Εκσυγχρονίζεται
η Ελλάδα και... στα ναρκωτικά
ΤΑΚΗΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ
Πριν
από τρία περίπου χρόνια έκανα την πρόβλεψη από
τη στήλη αυτή ότι «οι
‘εκσυγχρονιστικές’ τάσεις, που φαίνεται
ότι επικρατούν σήμερα στην ΕΕ, για την
ελεύθερη διάθεση της κάνναβης και την
παροχή μεθαδόνης και ηρωίνης σε όλους τους
εξαρτημένους χρήστες με απλή συνταγή
γιατρού, πρόκειται σύντομα να υιοθετηθούν
και από τη δική μας ‘εκσυγχρονιστική’ ελίτ»[1].
Η πρόταση αυτή ήδη υλοποιείται σε σειρά από
Ευρωπαϊκές χώρες ενώ συζητείται η εφαρμογή
της ακόμη και από την Αμερικανική ελίτ (δικαστές,
ακόμη και το Χολυγουντ!), παρά τα
συνωμοσιολογικά ανοητολογηματα ότι ο (Αμερικανικός)
‘πόλεμος κατά των ναρκωτικών’ αποτελεί το
κύριο μέσο για τον έλεγχο του πλανήτη. Είναι
φανερό ότι τα ‘προοδευτικά’ τμήματα της
υπερεθνικής ελίτ αποφάσισαν την ουσιαστική
λήξη του πόλεμου κατά των ναρκωτικών, όχι
βέβαια διότι...βαρέθηκαν να ελέγχουν τον
πλανήτη αλλά διότι σήμερα εκτιμούν ότι η
κατασταλτική πολιτική έχει γίνει πιο
δαπανηρή για τις ελίτ (σε όρους αυξημένης
εγκληματικότητας και επιβάρυνσης των
συστημάτων υγείας) από μια εναλλακτική
πολιτική φιλελευθεροποίησης της
νομοθεσίας. Η εναλλακτική βέβαια αυτή
πολιτική έχει το δικό της κόστος για τις
ελίτ, γιαυτο και μέχρι σήμερα την απέφευγαν.
Το κόστος αυτό μετριέται σε όρους μείωσης
της παραγωγικότητας που θα επέφερε η
αναμενόμενη (όπως έδειξε η εμπειρία μετά
την άρση της ποτοαπαγόρευσης) παραπέρα
εξάπλωση της χρήσης των ναρκωτικών. Δεν
είναι λοιπόν τυχαίο ότι η σημερινή
φιλελευθεροποίηση της νομοθεσίας στη Δύση
συνοδεύεται από προτάσεις για υποχρεωτικά
‘τεστ’ των ύποπτων για καταχρηση
ναρκωτικων ανάμεσα στους εργαζόμενους,
ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι αρνητικές
συνέπειες στη παραγωγικότητα.
Με τη συνήθη λοιπόν καθυστέρηση ήδη
γινονται τα πρώτα βήματα και στη χώρα μας
για τον ‘εκσυγχρονισμό’ της σε σχεση με το
προβλημα των ναρκωτικών που αυξανόμενα
παίρνει εκρηκτικές διαστάσεις. Αυτό
δείχνει για παράδειγμα η ‘πρόταση των
πέντε’ βουλευτών από όλα τα ‘εκσυγχρονιστικά’
κόμματα (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΝ) που υιοθετεί την
παραπάνω γραμμή της υπερεθνικής ελίτ. Η
πολιτική αυτή δεν έχει βέβαια στόχο την
καταπολέμηση της εξάπλωσης των ναρκωτικών
που είναι το πρόβλημα αλλά, όπως ρητά
δηλώνει, τον
«περιορισμό της βλάβης»(harm reduction) με την
έννοια της μείωσης των κινδύνων που
αντιμετωπίζουν όσοι χρησιμοποιούν «ναρκωτικές»
ουσίες. Η (συνήθως σιωπηρή) υπόθεση είναι
ότι δεν υπήρξαν ποτέ, ούτε θα υπάρξουν στο
μέλλον, κοινωνίες χωρίς «ναρκωτικά»,
υπόθεση που διαστρεβλώνει την ιστορική
εμπειρία η οποία δείχνει ότι η σημερινή
επιδημική σχεδόν εξάπλωση των ναρκωτικών
είναι πρωτόγνωρο φαινόμενο που συνδέεται
με την ανάδυση της νεοφιλελεύθερης
παγκοσμιοποίησης στο τελευταίο τέταρτο του
αιώνα και έχει ελάχιστη σχέση με την
περιθωριακή χρήση ναρκωτικών ουσιών στο
παρελθόν, ή την περιστασιακή χρήση για
θρησκευτικούς η ιατρικούς λόγους.[2]
Βασικό
στοιχείο της φιλελευθεροποιητικής
νομοθεσίας είναι ο διαχωρισμός μεταξύ ‘μαλακών’
