Takis Fotopoulos - Ο «πόλεμος» και η παγκοσμιοποίηση

Δύο συνδιασκέψεις την εβδομάδα αυτή είχαν στόχο το μέλλον του Αφγανιστάν. Η μια ήταν η διάσκεψη στη Βόννη των πολέμαρχων που “απελευθέρωσαν” τη χώρα ―με τις πλάτες της φονικοτερης μηχανής στον κόσμο, μαζικές σφαγές αιχμαλώτων αλλά και...τραγούδια Θεοδωράκη― από το θεοκρατικό καθεστώς που είχε επιβάλλει πριν η υπερεθνική ελίτ. Η δεύτερη ήταν μια οικονομική διάσκεψη στο διπλανό Πακιστάν υπό την αιγίδα της Διεθνούς Τράπεζας. Η διάσκεψη στη Βόννη είχε στόχο να καθορίσει το πολιτικό μέλλον της χώρας με βάση κάποια παρωδία αντιπροσωπευτικής “δημοκρατίας”, ενώ αυτή στο Πακιστάν είχε στόχο να καθορίσει το οικονομικό μέλλον της με βάση την οικονομία της αγοράς. Οι δυο συνδιασκέψεις επιβεβαιώνουν επομένως τη πρόβλεψη ότι ο τελικός στόχος της υπερεθνικής ελίτ στον “πόλεμο” αυτό, όπως και στους προηγούμενους “πολέμους” της (διάβαζε στρατιωτικές καταστολές εναντίον τεχνολογικά καθυστερημένων αντίπαλων) ήταν η, μέσω της χρήσης συντριπτικής βίας, “απελευθέρωση” των λαών από ο,τι θεωρεί η ελίτ αυτή “κράτη-ταραξίες” και η πλήρης ενσωμάτωση τους στo “επιτυχημένο” θεσμικό δίπτυχο της Νέας Τάξης: οικονομία της αγοράς και αντιπροσωπευτική “δημοκρατία”. Αυτό έγινε στη Γιουγκοσλαβία χθες, στο Αφγανιστάν σήμερα και αύριο (πάλι) στο Ιράκ και αλλού.

Οι ‘πόλεμοι’ αυτοί της υπερεθνικής ελίτ εκφράζουν μια σημαντική πολιτική, στρατιωτική και ιδεολογική αλλαγή και μια παράλληλη αλλαγή στο οικονομικό επίπεδο που σηματοδοτούν τη καθιέρωση μιας Νέας Διεθνούς Τάξης . Όμως η νέα αυτή τάξη δεν αναφέρεται απλώς, όπως συνήθως υποστηρίζεται, στις πολιτικοστρατιωτικες αλλαγές που ακολούθησαν την πτώση του ‘υπαρκτού’ και το τέλος του Ψυχρού πόλεμου. Στη πραγματικότητα επεκτείνεται σε όλα τα επίπεδα και κυρίως στο οικονομικό, το πολιτικό-στρατιωτικό και το ιδεολογικό. Έτσι η Νέα Τάξη εκφράζεται:

Έχοντας αναφερθεί επανειλημμένα από τη στήλη αυτή στην οικονομική παγκοσμιοποίηση, καθώς και την πολιτική παγκοσμιοποίηση[1] θα άξιζε να δούμε, με αναφορά στους ‘πολέμους’ της υπερεθνικής ελίτ, πως διαμορφώνεται η ιδεολογική παγκοσμιοποίηση, η οποία ‘νομιμοποιεί’ τον δραστικό περιορισμό της εθνικής κυριαρχίας και συμπληρώνει τον αντίστοιχο περιορισμό της οικονομικής κυριαρχίας ―το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της οικονομικής παγκοσμιοποίησης.

