπιση του φαινομένου τόσο της βιολογικής, όσο και της οικολογικής κρίσης, είναι εκ διαμέτρου αντίθετες με τις απόψεις του προτάγματος της Περιεκτικής Δημοκρατίας. Τις χωρίζει ένα αγεφύρωτο χάσμα. Οι θιασώτες της περιεκτικής δημοκρατίας αναζητούν και ερευνούν σε βάθος πέρα από προκαταλήψεις, δόγματα και ιδιοτελή συμφέροντα μειοψηφιών και κοινωνικών τάξεων, τις βασικές αιτίες της πολυδιάστατης κρίσης που ανάγονται στις ίδιες τις δομές του συστήματος που οδηγούν στη συγκέντρωση πολιτικής και οικονομικής εξουσίας στα χέρια μειονοτήτων: την οικονομία της αγοράς και την αντιπροσωπευτική «δημοκρατία». Η Περιεκτική Δημοκρατία δεν αρκείται δηλαδή, ούτε στοχεύει απλώς, στο μετριασμό και ανακούφιση των συμπτωμάτων της οποιασδήποτε κρίσης, όπως κάνει η ρεφορμιστική Αριστερά, οι Οικολόγοι κ.λπ. Στην Περιεκτική Δημοκρατία πιστεύουμε ότι πρέπει βασικά να εξαλειφθούν τόσο οι άμεσες όσο και οι απώτερες αιτίες της βιολογικής αλλά και της γενικότερης οικολογικής κρίσης σαν τμήμα της πολυδιάστατης κρίσης.

Η ρεφορμιστική αριστερά αντίθετα, καθώς και οι σοσιαλφιλελεύθεροι, οι οικολόγοι κ.λπ. πιστεύουν αφελώς ότι τα προβλήματα της βιολογικής και της γενικότερης οικολογικής κρίσης, δεν είναι συστημικά, δεν ανάγονται δηλαδή στο σύστημα της οικονομίας της αγοράς και ότι το μόνο που μας μένει είναι να επιδιώξουμε να επιτύχουμε απλώς τη μείωση και βελτίωση των συμπτωμάτων των κρίσεων μέσα στα πλαίσια του κυρίαρχου συστήματος. Το μόνο που μας μένει, υποστηρίζουν, είναι να πιέζουμε διαρκώς τους πολιτικούς για κάποιες βελτιώσεις των συνθηκών ζωής, ερήμην των αιτίων που παράγουν, αναπαράγουν και διαιωνίζουν την πολυδιάστατη κρίση. Παραβλέποντας, βέβαια, το γεγονός ότι οι επαγγελματίες πολιτικοί είναι φερέφωνα και μαριονέτες των οικονομικά ισχυρών και ότι είναι υποχρεωμένοι για λόγους εγγενείς στην οικονομία της αγοράς να υπηρετούν τυφλά τις επιταγές του συστήματος (ώστε να επιτυγχάνεται η συνεχής «ανάπτυξη» από την οποία εξαρτιέται η απασχόληση και η ίδια η επιβίωση εκατομμυρίων ανθρώπων), άπαξ και το πολιτικό σύστημα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας είναι αναπόσπαστο μέρος ―το πολιτικό συμπλήρωμα― του κυρίαρχου συστήματος και οι πολιτικοί εξαρτώνται ως ένα σημαντικό βαθμό από τις κυρίαρχες οικονομικά ελίτ, οι οποίες χρηματοδοτούν τις πολυδάπανες εκλογικές τους εκστρατείες και τους προωθούν μέσω των ελεγχόμενων από αυτές ΜΜΕ. Τα μέτρα που λαμβάνουν οι πολιτικοί σε όλους τους τομείς της ατομικής και συλλογικής ζωής, είναι λοιπόν κατά κανόνα συμβατά με τα ευρύτερα συμφέροντα της οικονομίας της αγοράς.

