εκδόσεις ΓΟΡΔΙΟΣ, Αθήνα 2004
Ο Καπιταλισμός του Τσόμσκι, Ο Μετακαπιταλισμός του Άλμπερτ και η Περιεκτική Δημοκρατία
ΤΑΚΗΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ
Συμπερασματική αποτίμηση
Το μοντέλο Parecon , μολονότι μπορει ν’ αντιπροσωπεύει την καλύτερη προσπάθεια μέχρι σήμερα στον σοσιαλιστικό σχεδιασμό, και στην αφομοίωση των μαθημάτων που μας δίδαξε η ιστορική αποτυχία του, δεν είναι σε θέση, όπως προσπάθησα να δείξω παραπάνω, να εξασφαλίσει τις θεσμικές προϋποθέσεις που απαιτούνται για τη δημιουργία μιας νεας μορφής κοινωνικής οργάνωσης, που θα επανενσωματωνε την κοινωνία με την οικονομία, την πολιτεία και την Φύση.
Δεν είναι σε θέση να επανενσωματωσει τη κοινωνία με την οικονομία, διότι δεν μπορει να εξασφαλίσει πραγματική αυτοδιευθυνση και ελευθερία επιλογής για τους πολίτες ως παραγωγούς και καταναλωτές, εξαιτίας της γραφειοκρατικής του φύσης η οποία είναι το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της απόλυτης εξάρτησης του από τον οικονομικό σχεδιασμό για την κατανομή των σπάνιων οικονομικών πόρων. Επιπλέον, δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσει ούτε την ικανοποίηση των βασικών αναγκών όλων των πολιτών—το βασικό κριτήριο επιτυχίας μιας ορθολογικής οικονομίας—εφοσον η αμοιβή της εργασίας βασίζεται μόνο στην εργασία και όχι επίσης στην ανάγκη, όπως στο προταγμα της ΠΔ.
Ακομη, δεν είναι σε θέση να επανεσωματωσει την κοινωνία με την πολιτεία, διότι η βασική μονάδα λήψης αποφάσεων στο μοντέλο Parecon δεν είναι οι πολίτες αλλα τα εργατικά συμβούλια και αυτά των καταναλωτών. Οι πολίτες και συνακόλουθα οι συνελεύσεις των πολιτών –η βάση κάθε πραγματικής δημοκρατίας—απουσιάζουν εντελώς από την εικόνα του Parecon που σαφώς θεωρεί την δημοκρατία ως μια διαδικασία αντί ως ένα πολίτευμα –αντίθετα με αυτό που συμβαίνει στο προταγμα της ΠΔ.
Τέλος, το μοντέλο Parecon δεν είναι σε θέση να ενσωματώσει την κοινωνία με την Φύση διότι έχει τον ιδιο γενικό στόχο της οικονομικής ανάπτυξης και συμμερίζεται την συνακόλουθη έννοια της αποδοτικότητας με την «οικονομία ανάπτυξης» της καπιταλιστικης οικονομίας της αγοράς και του σοσιαλιστικου Κεντρικού Πλάνου, με συνέπεια ότι μεταχειρίζεται τα οικολογικά προβλήματα, βασικα ως ένα θέμα «εξωτερικοτητων», αντί ως ένα πρόβλημα που απαιτεί ριζική αλλαγή στον τροπο ζωής και τις αξίες μας. -
Βιογραφικό του συγγραφέα
Ο Τάκης Φωτόπουλος σπούδασε Νομικά και Πολιτικές και Οικονομικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στα φοιτητικά του χρόνια ανέπτυξε έντονη αντί-ΕΚΟΦικη συνδικαλιστική δραστηριότητα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από το 1966 εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο όπου έκανε, με υποτροφία του Πανεπιστήμιου Αθηνών, τις μεταπτυχιακές σπουδές του στα Οικονομικά στην London School of Economics. Στη διάρκεια της δικτατορίας ανέπτυξε αντιδικτατορική δραστηριότητα στο Λονδίνο, όπου, μεταξύ άλλων, συνεργάστηκε με την εφημερίδα Μαμή, που εκδιδετο από τις Επαναστατικές Σοσιαλιστικές Ομάδες (ΕΣΟ). Από το 1969 μέχρι το 1989 ήταν καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Β. Λονδίνου. Είναι συγγραφέας 16 βιβλίων και έργα του εχουν δημοσιευθεί, εκτός από τα Ελληνικά, στα Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ιταλικά, Ισπανικά, Ολλανδικά, Νορβηγικά, Ουγγρικά, Αραβικά και Τούρκικα. Το τελευταίο του βιβλίο στα Αγγλικά (Towards an Inclusive Democracy) έχει ήδη κυκλοφορήσει και στα Ελληνικά, Ιταλικά, Γαλλικά, Ισπανικά και Γερμανικά. Διευθύνει από το 1992 το διεθνές θεωρητικό περιοδικό Democracy and Nature, The International Journal of Inclusive Democracy. Επίσης είναι τακτικός συνεργάτης της Ελευθεροτυπίας.