ΔΙΚΤΥΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ • 18 ΔΕΚΕΜΒΡΗ 2008
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ, ΟΧΙ Η ΛΥΣΗ
Ενώ η οικονομική κρίση, όπως πάντα στην Ιστορία, συνοδεύεται από μεγαλύτερο βάθεμα της πολιτικής κρίσης, με τους πραιτοριανούς του συστήματος να καταφεύγουν τώρα στο τελευταίο όπλο τους—την ωμή βία—ο μύθος για την «ιστορική δικαίωση» της καπιταλιστικής οικονομίας της αγοράς έναντι του πρώην υπαρκτού σοσιαλιστικού κεντρικού σχεδιασμού κατέρρευσε. Τα δήθεν οφέλη των απελευθερωμένων αγορών αποδείχθηκαν στην πραγματικότητα τα οφέλη που καρπώνεται κυρίως μια μικρή μειονότητα (η πολιτική και οικονομική ελίτ) και δευτερευόντως τα ανώτερα μεσαία στρώματα, σε βάρος της πλειονότητας των πολιτών, η οποία πληρώνει το τίμημα της ελαστικοποίησης των εργασιακών σχέσεων, της αύξησης των ορίων συνταξιοδότησης, του ξηλώματος του υποτυπώδους ελληνικού κράτους πρόνοιας, της ανεργίας και υποαπασχόλησης, της ιδιωτικοποίησης της παιδείας και υγείας, της ακρίβειας και της πλήρους εξάρτησης ακόμα και για την κάλυψη βασικών αναγκών όπως είναι η απόκτηση σπιτιού, οι σπουδές των παιδιών και οι διακοπές από τους «νόμιμους» τοκογλύφους (=τράπεζες).
Σα να μην έφταναν όλα αυτά ήρθε σαν επιστέγασμα και η πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση που έχει πλέον οδηγήσει σε κρίση και την «πραγματική» οικονομία. Αφού λοιπόν τα γνωστά θύματα/κοροΐδα ―εργαζόμενοι, υποαπασχολούμενοι, άνεργοι κ.λπ.― συντηρούμε τόσα χρόνια αδιαμαρτύρητα το σύστημα της καπιταλιστικής οικονομίας της αγοράς ήρθε η επιτέλους η ώρα να το σώσουμε κιόλας από την πλήρη κατάρρευση (!) ώστε η οικονομική και πολιτική ελίτ να συνεχίζει να μας πίνει το αίμα στον «αιώνα τον άπαντα». Επειδή αυτήν τη φορά όμως τα πράγματα είναι κάπως πιο σοβαρά, δίπλα στα γνωστά θύματα/αιμοδότες του συστήματος προστίθενται και τα κατώτερα μεσαία στρώματα, χάρη κυρίως στη ψήφο των οποίων συντηρούνταν η πλούσια ζωή των προνομιούχων στρωμάτων.
Η σημερινή κρίση δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία. Οι καπιταλιστικές «κρίσεις» είναι ένα επαναλαμβανόμενο και αναπόφευκτο φαινόμενο άρρηκτα συνδεμένο με το ίδιο το σύστημα της καπιταλιστικής οικονομίας της αγοράς κι όχι τυχαίο ή/και παροδικό όπως θέλουν να το εμφανίζουν οι κονδυλοφόροι του συστήματος. Είναι το ίδιο το σύστημα της παγκοσμιοποιημένης, πλέον, οικονομίας της αγοράς με τις εγγενείς αντιφάσεις του ―δηλαδή τη συνεχώς αυξανόμενη ανισότητα και τη συγκέντρωση της δύναμης στα χέρια λίγων― που προκαλεί το ένα κραχ μετά το άλλο. Μάλιστα τώρα, στα πλαίσια της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης που έχει σχεδόν καθολικευτεί, η εντεινόμενη πολυδιάστατη κρίση επηρεάζει άμεσα όλον τον πλανήτη. Το λογαριασμό όμως τον πληρώνουμε πάντα εμείς κι όχι τα επιφανή μέλη της οικονομικής, πολιτικής και διοικητικής ελληνικής και υπερεθνικής ελίτ και τα αλληλένδετα με αυτήν προνομιούχα κοινωνικά στρώματα. Αυτοί καρπώνονται τα κέρδη όταν όλα βαίνουν καλώς ενώ εμείς πληρώνουμε τον λογαριασμό είτε τα πράγματα πηγαίνουν καλά είτε πηγαίνουν «κατά διαόλου» όπως σήμερα.