(κυρίως της κάνναβης) και ‘σκληρών’
ναρκωτικών, με βάση την υπόθεση ότι
η κάνναβη δεν είναι εξαρτησιογονος
ουσία και οπωσδήποτε είναι λιγότερη
επικίνδυνη από τα ‘σκληρά’. Όμως, όπως
έδειξε πρόσφατη έρευνα του καθηγητού Steven
Goldberg στο Nature Neuroscience[3] η κάνναβη είναι το ίδιο
εξαρτησιογονος όσο και ναρκωτικά όπως η
κοκαΐνη, κατι που καταρρίπτει τον ‘προοδευτικό’
μύθο ότι είναι αβλαβής (σημείωση: πριν
προλάβουν οι γνωστοί ‘αντί-εξουσιαστές’
συνωμοσιολογοι να
τον κατατάξουν στα όργανα της CIA θα έπρεπε
να μάθουν ότι ο
Goldberg είχε κάνει παρόμοια ανακάλυψη για το
τσιγάρο πριν 20 χρόνια οδηγώντας την
καπνοβιομηχανία σε βαθιά κρίση). Όσον αφορά
την επικινδυνότητα των μαλακών ναρκωτικών
είναι γεγονός ότι πολλά από τα ‘σκληρά’
είναι πράγματι πιο επικίνδυνα από την
κάνναβη αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η
τελευταία είναι ακίνδυνη, όπως
υποστηρίζουν οι ‘προοδευτικοί’, οι οποίοι,
συνήθως κρίνοντας ‘εξ ίδιων’, βολικά
αγνοούν το γεγονός ότι η ελεγχόμενη χρήση
από επιτυχημένα κοινωνικά άτομα έχει
εντελώς διαφορετικές συνέπειες από την
ανεξέλεγκτη χρήση στην οποία καταφεύγει η
συντριπτική πλειοψηφία των χρηστών (άνεργοι
και περιθωριακοί νέοι, μαθητές που
καταφεύγουν σε τεχνητούς παράδεισους για
να εκτονωθούν από την πίεση του σχολείου,
φυλακισμένοι κλπ).
Όπως έδειξε πολύ πρόσφατη έρευνα που
δημοσιεύθηκε στην British Journal of Psychiatry[4]
η τακτική χρήση κάνναβης μπορεί να
χειροτερεύσει τη πνευματική υγεία όχι μόνο
ανθρώπων με σχετικές διαταραχές αλλά και
κάθε χρήστου οδηγώντας σε ΄προσβολές
πανικού’ και άγχος, καθώς και βλάβες στη
μνήμη και την ικανότητα συγκέντρωσης.
Πράγμα που έρχεται να επιβεβαιώσει
προηγούμενες μελέτες που έδειχναν ότι σε
ένα εργοστάσιο όπου οι εργάτες
χρησιμοποιούν μηχανήματα, οι χρήστες
κάνναβης αποτελούν πραγματικό κίνδυνο για
τον εαυτό τους και τους άλλους.[5]
Ένας
άλλος μύθος που χρησιμοποιείται από την ‘προοδευτική’
παραπληροφόρηση, στην οποία στηρίζεται και
η ‘πρόταση των ‘πέντε’, είναι ότι όπου
στην Ευρώπη εφαρμόστηκε
η νέα ‘εκσυγχρονιστική ‘ πολιτική έχει
δώσει γενικώς θετικά αποτελέσματα
μετατοπίζοντας, ειδικότερα,
τη χρήση από τις νεαρές
ηλικίες. Όμως η σχετική εμπειρία διαψεύδει
και αυτόν τον ισχυρισμό. Σύμφωνα με την
τελευταία έκθεση (Οκτώβρης 2000) του
ερευνητικού κέντρου που παρακολουθεί την
χρήση ναρκωτικών στην ΕΕ[6],
μερικές απο τις χώρες που χρησιμοποιουν ως
υποδείγματα οι οπαδοί της εκσυγχρονιστικής
φιλελευθεροποίησης φιγουράρουν στη κορυφή
των χωρών της ΕΕ με την υψηλότερη αναλογία
‘προβληματικών’ χρηστών στις ηλικίες 15
εως 64
—κατά σειρά: Λουξεμβούργο, Ιταλία,
Βρετανία και Ισπανία. Όσον αφορά τη
κατάχρηση ναρκωτικών (σκληρών και μαλακών)
μεταξύ ανήλικων 15-16 χρόνων, πρώτες στη λίστα
έρχονται οι Βρετανία (40%), Ιρλανδία (37%),
Ολλανδία (32%)
—το κατ’ εξοχήν πρότυπο
των οπαδών της φιλελευθεροποίησης—
ενώ
στην Ελλάδα μόνο το 14% των νέων έκαναν
κατάχρηση ναρκωτικών (10% κάνναβης). Προφανώς,
πρεπει να ‘εκσυγχρονιστούμε΄ για να
εξομοιωθούμε και σε σχεση με αυτο το
θλιβερο γεγονος προς τους εταιρους μας!