Οι ελάχιστες μεμονωμένες εξαιρέσεις δεν αναιρούν τον κανόνα, αλλά τον επιβεβαιώνουν. Μόνον σε μια κοινωνία περιεκτικής δημοκρατίας θα μπορούσαν να υπάρξουν οι αντικειμενικές και υποκειμενικές συνθήκες και προϋποθέσεις για την πλήρη κάλυψη των βασικών και πολιτιστικών αναγκών των πολλών. Σε μια τέτοια κοινωνία, θα είναι πλήρως διαθέσιμη και προσιτή σε όλους η απαραίτητη γνώση και πληροφόρηση, καθώς και οι δυνατότητες για να υλοποιηθεί η γνώση αυτή, που αφορά στην οργάνωση του τρόπου ζωής των πολλών σε σωστές βιολογικά και οικολογικά βάσεις. Οι άνθρωποι θα πληροφορούνται λεπτομερειακά και αναλυτικά για τον καλύτερο δυνατό τρόπο ικανοποίησης των βασικών τους αναγκών και η κάλυψη των βασικών αναγκών θα είναι πλήρως εφικτή σε μια κοινωνία περιεκτικής δημοκρατίας άπαξ και θα έχει σε μια τέτοια κοινωνία αποκοπεί πλήρως ο ομφάλιος λώρος που συνδέει την παραγωγή και διανομή αγαθών και υπηρεσιών, με τα συμφέροντα και προνόμια μιας μικρής μειονότητας ισχυρών ελίτ και την φρενήρη κούρσα τους για περισσότερη «ανάπτυξη» και κέρδη. Τότε, θα μπορούσε να πρυτανεύει ως βασικό κριτήριο η ευημερία, η υγεία και ευεξία όλων, και με γνώμονα πάντα την οικολογική και ορθολογική διαχείριση και όχι την κατασπατάληση για κερδοσκοπικούς λόγους των πόρων του πλανήτη. Δεν θα παράγεται τίποτε άλλωστε, που δεν θα είναι φιλικό στο περιβάλλον εφόσον οι πολίτες που θα αποφασίζουν τι, πόσο και πως θα παραχθεί δεν θα έχουν κανένα οικονομικό συμφέρον να διακινδυνεύουν τη ποιότητα ζωής, αν όχι την ίδια τη ζωή τους. Θα παράγονται γενικώς προϊόντα υψηλής ποιότητας με αποκλειστικό στόχο την κάλυψη των βασικών αναγκών των ανθρώπων, όπως θα αποφασίζουν οι δημοκρατικές συνελεύσεις τους και όχι προϊόντα που εξυπηρετούν την απληστία και την άγρια εκμετάλλευση των ανθρώπων και των πόρων, όπως συμβαίνει τώρα στα πλαίσια της οικονομίας της αγοράς. Σε μια κοινωνία περιεκτικής δημοκρατίας δεν θα κυριαρχούν, όπως τώρα, τα διαπλεκόμενα συμφέροντα των επιχειρηματιών, των πολυεθνικών και των επαγγελματιών πολιτικών. Θα αποφεύγονται επιμελώς οι αιτίες που αποδεκατίζουν την πανίδα και χλωρίδα, που καταστρέφουν τα δάση, που υποβαθμίζουν και δηλητηριάζουν τις τροφές, που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος, που δημιουργούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, που παράγουν μεταλλαγμένα τρόφιμα και εξευτελίζουν και υποβαθμίζουν τις φυσικές τροφές του ανθρώπου, δημιουργώντας συνεχή διατροφικά σκάνδαλα, για χατίρι των κερδών, που προκαλούν τη γενική νοσηρότητα στους πληθυσμούς και που υποθηκεύουν το μέλλον των νέων γενεών, οδηγώντας σταδιακά σε βαθιά και μη αντιστρέψιμη βιολογική κρίση.

Άραγε, οι αλλαγές αυτές θα μπορούσαν να συμβούν μέσα στα πλαίσια της οικονομίας της αγοράς, όπως φαντάζονται οι ρεφορμιστές της αριστεράς; Για σωρεία λόγων, η απάντηση είναι με βεβαιότητα αρνητική. Η άποψη πολλών ότι όλα αυτά που επαγγέλλεται η Περιεκτική Δημοκρατία είναι ανέφικτα και αποτελούν μια ουτοπία (με την αρνητική έννοια του όρου), δεν είναι συμβατή και δεν συμβιβάζεται διόλου με την ως τώρα ιστορία, τους αγώνες του ανθρώπου και με τα θαυμαστά επιτεύγματα του Homo Sapiens στις χιλιετηρίδες της καταγραμμένης ιστορίας του.

