Ελευθεροτυπία (18 Ιανουαρίου 1997)
Νέα Τάξη: νέο δουλεμπόριο και ρατσισμός
ΤΑΚΗΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ
Το απαίσιο κρούσμα δουλεμπόριου που σημειώθηκε τα Χριστούγεννα με κέντρο τη χώρα μας, το οποίο δίκαια χαρακτηρίσθηκε «σφαγή στη θάλασσα» από τον Ομπσέρβερ[1], δεν στοίχισε μόνο τη ζωή πιθανώς μέχρι και 280 εξαθλιωμένων Ινδών, Πακιστανών και Κευλανέζων. Ήταν επίσης αποκαλυπτικό για την παντελή ψυχρότητα και αδιαφορία με την οποία αντιμετωπίσθηκε η πιθανή δολοφονία εκατοντάδων λαθρομεταναστών από τα Μ.Μ.Ε., τόσο τα διεθνή όσο και ―κυρίως― τα Ελληνικά που δεν εδέησαν να προβούν σε καμιά σημαντική δημοσιογραφική έρευνα για τα φοβερά καταγγελλόμενα από τους επιζήσαντες λαθρομετανάστες. Το γεγονός όμως ότι τα Μ.Μ.Ε. μας δεν επέδειξαν κανένα ενδιαφέρον για την περίπτωση ούτε, φυσικά, για τον τρόπο με τον οποίο οι αστυνομικοί μετέφεραν τους λαθρομετανάστες «σαν ζώα» ―κατά περιγραφή αυτόπτη μάρτυρα στον Ομπσέρβερ― στα κρατητήρια Ναυπλίου δεν είναι περίεργο. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν τα τηλεοπτικά κανάλια μας αρέσκονται να επιδεικνύουν, χωρίς αποτροπιασμό, κτηνώδεις αστυνομικές επιδρομές στα καταλύματα λαθρομεταναστών. Δεδομένου όμως ότι παρόμοια κρούσματα του νέου δουλεμπορίου έχουν σημειωθεί και άλλες φορές στη χώρα μας, όπου είναι φανερό ότι η ζωή των λαθρομεταναστών δεν έχει καμιά σημασία, όχι μόνο για τους δουλεμπόρους του υποκόσμου, αλλά και για την «αξιοπρεπή» κοινωνία που εκφράζουν τα Μ.Μ.Ε., θα έπρεπε ίσως ν’ αναζητήσουμε τις εξηγήσεις για το φαινόμενο αυτό όχι μόνο στον υποβόσκοντα ρατσισμό, που έχει ιδιαίτερη άνθηση μεταξύ εθνικιστών «ελληναράδων», νεοορθοδόξων κ.λπ., αλλά και στις ίδιες τις κοινωνικοοικονομικές δομές που εγκαθιδρύει η Νέα οικονομική και πολιτική Τάξη.
Το νέο δουλεμπόριο, όσον αφορά την Ευρώπη, συνιστάται στη μεταφορά λαθρομεταναστών από χώρες του Τρίτου Κόσμου και του τ. «υπαρκτού» σοσιαλισμού στις πλούσιες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με κύρια διαμετακομιστικά κέντρα στην πορεία προς το «φρούριο Ευρώπη» τις Μεσογειακές χώρες-μέλη της Ε.Ε. και ιδιαίτερα την Ελλάδα, όπως βεβαιώνει το International Maritime Bureau του Λονδίνου. Μια βασική διαφορά του νέου σε σχέση με το κλασικό δουλεμπόριο είναι ότι οι σύγχρονοι δούλοι πληρώνουν οι ίδιοι τα έξοδα μεταφοράς τους που ανέρχονται και μέχρι 10 χιλ. δολ. το «κεφάλι». Το νέο δουλεμπόριο έχει τζίρο πολλών δις. δολ. και αποτελεί τη νέα ανθούσα δραστηριότητα στην οποία επιδίδονται η μαφία και οι έμποροι όπλων και ναρκωτικών. Οι νέοι δουλέμποροι προσελκύονται στη δραστηριότητα αυτή όχι μόνο από τα υψηλά κέρδη αλλά και από το γεγονός ότι είναι πολύ πιο ακίνδυνη από το λαθρεμπόριο όπλων και ναρκωτικών. Η έκταση που έχει πάρει το νέο δουλεμπόριο τελευταία γίνεται φανερή από το γεγονός ότι συμφωνά με τη Διεθνή Οργάνωση Μετανάστευσης που εδρεύει στη Γενεύη, μισό με ένα εκατομμύριο παράνομοι μετανάστες μεταφέρονται κάθε χρόνο στην Ευρώπη. Γι’ αυτό, άλλωστε, το θέμα της παράνομης μετανάστευσης αποτελεί το υπ’ αριθμό ένα πρόβλημα με το οποίο ασχολείται σήμερα η Europol ―η υπό γένεση Ευρωπαϊκή FBI.
