Σαν Επίλογος - ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ: Πέρα από την δαιμονολογία της ποινικοποίησης και την “προοδευτική” μυθολογία της φιλελευθεροποίησης

ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ: Πέρα από την δαιμονολογία της ποινικοποίησης και την “προοδευτική” μυθολογία της φιλελευθεροποίησης

Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη οξυδέρκεια για ν αντιληφθεί κανείς ότι η σημερινή κοινωνία έχει δημιουργήσει ένα πελώριο κοινωνικό πρόβλημα που αχρηστεύει ένα πολύ σημαντικό και αυξανόμενο τμήμα του πληθυσμού. Χαρακτηριστική ένδειξη του προβλήματος είναι ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του Ο.Η.Ε., ο οποίος, για πρώτη φορά πρόσφατα, υπολόγισε τον αριθμό αυτών που προβαίνουν σε κατάχρηση ναρκωτικών, κάπου 200 εκ. άνθρωποι σήμερα είναι εξαρτημένοι (141 εκ. κάνναβη, 8 εκ. ηρωίνη, 13 εκ. κοκαΐνη και 30 εκ άλλα σκληρά ναρκωτικά).[1]

Στη χώρα μας το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξύ, όπως δείχνει το γεγονός ότι κατέχει τη πρώτη θέση ως προς το ποσοστό εξαρτημένων από σκληρά ναρκωτικά σε μια λίστα χωρών που περιλαμβάνει τη Γερμανία, την Ολλανδία, τη Βρετανία, την Ισπανία, την Ιταλία, τη Πορτογαλία και την Ελβετία.[2] Δεν είναι λοιπόν περίεργο ότι στην Ελλάδα 100.000 άνθρωποι, δηλαδή ένα τοις εκατό του πληθυσμού, είναι εξαρτημένοι από σκληρά ναρκωτικά.[3] Ακόμη, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχιατρικής Υγιεινής στην Αθήνα, τη τελευταία πενταετία (1993-98) παρατηρείται υπερδιπλασιασμός του ποσοστού των μαθητών που έκαναν δοκιμή η χρήση ναρκωτικών ουσιών.[4] Το πιο ανησυχητικό στοιχείο της έρευνας αυτής είναι ότι η αύξηση που παρατηρείται στη χρήση «ναρκωτικών» από τους μαθητές συσχετίζεται με τη μεταβολή στη στάση τους όσον αφορά την επικινδυνότητα των «μαλακών» και ιδίως της κάνναβης. Κατά τη γνώμη μου, η εκστρατεία των «προοδευτικών» υπέρ της φιλελευθεροποίησης, που χρησιμοποιεί κατά κόρο το επιχείρημα της δήθεν ακινδυνότητας των μαλακών και ιδιαίτερα της κάνναβης, δεν μπορεί παρά να συσχετίζεται με αυτή την αλλαγή στάσης και τη συνακόλουθη αύξηση της χρήσης μαλακών ναρκωτικών. Εάν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι η απαγορευτική εκστρατεία δεν είχε σχεδόν κανένα αποθαρρυντικό αποτέλεσμα, εφόσον, σύμφωνα με την ίδια μελέτη, το 84% των Αθηναίων δηλώνουν ότι είναι πολύ εύκολο να βρουν τη κάνναβη, είναι πιθανό ότι η εκστρατεία για τη νομιμοποίηση της κάνναβης έχει σημαντικότερη επιρροή στην αύξηση της χρήσης της παρά «ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών»!

Ενώ όμως το μέγεθος του προβλήματος δεν αμφισβητείται σήμερα από κανένα, υπάρχουν ριζικά διιστάμενες απόψεις τόσο για τα αίτια της κρίσης όσο και συνακόλουθα για τους τρόπους διεξόδου από αυτήν. Κατά τη γνώμη μου, η θέση που παίρνει κάποιος στο θέμα των ναρκωτικών εξαρτάται, σε τελική ανάλυση, από τη θέση του/της σε σχέση με το γενικότερο σημερινό κοινωνικοοικονομικό σύστημα. Ένα σύστημα το οποίο μετά την κατάρρευση του «υπαρκτού» στηρίζεται πια, σε παγκόσμια βάση, στις ίδιες οικονομικές και πολιτικές δομές, δηλαδή την οικονομία της αγοράς και την αντιπροσωπευτική «δημοκρατία». Έτσι, αυτοί που παίρνουν το σύστημα αυτό ως δεδομένο συνιστούν είτε την συνέχιση του αμερικανικού μοντέλου της ποινικοποίησης του προβλήματος, που σήμερα χάνει συνεχώς έδαφος, είτε την «διαχείριση» του προβλήματος με βάση την νομιμοποίηση (με διάφορες μορφές) των ναρκωτικών ουσιών. Και οι δυο αυτές «λύσεις» του προβλήματος καταλήγουν στη δημιουργία ετερόνομων ατόμων, χωρίς να παρέχουν ουδεμία ένδειξη ότι συμβάλουν στην μείωση της εξάπλωσης των ναρκωτικών. Αντίθετα, όσοι πιστεύουν ότι η απώτατη αιτία της εξάπλωσης των ναρκωτικών είναι το ίδιο το κοινωνικό-οικονομικό σύστημα υποστηρίζουν ότι η δημιουργία ενός μαζικού κινήματος για μια ριζική κοινωνική αλλαγή όχι μόνο θα στρέψει πολλούς νέους που σήμερα καταφεύγουν στα ναρκωτικά σε συλλογικές λύσεις των κοινωνικών προβλημάτων αλλά και προτείνουν συγκεκριμένες λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος στη μεταβατική περίοδο, όπως αυτή που προτείνεται στο βιβλίο αυτό για την ίδρυση κοινοτικών κέντρων με στόχο την δημιουργία αυτόνομων ατόμων.

Σήμερα, είναι φανερό ότι οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ, με πρωτοπορία την Ευρωπαϊκή ελίτ, προχωρούν στην νομιμοποίηση των μαλακών ναρκωτικών και την χαλάρωση των ελέγχων στα σκληρά. Ο στόχος είναι, από τη μια μεριά, να περιοριστεί η συναφής με τα ναρκωτικά εγκληματικότητα, η οποία σήμερα υπονομεύει τις ίδιες τις βάσεις του συστήματος, και από την άλλη, να ελεγχθεί ο πλεονάζον πληθυσμός που αυξάνεται συνεχώς με τη σημερινή διεθνοποίηση της οικονομίας της αγοράς και οδηγεί σε κοινωνικές εκρήξεις. Ο κίνδυνος επομένως που έχει ν’ αντιμετωπίσει στο μέλλον ένα ριζοσπαστικό κίνημα που θα επιδίωκε ριζική λύση του προβλήματος των ναρκωτικών δεν είναι πια ο έλεγχος του πληθυσμού που επιτυγχάνεται μέσω της καταστολής. Ο άμεσος και ορατός πια κίνδυνος είναι ο έλεγχος του πληθυσμού μέσω των ίδιων των ναρκωτικών. Η καταπολέμηση επομένως της ‘προοδευτικής’ μυθολογίας που, συνειδητά η μη, παίζει τον νεροκουβαλητή στις σημερινές επιδιώξεις των ελίτ είναι επιτακτική.

Στον στόχο αυτό, ελπίζω ότι τα παραπάνω κείμενα θα αποτελέσουν μικρή συμβολή.

[1] UNDCP, World Drug Report 1997.

[2] European Monitoring Centre for Aids and Drugs Addiction, The Guardian (24/11/98).

[3] Helena Smith, The Guardian (24/11/98).

[4] ‘Ε’ (24/11/98).