Η ΕΛΛΑΔΑ ΩΣ ΠΡΟΤΕΚΤΟΡΑΤΟ ΤΗΣ ΥΠΕΡΕΘΝΙΚΗΣ ΕΛΙΤ
Η ανάγκη για άμεση έξοδο από την ΕΕ και για μια αυτοδύναμη Οικονομία
εκδόσεις Γόρδιος, Νοέμβριος 2010, σελ. 412, ISBN: 960-6826-18-Χ, ISBN 13: 978-960-6826-18-4
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
Τη στιγμή που τα λαϊκά στρώματα αντιμετωπίζουν τη μεγαλύτερη επίθεση από τις ξένες και ντόπιες ελίτ όχι απλώς στην μεταπολίτευση αλλά, κατά τη γνώμη μου, γενικότερα στην μεταπολεμική περίοδο —αυτή τη φορά μάλιστα χωρίς καν να έχει προηγηθεί στρατιωτική ήττα της Αριστεράς!— θεώρησα χρέος μου να προσπαθήσω να συμβάλλω, «κατά δύναμιν», στην απομυθοποίηση για τα πραγματικά αίτια της κρίσης και στην διατύπωση της συνακόλουθης πρότασης για μια πραγματικά εναλλακτική λύση. Εναλλακτική, τόσο στον δήθεν «Μονόδρομο» των ελίτ και των παρακεντέδων τους επαγγελματιών πολιτικών, όσο και στις ανερμάτιστες ή ουτοπικές προτάσεις μιας Αριστεράς, η οποία, κατά τη γνώμη μου, αποδείχθηκε ότι βρισκόταν πολύ κάτω των δραματικών περιστάσεων. Και αυτό, τη στιγμή που δημιουργήθηκε κυριολεκτικά μια πανστρατιά από τα παπαγαλάκια των ελίτ στα ΜΜΕ, τα οποία, σε αγαστή σύμπνοια με τους επαγγελματίες πολιτικούς των κομμάτων εξουσίας και των παραφυάδων τους που αποτελούν τα προφανή «δεξιά» και «αριστερά» δεκανίκια τους, καθώς και τους κομματικούς εγκάθετους στα συνδικάτα, καταφέραν να δημιουργήσουν τέτοια σύγχυση στα λαϊκά στρώματα για την δήθεν ανυπαρξία εναλλακτικής λύσης στα ληστρικά μέτρα, όμοια των οποίων καμιά άλλη ελίτ στην Ευρωπαϊκό χώρο δεν τόλμησε να περάσει, ώστε να οδηγηθούν σε μοιρολατρική αδράνεια, η οποία γεμίζει σήμερα με ενθουσιασμό τις ξένες ελίτ και τα ντόπια παρακλάδια τους.
Η θέση που αναπτύσσεται στο βιβλίο αυτό διαφέρει ριζικά τόσο από τις σοσιαλφιλελεύθερες εξηγήσεις της κρίσης, όσο και από αυτές της παραδοσιακής Αριστεράς. που χρειαζόταν η ελληνική οικονομία, με τις οποίες εννοούν την μη πλήρη ενσωμάτωση της στην διεθνοποιημένη οικονομία της αγοράς στη νεοφιλελεύθερη φάση της νεωτερικότητας. Με άλλα λόγια, τα αίτια της κρίσης ανάγονται στην μη ολοκλήρωση ακόμη του ανοίγματος και της απορρύθμισης όλων των αγορών (τις γνωστές «4 ελευθερίες) που επιβάλλουν οι συμβατικές μας υποχρεώσεις μετα την ένταξη μας στην ΕΕ του Μάαστριχτ. Τα επιβαλλόμενα μέτρα έχουν ακριβώς στόχο την πλήρη ενσωμάτωση της οικονομίας μας στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση. Απο την άλλη μεριά, οι εξηγήσεις της παραδοσιακής Αριστεράς συνήθως αποδίδουν τα αίτια της στον «κακό» σχεδιασμό της ΟΝΕ που εγγενώς ευνοούσε τα μητροπολιτικά κέντρα και κυρίως την Γερμανία, η οποία αύξανε την ανταγωνιστικότητα της σε βάρος των χωρών του Ευρωπαικού Νότου. Δεν είναι λοιπόν περίεργο ότι για τις προσεγγίσεις αυτές η εναλλακτική λύση επικεντρώνεται στην έξοδο μας από την ΟΝΕ (αλλά όχι και την ΕΕ!).
Αντίθετα, σύμφωνα με τη θέση του βιβλίου αυτού, τα αίτια της κρίσης είναι πράγματι διαρθρωτικά, όχι βέβαια με την σοσιαλφιλελευθερη έννοια, αλλά με την έννοια της μεταπολεμικής υιοθέτησης ενός εξωστρεφούς μοντέλου «ανάπτυξης» από τις ελίτ μας για την ενσωμάτωση της οικονομίας στην παγκόσμια καπιταλιστική αγορά. Η εξωστρέφεια αυτή, όπως δείχνει το ανά χείρας βιβλίο, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία ενός διαστρεβλωμένου παραγωγικού προτύπου και ενός αντίστοιχου καταναλωτικού που οδήγησε σε ένα χρόνιο και συνεχώς διευρυνόμενο άνοιγμα μεταξύ του τι παράγουμε και τι καταναλώνουμε. Το άνοιγμα αυτό, στις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίας, συγκαλυπτόταν από την «ευλογία» της μετανάστευσης και κάποιες ξένες επενδύσεις στη διάρκεια της «Βιομηχανικής Άνοιξης», η οποία άρχισε λίγο πριν τη Χούντα και έληξε με την μεταπολίτευση. Στη περίοδο που ακολούθησε, όμως, ήταν η επέκταση του τουρισμού, και λιγότερο της ναυτιλίας, που ανέλαβαν τη συνέχιση της συγκάλυψης αυτής και, κυρίως, ο μαζικός και αυξανόμενος δανεισμός που δημιούργησε την αναπτυξιακή «φούσκα» της μεταπολίτευσης. Η «φούσκα» αυτή, με την ένταξη μας στην Ευρωζώνη και την έμμεση στήριξη του Ευρώ, πήρε πρωτόγνωρες διαστάσεις, μέχρις ότου το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης να λειτουργήσει σαν καταλύτης για να σκάσει οριστικά. Είναι λοιπόν φανερό ότι σε όλη αυτή τη διαδικασία αυξανόμενης εξωστρέφειας που δεν στηριζόταν σε μια ανταγωνιστική παραγωγική δομή (όπως ήταν η διαδικασία που ιστορικά ακολούθησαν τα μητροπολιτικά κέντρα) η είσοδός μας στην ΕΕ και στη συνέχεια στην Ευρωζώνη έπαιξε καταλυτικό και, σήμερα, καταστροφικό ρόλο.