Οι άνθρωποι δεν θα παύσουν να οραματίζονται έναν καλύτερο κόσμο, αλλιώτικα θα νιώθουν πνευματικά ακρωτηριασμένοι και πολιτικοοικονομικά ξοφλημένοι. Οι λύσεις, λοιπόν, που προτείνουν για την αντιμετώπιση και άρση της βιολογικής και οικολογικής κρίσης, οι νεοφιλελεύθεροι καθώς και οι σοσιαλδημοκράτες, οι σοσιαλφιλελεύθεροι και οι οικολόγοι πράσινοι, είναι λύσεις ανακουφιστικές, κατασταλτικές των συμπτωμάτων, που δεν αγγίζουν τα ουσιαστικά αίτια των προβλημάτων. Έχουν οι περισσότερες από αυτές μια περιορισμένη αξία σε ένα μεταβατικό στάδιο της κοινωνικής εξέλιξης και όσο κι αν είναι επιθυμητές οι όποιες βελτιώσεις, δεν λύνουν σε καμία περίπτωση τα μεγάλα προβλήματα, απλώς ανακουφίζουν και μετριάζουν η καταστέλλουν τα χειρότερα συμπτώματά της πολυδιάστατης κρίσης.

Απαιτούνται, λοιπόν, γενναίες, ριζοσπαστικές, συστημικές τομές και μέτρα, που είναι αδύνατον να προέλθουν και υλοποιηθούν στα πλαίσια του συστήματος της οικονομίας της αγοράς, της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης και της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας.

Δεν υπάρχει τίποτε στον ορίζοντα που να υπόσχεται και εγγυάται ότι μπορεί να αρχίσει να υποχωρεί η πολυδιάστατη κρίση και ειδικώς η βιολογική κρίση, μέσα στα πλαίσια του κυρίαρχου συστήματος. Αντίθετα, όλα δείχνουν ότι η γενική κρίση και η βιολογική ειδικότερα διαρκώς βαθαίνει και επεκτείνεται. Όσο πιο γρήγορα το εννοήσουν αυτό οι πολλοί και αρχίσουν να λαμβάνουν δραστικά μέτρα, τόσο το καλύτερο για την ανθρωπότητα.

Εάν πραγματικά επιθυμούν οι καλοπροαίρετοι και με κοινό νου άνθρωποι του κόσμου μας, να ζήσουν τα παιδιά τους και οι απόγονοί τους σε έναν καλύτερο, ανθρωπινότερο κόσμο κι όχι σε μια κόλαση φόβου, τρομοκρατίας του κυρίαρχου συστήματος, ανελευθερίας, ανασφάλειας, φτώχειας, ανεργίας, ανέχειας, τρομακτικών ανισοτήτων, μολύνσεων και γενικής υποβάθμισης του περιβάλλοντος, συνεχών διατροφικών σκανδάλων, γενικής νοσηρότητας και πρόωρης θνησιμότητας, κοινωνικών συγκρούσεων, έξαρσης του εγκλήματος διεθνώς και τοπικών πολέμων, οφείλουν να ξυπνήσουν από το λήθαργο και την απάθεια της ιδιώτευσης, της καλοπέρασης και ευζωίας και να κινηθούν δραστήρια, όσο είναι καιρός, παραμερίζοντας συμφέροντα, ιδιοτέλειες, καιροσκοπισμούς, προκαταλήψεις και σκοπιμότητες, καθώς και τα δολώματα και πλασματικά, πρόσκαιρα συνήθως οφέλη του συστήματος, με στόχο να τους ξεγελά, να τους αποκοιμίζει και αποχαυνώνει και να επιχειρήσουν να δράσουν συλλογικά, με συντονισμένο πρόγραμμα μέσα στα πλαίσια ενός μαζικού απελευθερωτικού κινήματος, κάνοντας το καλύτερο που μπορεί ο καθένας, με ύψιστο στόχο τη σταδιακή ανατροπή του κυρίαρχου συστήματος.

Και αυτό θα πρέπει να γίνει προτού φτάσει το κακό στο απροχώρητο. Προτού δηλαδή δημιουργηθούν αφόρητες και μη αναστρέψιμες καταστάσεις στη ζωή των πολλών, στην κοινωνία, στο περιβάλλον και στη βιολογική υπόσταση του ανθρώπου. Εάν δεν επιδιώξουν οι άνθρωποι, με συλλογική δράση, την ανατροπή του κυρίαρχου συστήματος, θα αποδειχθούν κατώτεροι των περιστάσεων και δεν θα πρέπει να μεμφθούν παρά τον εαυτό τους. Θα χάσουν έτσι τη μεγάλη ευκαιρία να δημιουργήσουν έναν ανθρώπινο κόσμο για όλους.

