Περιεκτική Δημοκρατία, τεύχος 9 (Μάρτιος 2005)
Εισαγωγικό Σημείωμα
Συντακτική Ομάδα
Θα θέλαμε αρχικά να ευχηθούμε καλή και δημιουργική χρονιά σ’ όλους τους αναγνώστες του περιοδικού και να ευχαριστήσουμε όσους το στήριξαν με οποιονδήποτε τρόπο (αγορά, διάδοση κ.α.). Μαζί με τη νέα χρονιά ξεκινά μια νέα περίοδος για το περιοδικό μας: αποφασίσαμε να το εκδίδουμε εμείς χωρίς τη διαμεσολάβηση εκδότη. Όσο όμως και αν το γεγονός ότι στηριζόμαστε στις δυνάμεις μας είναι από πολλές πλευρές ουσιαστικό, δεν παύει να είναι και δύσκολο. Αυτό σημαίνει ότι η επιβίωση του περιοδικού θα είναι σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό εξαρτημένη από την στήριξη των φίλων του, μέσω των συνδρομών που ελπίζεται να γίνει η κύρια μορφή αυτοχρηματοδότησης του, πέρα βέβαια από τις πωλήσεις. Για τον σκοπό αυτό, καθιερώσαμε δυο είδη συνδρομών: την απλή συνδρομή των αναγνωστών και την ενισχυμένη συνδρομή των φίλων του περιοδικού και της Περιεκτικής Δημοκρατίας (λεπτομέρειες στο εσώφυλλο). Ελπίζουμε να έχουμε τη στήριξη σας που θα καθορίσει την ίδια την επιβίωση του περιοδικού, η οποία δεν στηρίζεται σε διάφορα κονδύλια και προγράμματα αλλά αποκλειστικά στην συμπαράσταση σας.
Όμως, η νέα περίοδος για το περιοδικό δεν αφορά μόνο τον τρόπο έκδοσης του αλλά και το ίδιο το περιεχόμενο και μορφή του, όπως θα ανακαλύψει ο αναγνώστης. Στόχος μας είναι η θεωρητική συζήτηση κρίσιμων θεμάτων για την αντισυστημική Αριστερά αλλά και η ανάλυση της επικαιρότητας από την σκοπιά της ΠΔ.
Το τεύχος ξεκινά με ένα άρθρο επικαιρότητας για το πολυσυζητημένο τελευταία αγροτικό ζήτημα. Τη στιγμή που ακούμε ξανά τη μία πολιτική παράταξη να ρίχνει τις ευθύνες στην άλλη και τους ίδιους τους αγρότες να μιλάνε για τις «παρανομίες» κάποιων συναδέλφων τους και τους ανεπαρκείς ελέγχους ως κύριες αιτίες του προβλήματος, είναι σημαντικό να υπάρχει μία πραγματικά εναλλακτική προσέγγιση στο θέμα. Το άρθρο παρουσιάζει το πρόβλημα στις ιστορικές του διαστάσεις, τόσο στον ελληνικό όσο και στον διεθνή χώρο, και με στοιχεία καταδεικνύει πως η αιτία των προβλημάτων στη γεωργία είναι το σύστημα της διεθνοποιημένης καπιταλιστικής οικονομίας της αγοράς και, στην δική μας περίπτωση, η ένταξη στο όργανο αυτού του συστήματος στην περιοχή, δηλ. την Ευρωπαϊκή Ένωση και την απελευθέρωση των αγορών που αυτή επιβάλλει. Σε αντίθεση με τις προτάσεις κάποιων τμημάτων της «Αριστεράς» που επιμένουν στα φληναφήματα για τη σπουδαιότητα των επιδοτήσεων από την Ε.Ε., εδώ προτείνεται τόσο μια βραχυπρόθεσμη όσο και μια μακροπρόθεσμη συστημική λύση για το ξεπέρασμα της κρίσης στη γεωργία, η οποία δεν αφορά φυσικά μόνο τους αγρότες αλλά και όλη την κοινωνία.