Εάν όμως δεχθούμε την παραπάνω ανάλυση των αιτίων της σημερινής συστημικής κρίσης στην Ελλάδα, η οποία στη πραγματικότητα δεν είναι μόνο οικονομική αλλά επεκτείνεται επίσης στο πολιτικο, το κοινωνικό και το οικολογικό επίπεδο, τότε η αυτονόητη συνέπεια είναι ότι εάν δεν δημιουργήσουμε τις βάσεις οικονομικής αυτοδυναμίας, η οποία μόνο έξω από την ΕΕ και την ΟΝΕ μπορεί να θεμελιωθεί, όχι μόνο δεν πρόκειται να βγούμε ποτέ από την χρόνια κρίση, αλλά και δεν θα γίνει ποτέ εφικτή η δημιουργία των προϋποθέσεων για μια οικονομική δημοκρατία, έξω από την καπιταλιστική οικονομία της αγοράς, που θα βασίζεται στην ισοκατανομή της οικονομικής δύναμης μεταξύ όλων των πολιτών. Σήμερα, όμως, η οικονομική αυτοδυναμία (που δεν έχει σχέση με την αυτάρκεια, το «κλείσιμο των συνόρων» και άλλες παρόμοιες ανοησίες της συστημικής –αλλά και κάποιας «αριστερής»-- προπαγάνδας) είναι όχι μονό επιθυμητή αλλά και εφικτή. Και αυτό, διότι το νέο μοντέλο ανάπτυξης που υιοθέτησε η υπερεθνική ελίτ για τον 21ο αιώνα δεν στηρίζεται πια στη μαζική κατανάλωση Βορρά και Νότου, οπως στο δεύτερο μισό του περασμένου αιώνα, αλλά στη πολυτελή κατανάλωση του «νέου Βορρά» (δηλαδή των προνομιούχων στρωμάτων σε Βορρά και Νότο που εισπράττουν τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης), και την «κατανάλωση επιβίωσης» του «νέου Νότου» (δηλαδή των λαϊκών στρωμάτων σε Βορρά και Νότο που αποτελούν τα θύματα της παγκοσμιοποίησης).
Ο νέος διεθνισμός επομένως που προτείνουμε εδώ, υιοθετεί μεν τις βασικές αρχές του παραδοσιακού διεθνισμού της Αριστεράς, αλλά και τον υπερβαίνει, διότι θεμελιώνεται σε αυτοδύναμες οικονομίες, στο πλαίσιο μιας διεθνοποιημένης οικονομίας που δεν καθορίζεται ούτε από την καπιταλιστική οικονομία της αγοράς, ούτε από το κεντρικό Πλάνο. Έτσι, o μακρoπρόθεσμoς στόχoς του νέου αυτού διεθνισμού είναι η συλλογική και ατομική αυτονομία, στο οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Και η αυτονομία αυτή μπορεί να επιτευχθεί μόνο στα πλαίσια μιας αυτoκαθoριζόμεvης απoκεvτρωτικής κoιvωvίας, όπου oι κoιvωvικές, πoλιτικές και oικovoμικές λειτoυργίες ελέγχovται μέσω αμεσoδημoκρατικώv διαδικασιώv και συλλoγικώv μoρφώv ιδιoκτησίας τωv μέσωv παραγωγής από τoυς ίδιoυς τoυς πoλίτες. Με άλλα λόγια, ο νέος αυτός διεθνισμός στoχεύει σε μια ευρύτερη κoιvωvική μεταβoλή πoυ προϋποθέτει εvα vέo «όραμα», μια vέα αvτίληψη της ζωής, πέρα τόσο από τον σοσιαλ/vεoφιλελεύθερo εκσυγχρovισμό της καπιταλιστικής oλoκλήρωσης της Ευρώπης, αλλά και πέρα από τον παραδοσιακό σοσιαλιστικό εκσυγχρονισμό. Τo όραμα της «Ευρώπης τωv λαών και των περιφερειών», σύμφωνα με τον νέο αυτό διεθνισμό, προϋποθέτει μια Ευρώπη αυτoδύvαμωv (όχι αυτάρκωv) περιφερειώv, και έχει στόχo vα δώσει τη δυvατότητα στoυς Ευρωπαίoυς πoλίτες όχι μόvo vα ικαvoπoιoύv, αλλά και vα oρίζoυv oι ίδιoι τις αvάγκες τoυς, ασκώvτας απoφασιστικό έλεγχo πάvω στηv oικovoμική ζωή τoυς.
Τάκης Φωτόπουλος
Λονδίνο, Οκτώβρης, 2010