Φυσικά,
η λύση στο πρόβλημα των ναρκωτικών δεν
βρίσκεται στη σημερινή καταστολή, αλλά ουτε
και στην φιλελευθεροποίηση. Και οι δυο
πολιτικές αποσκοπούν στη καταπολέμηση
απλώς των συμπτωμάτων του προβλήματος και
όχι των ίδιων των αιτιών του. Και αυτό,
διότι τόσο η καταστολή όσο και η
φιλελευθεροποίηση παίρνουν δεδομένο το
θεσμικό πλαίσιο της οικονομίας της αγοράς
και της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης
που αποτελεί την απώτερη αιτία της
σημερινής μαζικής εξάπλωσης των ναρκωτικών.
Η μακροπρόθεσμη επομένως λύση περνά
αναγκαστικά μέσα από τον αγώνα εναντίον του
θεσμικού αυτού πλαισίου και το κτίσιμο μιας
πραγματικά περιεκτικής δημοκρατίας. Στο
ενδιάμεσο στάδιο, είχα προτείνει
παλαιοτερα τη δημιουργία ειδικών κέντρων
πρόληψης και ενδυνάμωσης της ατομικής
αυτονομίας των τοξικομανων σε κάθε δήμο
[7],
που θα συνόδευαν την αποποινικοποίηση
του χρήστου, πχ με αιτιολογικό την
διαταραχή στη πνευματική λειτουργία που
αναμφισβήτητα προκαλεί η κατάχρηση
ναρκωτικών. Η χρήση όμως δεν θα πρέπει ν
αποποινικοποιηθεί για κανένα ναρκωτικό,
μαλακό η σκληρό, ώστε να παραμένει η
κοινωνικη ηθική απαξίωση
των ναρκωτικών που αποτελεί
αναπόσπαστο στοιχείο μιας αποτελεσματικής
προληπτικής πολιτικής. Η έμμεση
διαφήμιση των ναρκωτικών ουσιών στην οποία
καταλήγει η προπαγάνδα για την
φιλελευθεροποίηση αποτελεί βασικό λόγο που
οι νέοι μας απερίσκεπτα καταφεύγουν στα
ναρκωτικά, υποθέτοντας ότι, ιδιαιτερα τα ‘μαλακά’,
δεν βλάπτουν, παρά το γεγονός ότι συνήθως
αποτελούν το πρώτο βήμα για την μετέπειτα
μετάβαση στα σκληρά.
Μια
τέτοια πολιτική, που πραγματικά θα ‘περιόριζε
τη βλάβη’, προϋποθέτει αποτελεσματικό,
κεντρικό και τοπικό, έλεγχο της προμηθειας/διαθεσης
ναρκωτικών μέσω της πάταξης της παραγωγης–εμποριας-προμηθειας
ναρκωτικών ουσιών με αυστηρές ποινές κατά
των μεγαλεμπόρων και αποποινικοποίηση των
χρηστών-μικρεμπόρων, εντατική προβολή από
τα σχολεία και τα ΜΜΕ των
επικίνδυνων συνεπειών από τη κατάχρηση
ναρκωτικών, δωρεαν παροχη, αποκλειστικα
απο τα ειδικά κεντρα, με απαγόρευση της
κερδοσκοπικής ιδιωτικης ‘πρωτοβουλιας’,
υπηρεσιων απεξάρτησης και στηριξης και —το
κυριότερο—
κοινωνική δέσμευση για την
επανένταξη των τοξικομανών στη κοινωνία.
[1]
Βλ αναδημοσίευση στο
βιβλίο Ναρκωτικά: Πέρα
από τη δαιμονολογία της ποινικοποίησης
και τη ‘προοδευτική’ μυθολογία της
φιλελευθεροποίησης (Ελευθ. Τυπος, 1999)
[3]
Βλ
T.
Radford, Guardian, 16/10/00
[4]
Tim Radford, Guardian, 1/2/2001
[5]
Helen Carter, Guardian, 2/11/98
[6]
European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction,
State of Drugs in the EU,
(Guardian, 12/10/2000)
[7]
Βλ. Τάκης Φωτόπουλος,
Ναρκωτικά