Έχουμε, ωστόσο, βάσιμες ελπίδες ότι θα υπάρξει σε ένα προβλέψιμο μέλλον η σύνεση, η ωριμότητα, η συνειδητοποίηση του χρέους και η αποφασιστικότητα για τις αναγκαίες ριζικές αλλαγές και αναμορφώσεις.

[1] Βλ. π.χ. Philippe Riviere, "How big pharmaceutical companies control medicine" Le Monde Diplomatique, November 2003

[2] Βλ. π.χ. Sarah Boseley, "Junket time in Munich for the medical profession - and it's all on the drug firms. How 'opinion leaders' among doctors are won over by cash on offer from the giants of the pharmaceutical trade", The Guardian, October 5, 2004

[3] Κείμενα διαφόρων ιατρικών περιοδικών, όπως τα Lancet, New England Journal of Medicine, British Medical Journal κ.λπ.

[4] Βλ. π.χ. Philippe Riviere, ό.π., Sarah Boseley, ό.π.

[5] Εκθέσεις διαφόρων οργανισμών και επιστημονικών ιδρυμάτων, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.O.Y.), το Club of Rome, το World Watch Institute κ.λπ., καθώς και Ελληνικά επιστημονικά περιοδικά της τελευταίας δεκαετίας.

[6] στο ίδιο

[7] Εκατοντάδες άρθρα στον ελληνικό και ξένο Τύπο των τελευταίων ετών.

[8] Δεκάδες πρόσφατα Newsletters πάνω σε θέματα υγείας (μεταξύ άλλων American Medical Association, World Health Organisation, British Medical Journal, New England Journal of Medicine).

[9] Βλ. website του Dr. Dean Ornish (http://www.ornish.com)

[10] Εκθέσεις διαφόρων οργανισμών και επιστημονικών ιδρυμάτων, ό.π.

[11] στο ίδιο

[12] στο ίδιο

[13] Εκατοντάδες άρθρα στον ελληνικό και ξένο Τύπο των τελευταίων ετών.

[14] Κείμενα διαφόρων ιατρικών περιοδικών, όπως τα Lancet, New England Journal of Medicine, British Medical Journal κ.λπ., Εκθέσεις διαφόρων οργανισμών και επιστημονικών ιδρυμάτων, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.O.Y.), το Club of Rome, το World Watch Institute κ.λπ., καθώς και Ελληνικά επιστημονικά περιοδικά της τελευταίας δεκαετίας, Εκατοντάδες άρθρα στον ελληνικό και ξένο Τύπο των τελευταίων ετών.

[15] Τα άρθρα κάθε δεύτερη εβδομάδα του Τάκη Φωτόπουλου στην εφημερίδα "Ελευθεροτυπία", πολλά από τα οποία έχουν επίσης αναδημοσιευτεί σε βιβλία, βλ. Η Νεοφιλελεύθερη Συναίνεση (Γόρδιος 1993), Η Νέα Διεθνής Τάξη και η Ελλάδα (Καστανιώτης 1997), Παγκοσμιοποίηση, Αριστερά και Περιεκτική Δημοκρατία, (Ελληνικά Γράμματα, 2002), Ο Πόλεμος κατά της «Τρομοκρατίας», (Γόρδιος, 2003), Τα βιβλία του Tάκη Φωτόπουλου και ειδικά "Περιεκτική Δημοκρατία" (Kαστανιώτης, 1999) και "Πολυδιάστατη κρίση και η Περιεκτική Δημοκρατία" (Γόρδιος, 2005).

[16] Βιβλία γνωστών διεθνώς συγγραφέων, όπως: Αλέξη Kαρρέλ, Rene Dubos, Erich Fromm, Ashley Montagu, Inan Illich, Kορνήλιου Kαστοριάδη, M. Bookchin, Noam Chomsky και πολλών άλλων λιγότερο γνωστών, Άρθρα από το διεθνές περιοδικό "Democracy and Nature".