Και ενώ η αποτυχία του «υπαρκτού σοσιαλισμού» χαρακτηρίστηκε από τους κομισάριους του συστήματος ως το τέλος της ιστορίας, σήμερα που έχει γίνει πλέον φανερή και η πλήρης αποτυχία του «υπαρκτού καπιταλισμού» το μόνο που διαβάζουμε και ακούμε είναι μισόλογα και προτάσεις για «βελτιώσεις» του ή ακόμα και βολικές παρανοήσεις (για «επιστροφή της σοσιαλδημοκρατίας» και άλλα φαιδρά) που υιοθετεί και η ρεφορμιστική Αριστερά.
Όμως, οι άνθρωποι συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο, ιδιαίτερα μετά την τελευταία κρίση που φουντώνει, ότι μέσα στο σύστημα της οικονομίας της αγοράς δεν ελέγχουν την οικονομική τους τύχη και την ίδια την ποιότητα ζωής τους, που, αντίθετα, ελέγχονται από τις αόρατες δυνάμεις της αγοράς (και τις πολύ ορατές οικονομικές ελίτ που τις διαφεντεύουν!). Οι εργαζόμενοι σήμερα που μένουν άνεργοι χωρίς να έχουν φταίξει σε τίποτα, αυτοί σε ηλικία συνταξιοδότησης που βλέπουν την προσδοκώμενη σύνταξη τους να εξανεμίζεται επειδή κάποιοι κερδοσκόποι και τραπεζίτες τζογάριζαν με αυτές, οι άρρωστοι που βλέπουν τα ράντσα ν’ αυξάνουν επειδή η ελίτ πρέπει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της σε σχέση με το Σύμφωνο της Σταθερότητας ―όλοι αυτοί αδυνατούν να κατανοήσουν το «φταίξιμο» τους, τη στιγμή μάλιστα που μόχθησαν όλη τους τη ζωή για μια άνετη κάλυψη των βασικών αναγκών τους.
Για όλους αυτούς η ώρα της αλήθειας έφτασε: ή θα πρέπει να συνεχίσουν να δέχονται σαν πεπρωμένο τους όσα υφίστανται από ένα οικονομικό σύστημα που δεν επέλεξαν, αλλά το έπαιρναν δεδομένο επειδή υπάρχει εδώ και 200 χρόνια, ή θα πρέπει να συνειδητοποιηθούν ατομικά και συλλογικά και να κατανοήσουν ότι τα οικονομικά συστήματα δεν είναι δημιουργήματα του Θεού αλλά ανθρώπινες δημιουργίες, όπως και ο ίδιος ο Θεός! Δηλαδή, να επινοήσουν και να αγωνιστούν για ένα άλλο πραγματικά ορθολογικό τρόπο κοινωνικής οργάνωσης. Ο «υπαρκτός σοσιαλισμός», μολονότι όσον αφορά τουλάχιστον την ικανοποίηση των βασικών αναγκών όλων των πολιτών, ήταν ασύγκριτα ανώτερο σύστημα από αυτό της οικονομίας της αγοράς, κατέρρευσε όχι απλά γιατί ήταν αποτυχημένος, αλλά διότι ο κόσμος έπαυσε να το παίρνει δεδομένο ―ιδιαίτερα αφού δεν είχε ιστορία παρά μερικών δεκαετιών. Το ερώτημα είναι γιατί σήμερα ο κόσμος να εξακολουθεί να παίρνει δεδομένο τον «υπαρκτό καπιταλισμό», ένα εξίσου αποτυχημένο σύστημα που είναι αποδεδειγμένα καταστροφικό, τόσο οικονομικά ―για την μεγάλη πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού, όσο και οικολογικά ―για όλους.