Ακολουθούν τέσσερα άρθρα θεωρητικού περιεχομένου, τα οποία αποτελούν τη δεύτερη και τελευταία ενότητα της προβληματικής για τις σύγχρονες ταξικές διαιρέσεις από τη σκοπιά της Περιεκτικής Δημοκρατίας που ξεκίνησε στο προηγούμενο τεύχος. Η σημασία της ανάλυσης της ΠΔ έγκειται στο ότι είναι η πρώτη φορά που γίνεται μια δημιουργική προσπάθεια να ξεπεραστεί η παραδοσιακή ταξική (μαρξιστική) ανάλυση στην οποία έχουν εγκλωβιστεί τόσο η παραδοσιακή Αριστερά όσο και αρκετά τμήματα της ελευθεριακής Αριστεράς. Αλλά αυτό το ξεπέρασμα δεν είναι και βήμα προς τον ρεφορμισμό. Παρόλο που εγκαταλείπεται η μονολιθική αντίληψη των τάξεων με αποκλειστική αναφορά στη σχέση τους με τα μέσα παραγωγής, η αντίληψη της ΠΔ επικεντρώνεται στο συνολικό κοινωνικοοικονομικό σύστημα και τις εξουσιαστικές δομές και σχέσεις που το χαρακτηρίζουν. Οι εξουσιαστικές σχέσεις αντιμετωπίζονται ως το αποτέλεσμα της ανισοκατανομής οποιασδήποτε μορφής εξουσίας/δύναμης μεταξύ των κοινωνικών μονάδων. Μολονότι βέβαια αναγνωρίζεται και στην προβληματική αυτή ότι στην καπιταλιστική οικονομία της αγοράς κυρίαρχο είναι το οικονομικό στοιχείο, εντούτοις, τα άλλα στοιχεία διατηρούν την αυτονομία τους βρισκόμενα σε σχέση αλληλεξάρτησης με όλα τα άλλα στοιχεία. Μ’ αυτόν τον τρόπο αναγνωρίζονται όλες οι σχέσεις κυριαρχίας, όχι μόνο αυτές μεταξύ καπιταλιστών και προλετάριων, αλλά και αυτές μεταξύ λευκών και έγχρωμων, αντρών και γυναικών, ενηλίκων και παιδιών, καπιταλισμού και φύσης κ.α. Η κρίσιμη πρακτική συνέπεια αυτής της νέας αντίληψης των τάξεων σήμερα είναι ότι, σε αυτήν, θεωρούνται δυνάμει απελευθερωτικά υποκείμενα όλα τα θύματα των ιεραρχικών σχέσεων.
Την ύλη συνεχίζουν δύο άρθρα για την παγκοσμιοποίηση. Σε μια εποχή που προβάλλονται διάφορες θεωρίες για την παγκοσμιοποίηση που συσκοτίζουν παρά διαφωτίζουν αυτή τη διαδικασία, η ΠΔ προσπαθεί να συνεισφέρει μια εναλλακτική ριζοσπαστική προσέγγιση. Στο πρώτο άρθρο, σε αντίθεση με κάθε ρεφορμιστική ανάλυση, καταδεικνύεται πως η σημερινή παγκοσμιοποίηση δεν είναι αποτέλεσμα «κακών» πολιτικών επιλογών αλλά αντικειμενικό αποτέλεσμα της δυναμικής του συστήματος της καπιταλιστικής οικονομίας της αγοράς και της αντιπροσωπευτικής «δημοκρατίας». Στο δεύτερο άρθρο, εξετάζονται οι ποικίλες όψεις της κρίσης που αντιμετωπίζει το σύστημα της διεθνοποιημένης οικονομίας της αγοράς σε όλα τα επίπεδα και προτείνεται μία απελευθερωτική προοπτική ξεπεράσματος της παγκοσμιοποίησης. Από τη συνεισφορά της ΠΔ για το ζήτημα αυτό καταδεικνύεται πως τα σύγχρονα προβλήματα δεν μπορούν να λυθούν με την αντικατάσταση των εξουσιαστών με άλλους καλύτερους (όπως προτείνει η ρεφορμιστική Αριστερά) αλλά μόνο με την αντικατάσταση του σημερινού συστήματος από ένα γνήσια δημοκρατικό που συνεπάγεται την αναίρεση των εξουσιαστικών δομών και σχέσεων.
Τέλος, το τεύχος κλείνει με μια πολύ ενδιαφέρουσα περιδιάβαση σε αποσπάσματα κλασσικών κειμένων που μας αποκαλύπτουν την αρχαία ελληνική αντίληψη για τη δημοκρατία η οποία έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη σημερινή «αντιπροσώπευση» και ολιγαρχία που μας παρουσιάζουν ως δημοκρατία. Αυτή την κλασσική αντίληψη για την άμεση δημοκρατία πρέπει να επεκτείνουμε σε όλα τα επίπεδα της ζωής —και αυτή είναι και η κυριότερη προσπάθεια της Περιεκτικής Δημοκρατίας.
Καλή ανάγνωση και τα σχόλιά σας πάντα ευπρόσδεκτα!