Όσον αφορά τα κίνητρα των λαθρομεταναστών δεν αφορούν απλώς, όπως ισχυρίζονται οι νεοφιλελεύθεροι και σοσιαλφιλελεύθεροι ―σε μια φανερή απόπειρα απόκρυψης των πραγματικών αιτιών της λαθρομετανάστευσης― σε «επιλογή» των ίδιων των μεταναστών με στόχο την βελτίωση της ζωής τους. Όπως παραδέχεται ακόμη και το Διεθνές Συμβούλιο Εκκλησιών, στη πραγματικότητα, «δεν υπάρχει επιλογή: είτε ολόκληρη η οικογένεια πρέπει να φύγει, είτε ένας από τους δυο γονιούς, ώστε να μπορεί να στέλνει πίσω μια επιταγή που θα εξασφαλίζει ένα τουλάχιστον γεύμα την ημέρα»[2].
Οι λόγοι που οδηγούν τους λαθρομετανάστες στη κατάσταση αυτή της «μη επιλογής» αναφέρονται άμεσα στις νέες οικονομικές δομές που εγκαθιδρύει η Νέα Τάξη, οι οποίες θεμελιώνονται στην «αγοραιοποίηση» της οικονομίας, δηλαδή την απελευθέρωση και απορρύθμιση των αγορών. Αναφέρονται δηλαδή:
- στην άρση των προστατευτικών δασμών που επιβάλλει η νέα GATT η οποία οδηγεί στην εισαγωγή αγροτικών προϊόντων σε τιμές χαμηλότερες από αυτές που εισπράττουν οι ντόπιοι παραγωγοί. Το αποτέλεσμα είναι το ξερίζωμα των αγροτών από τη γη τους και η συρροή τους είτε στα αστικά κέντρα-τερατουπόλεις που αναπτύσσονται σε όλο τον κόσμο, είτε η απόπειρα διαφυγής τους προς την Δύση που φαντάζει γι’ αυτούς σαν παράδεισος μέσα από τα δυτικά τηλεοπτικά σήριαλ. Ενδεικτικά, το ποσοστό απασχολουμένων με τη γεωργία στις χαμηλού και μέσου εισοδήματος χώρες της περιφέρειας έχει μειωθεί κατά περίπου 6 ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ 1980 και 1990.[3]
- στον δραστικό περιορισμό του κρατικού τομέα, είτε με τις μαζικές ιδιωτικοποιήσεις κρατικών επιχειρήσεων, είτε με το σταμάτημα προσλήψεων ―αν όχι τις απολύσεις― από τον δημόσιο τομέα και τη συνακόλουθη μείωση της συνολικής απασχόλησης. Δεν είναι λοιπόν περίεργο ότι 1,6 δισ. άνθρωποι σε 100 χώρες έχουν σήμερα χαμηλότερα βιοτικά επίπεδα από ο,τι 15 χρόνια πριν, ενώ ακόμη και στις χώρες όπου σημειώνεται ανάπτυξη, συνήθως, η ανάπτυξη αυτή δεν συνοδεύεται από αύξηση της συνολικής απασχόλησης[4]. Το αποτέλεσμα είναι ότι σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας το ένα τρίτο σχεδόν του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού είναι άνεργο ή έχει απασχόληση που δεν του εξασφαλίζει τα κατώτερα όρια διαβίωσης
- στην έκρηξη της ανισότητας που επιφέρει η ουσιαστική άρση των κοινωνικών ελέγχων πάνω στις αγορές, τόσο όσον αφορά την κατανομή εισοδήματος στο εσωτερικό κάθε χώρας, αλλά και όσον αφορά την παγκόσμια κατανομή εισοδήματος η οποία σήμερα καθορίζεται σχεδόν αποκλειστικά από τις δυνάμεις της αγοράς. Ουδεμία έκπληξη επομένως προκαλεί το γεγονός ότι σήμερα το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού εισπράττει το 83% του παγκόσμιου εισοδήματος[5] και ότι ενώ το 1960 τα άτομα στην κορυφή της παγκόσμιας κοινωνικής πυραμίδας ήταν 30 φορές πλουσιότερα από αυτά στη βάση που συνιστούν το 20% των φτωχότερων, σήμερα, το 20% στη κορυφή είναι πλουσιότερο 61 φορές από το 20% στη βάση[6].