Ο πυρήνας της νέας ιδεολογίας που χρησιμοποιεί η υπερεθνική ελίτ για την ‘νομιμοποίηση’ των στρατιωτικών επιθέσεων εναντίον των ‘κρατών-ταραξιών’ είναι το δόγμα σύμφωνα με το οποίο η υπεράσπιση ορισμένων αξιών που χαρακτηρίζονται οικουμενικές έχει προτεραιότητα έναντι της εθνικής κυριαρχίας. Η αρχή, επομένως, της απεριόριστης εθνικής κυριαρχίας καταργείται οριστικά για όσα κράτη δεν έχουν την τύχη ν ανήκουν στον αναπτυγμένο Βορρα όπου εδρεύει η υπερεθνική ελίτ. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι τα κράτη-έθνη που πήραν μέρος στον σχεδιασμό του Χάρτη του ΟΗΕ συμφώνησαν να περιορίσουν την κυριαρχία τους ―για πρώτη φορά μετά από πέντε αιώνες― μόνο σε σχέση με το δικαίωμα τους να εξαπολύουν πόλεμο σε περίπτωση επίθεσης από άλλο έθνος, σε αντάλλαγμα δέσμευσης που ανέλαβε το Συμβ. Ασφαλείας να παρέχει συλλογική ασφάλεια για λογαριασμό τους ―αρχή που καταπατήθηκε βάναυσα από τις ΗΠΑ στον ‘πόλεμο’ τους κατά του Αφγανιστάν[2]. Το ποιές αξίες ορίζονται ως ‘οικουμενικές’ καθορίζεται από τις εκάστοτε ανάγκες της ‘διεθνούς κοινότητας’ (διάβαζε υπερεθνική ελίτ). Έτσι, στον ‘πόλεμο’ κατά της Γιουγκοσλαβίας ήταν η προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων που προάχθηκε σε οικουμενική άξια και δικαιολογούσε κάθε εγκληματική δραστηριότητα από μέρους της. Στον σημερινό όμως ‘πόλεμο’ κατά της τρομοκρατίας η προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων προσπερνάται (ενώ σε πολλές περιπτώσεις καταργείται με τους διάφορους τρομονομους) για χάρη της προστασίας από την ‘τρομοκρατία’ (όπως την ορίζει φυσικά η υπερεθνική ελίτ) που γίνεται η νέα οικουμενική αξία η οποία νομιμοποιεί κάθε είδος κρατικής τρομοκρατίας και καταπίεσης! Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις οι διεθνείς οργανισμοί που εκφράζουν τη βούληση της ‘διεθνούς κοινότητας’ (διάβαζε της υπερεθνικής ελίτ), δηλαδή το Συμβ. Ασφαλείας του ΟΗΕ (περίπτωση Ιράκ) ή, σε περίπτωση που δεν συμφωνούν τα μέλη του, το ΝΑΤΟ (περίπτωση Γιουγκοσλαβίας), η, ο ίδιος ο στρατιωτικός εκπρόσωπος της, δηλαδή οι ΗΠΑ (περίπτωση Αφγανιστάν), έχουν δικαίωμα να εισβάλλουν σε κάθε χώρα που θεωρούν οτι παραβιάζει τις ‘οικουμενικές’ αρχές που ορίζει η ελίτ αυτή, να συντρίβουν την υποδομή της και να προκαλούν τον θάνατο χιλιάδων αμάχων στη διαδικασία.

Τα δύο φανερά συμπεράσματα που μπορούμε να συναγάγουμε για το νέο δόγμα της περιορισμένης κυριαρχίας που καθιερώνεται ταχύτατα ως η ιδεολογία της Νέας Τάξης είναι τα εξής. Πρώτον, το δόγμα αυτό ανατρέπει τον Χάρτη του ΟΗΕ που ρητά διακηρύσσει ότι καμία διάταξη του ‘δεν εξουσιοδοτεί τα Ην Έθνη να παρεμβαίνουν σε θέματα που ανήκουν ουσιαστικά στην εσωτερική δικαιοδοσία του κάθε κράτους’,[3] εκτός αν το Συμβ. Ασφαλείας διαπιστώσει διατάραξη, ή απειλή κατά της ειρήνης, ή επιθετική (πολεμική) πράξη. Δεύτερον, με δεδομένο ότι οι πόλεμοι μεταξύ των αναπτυγμένων οικονομιών της αγοράς είναι πια αδύνατοι στη σημερινή διεθνοποιημένη οικονομία της αγοράς,[4] είναι φανερό ότι το δόγμα αυτό δεν απειλεί την εθνική κυριαρχία των άναπτυγμένων κρατών στον Βορρά, αλλά μόνο αυτών στον Νότο και στην ημι-περιφέρεια.