Η πρόταση της Περιεκτικής Δημοκρατίας για μια πραγματική οικονομική δημοκρατία σημαίνει ότι οι πολίτες θα μπορούν να ελέγχουν την καθημερινότητα τους, χωρίς αόρατες δυνάμεις της αγοράς, χωρίς κρατική γραφειοκρατία, χωρίς τραπεζίτες, κερδοσκόπους και καπιταλιστές, και χωρίς χρήμα. Σε μια τέτοια ριζικά αποκεντρωμένη κοινωνία οι «δήμοι», δηλαδή οι συνελεύσεις των πολιτών σε κάθε κοινότητα, θα έπαιρναν όλες τις σημαντικές τοπικές πολιτικές και οικονομικές αποφάσεις, ενώ οι συνομοσπονδίες των δήμων σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, δηλαδή οι συνελεύσεις των ανακλητών εντολοδόχων των δημοτικών συνελεύσεων, θα έπαιρναν αντίστοιχα τις σημαντικές περιφερειακές και εθνικές αποφάσεις. Έτσι, όλες οι «μακρό»-οικονομικές αποφάσεις για την συνολική κατανομή των οικονομικών πόρων (επενδύσεις, εργασία, παραγωγή, κατανάλωση, τεχνολογία κ.λπ.) παίρνονται από το σώμα των πολιτών συλλογικά και χωρίς αντιπροσώπευση, ενώ οι «μικρό»-οικονομικές αποφάσεις των παραγωγών και των καταναλωτών παίρνονται από τους ίδιους, μέσα από τη λειτουργία ειδικών πιστωτικών καρτών, με βάση την γενική κατανομή των πόρων που καθορίζουν οι συνελεύσεις. Έτσι, εξασφαλίζεται και μια πραγματική ελευθερία επιλογής για όλους τους πολίτες, αντί για την ψευτο-ελευθερία επιλογής του συστήματος της αγοράς. Η ικανοποίηση όλων των βασικών αναγκών γίνεται με βάση τις συγκεκριμένες ανάγκες των πολιτών, ενώ η ικανοποίηση των μη βασικών αναγκών με βάση την καταβαλλόμενη προσπάθεια και τους διαθέσιμους πόρους. Η τοπική αυτοδυναμία που επιτυγχάνεται σε μια παρόμοια αποκεντρωμένη κοινωνία όχι μόνο εξασφαλίζει την πλήρη απασχόληση, αλλά και δημιουργεί τις θεσμικές και υποκειμενικές συνθήκες για την επανενσωμάτωση της Κοινωνίας με τη Φύση, πέρα από την επανενσωμάτωση της Πολιτείας στην Κοινωνία.
Συλλογική λήψη όλων των σημαντικών αποφάσεων από συνελεύσεις άμεσης δημοκρατίας που συνέρχονται ανά Δήμο και συντονίζονται μεταξύ τους με εκλεγμένες επιτροπές (από εξουσιοδοτημένους με ειδικές εντολές και όχι «αντιπροσώπους») σε τοπικό επίπεδο και σε περίπτωση συνομοσπονδιών παρομοίων δήμων, σε περιφερειακό, εθνικό, ή ακόμα και σε διηπειρωτικό επίπεδο.
Συλλογική ιδιοκτησία και έλεγχο των μέσων παραγωγής και διανομής (που θα διαχειρίζονται οι «δημοτικές» επιχειρήσεις τις οποίες θα ελέγχουν οι δήμοι μαζί με τους εργαζόμενους σε αυτές) ώστε να ικανοποιούνται για όλους οι βασικές ανάγκες (σίτιση, στέγαση, ιατρική κάλυψη, εκπαίδευση, συγκοινωνίες, πλήρης κοινωνική πρόνοια για όλους τους πολίτες κ.λπ.).
Δημιουργία δημοτικών τραπεζών που σταδιακά θα αντικαταστήσουν τις σημερινές Τράπεζες και τους Τραπεζίτες μαζί με τους κερδοσκόπους κ.λπ. που σήμερα λυμαίνονται το λαό και δημιουργία τοπικού χρήματος που στην αρχή θα συμβιώνει με το σημερινό για να το αντικαταστήσει στο μέλλον με ένα σύστημα «διατακτικών» ή ειδικών πιστωτικών καρτών που θα ελέγχουν οι δήμοι, με στόχο την κάλυψη των πραγματικών αναγκών των πολιτών, χωρίς κρίσεις όπως η σημερινή που οδηγούν και σε άλλη ανεργία και φτώχεια.
Αυτοδιαχείριση στους τόπους δουλειάς και εκπαίδευσης και κατάργηση των διακρίσεων με βάση το φύλο, τη φυλή, την εθνικότητα ή την ταυτότητα.
Επανένσωματωση της κοινωνίας με τη φύση μέσα από τη δημιουργία νέων θεσμών και συναφών αξιών που οδηγούν στην εξάλειψη όλων των δραστηριοτήτων που βλάπτουν το περιβάλλον και υποβαθμίζουν.
Ελληνικό Δίκτυο Περιεκτικής Δημοκρατίας: www.inclusivedemocracy.org/pd • Διεθνές δίκτυο Περιεκτικής Δημοκρατίας: www.inclusivedemocracy.org • Επικοινωνία: [email protected]
~