Όσον αφορά τέλος τη στάση των κυρίαρχων ελίτ σε σχέση με το θέμα της λαθρομετανάστευσης, φαίνεται ότι προσδιορίζεται βασικά από «ποσοτικά» κριτήρια. Με άλλα λόγια, η οικονομική ελίτ δεν είναι κατ’ αρχήν εναντίον της λαθρομετανάστευσης και αντιτίθεται σε αυτή μόνο όταν παίρνει χαρακτήρα μαζικό και ανεξέλεγκτο (βλ. χαρακτηριστικά το προσχέδιο προεδρικού διατάγματος για τους λαθρομετανάστες που προβλέπει έκδοση ή ανανέωση προσωρινών αδειών με βάση και «τις συνθήκες της τοπικής αγοράς εργασίας»!). Στο βαθμό δηλαδή που η λαθρομετανάστευση είναι βασικά ελεγχόμενη είναι ανεκτή, εφόσον επιτελεί σημαντική οικονομική αλλά και ιδεολογική λειτουργία. Στο οικονομικό επίπεδο, δεδομένου ότι οι παράνομοι μετανάστες είναι εξ ορισμού στερημένοι οποιουδήποτε κοινωνικού και οικονομικού δικαιώματος, αποτελούν αντικείμενο άγριας εκμετάλλευσης σε δουλειές και μεροκάματα που δύσκολα θα προσέλκυαν τους ντόπιους. Έτσι, οι λαθρομετανάστες συνιστούν εύκολο μέσο άσκησης πίεσης πάνω στους μισθούς και τις συνθήκες εργασίας των υπόλοιπων εργαζομένων. Στο ιδεολογικό επίπεδο, οι λαθρομετανάστες ενισχύουν το «άλλοθι» των ελίτ ότι η βασική αιτία της ανεργίας είναι η μετανάστευση (νόμιμη και παράνομη) και όχι το ίδιο το κοινωνικο-οικονομικό σύστημα. Από την άλλη μεριά, η ίδια η αθλιότητα της ύπαρξης τους που αναπόφευκτα οδηγεί μερικούς από αυτούς σε παράνομες δραστηριότητες αποτελεί το βασικό προσάναμμα για την εξάπλωση του ρατσισμού και την άνθηση των νεοφασιστικών οργανώσεων.
Το γεγονός επομένως ότι η «σφαγή στη θάλασσα» με κέντρο τη χώρα μας δεν έγινε καν αντικείμενο συζήτησης για τα περί άλλα (κατά κανόνα ασήμαντα) τυρβάζοντα τηλεοπτικά κανάλια (αλλά και τον τύπο γενικότερα) δεν ήταν απροσδόκητο. Ιδιαίτερα μάλιστα αν ληφθεί υπόψη ότι, όπως προκύπτει από σχετική έρευνα, η ελληνική κοινή γνώμη είναι έντονα ρατσιστική και ξενόφοβη, πολύ περισσότερο από τις άλλες δυτικοευρωπαϊκές χώρες και περίπου όσο οι υπόλοιπες βαλκανικές[7]. Σε αυτό βέβαια συμβάλλουν αποφασιστικά τα Μ.Μ.Ε. με την μαζική προβολή που δίνουν τόσο στην εγκληματικότητα των λαθρομεταναστών, όσο και σε διάφορους εθνικιστές και νεορθόδοξους «διανοούμενους» που καλλιεργούν τον μύθο του περιούσιου και «αρχοντικού» λαού. Σε μια κοινωνία όπου τη τελευταία μόνο πενταετία έχουν καταγραφεί 73 επιθέσεις που κατέληξαν σε 27 δολοφονίες μεταναστών, εκ των οποίων οι 42 έγιναν με δράστες κρατικούς λειτουργούς,[8] χωρίς αυτό να έχει προκαλέσει ένα γενικευμένο προβληματισμό για τον ρατσιστικό κατήφορο στον οποίο κατολισθαίνει, είναι φυσικό να είναι «ψιλά γράμματα» το πνίξιμο μερικών εκατοντάδων Πακιστανών και Ινδών...