Όμως δεν είναι δύσκολο να δειχθεί ότι το δόγμα αυτό είναι εσφαλμένο, ασύμμετρο και δυνητικά καταπιεστικό. Είναι εσφαλμένο, διότι η καθιέρωση της προτεραιότητας των ‘ανθρώπινων δικαιωμάτων’ ή του αγώνα κατά της ‘τρομοκρατίας’ έναντι της εθνικής κυριαρχίας προϋποθέτει ότι ζούμε σε ένα κόσμο όπου οι ίδιοι οι λαοί (και όχι οι ελίτ τους όπως στο σύστημα της αντιπροσωπευτικής ‘δημοκρατίας’) ορίζουν με αναμφισβήτητο τρόπο το νόημα των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της τρομοκρατίας. Είναι ασύμμετρο, διότι δημιουργεί αναφαίρετο δικαίωμα των ισχυρών να παρεμβαίνουν στα εσωτερικά των αδυνάτων, αλλά όχι και το αντίστροφο. Αυτό εξηγεί για παράδειγμα το γιατί οι μαζικές παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων των Παλαιστίνιων, η των σφαγιαζομενων Τούρκων φυλακισμένων δεν προκάλεσαν ποτέ την μήνιν της υπερεθνικής ελίτ. Αντίστοιχα, οι κόντρας στη Νικαράγουα, ή ο ΑΣΚ στο Κοσοβο, όχι μόνο δεν καταδιώχθηκαν ως τρομοκρατικές οργανώσεις αλλά αντίθετα οπλίστηκαν και χρηματοδοτήθηκαν από αυτή! Τέλος το δόγμα αυτό είναι δυνάμει καταπιεστικό γιατί μπορεί εύκολα να χρησιμοποιηθεί από την υπερεθνική ελίτ για να συντρίψει με την κτηνώδη βία της κάθε απελευθερωτικό κίνημα που θα τολμούσε, επαναστατικά η ειρηνικά, να καθιερώσει μορφές κοινωνικής οργάνωσης που θα εξασφάλιζαν την ισοκατανομή πολιτικής και οικονομικής δύναμης, πέρα από την οικονομία της αγοράς και την αντιπροσωπευτική ‘δημοκρατία’.

Συμπερασματικά, το νέο δόγμα της περιορισμένης εθνικής κυριαρχίας που αποτελεί τον πυρήνα της ιδεολογικής παγκοσμιοποίησης παίζει τον ρόλο της ιδεολογικής νομιμοποίησης των πολιτικό-στρατιωτικών επεμβάσεων της υπερεθνικής ελίτ, με στόχο να προστατεύσει το γενικό της συμφέρον: δηλαδή, την αναπαραγωγή του σημερινού θεσμικού πλαισίου το οποίο διαιωνίζει την συγκέντρωση εξουσίας στα χέρια των ελίτ.

[1] ‘Ε’, 17/11/01

[2] βλ Chemillier-Gendreau, “ΟΗΕ: το τέλος της συλλογικής δράσης”, Le Monde Diplomatique,Νοεμβ. 2001

[3] Χαρτης ΟΗΕ, αρθρο 2 παρ 7

[4] βλ. Τ. Φωτόπουλος, Η Νέα Τάξη στα Βαλκάνια, Στάχυ 1999