ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΗ ΔΕΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΕ ΚΑΝΕΝΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗ!

Ανήκει σε αυτούς που το έγραφαν και το διευθύναν


 

Του Τάκη Φωτόπουλου

 

Με μεγάλη μου έκπληξη μόλις πληροφορήθηκα ότι έγινε ψηφιακή αναπαραγωγή του περιοδικού Κοινωνία & Φύση, του οποίου, όπως όλοι οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν, ήμουν ο εμπνευστής και οργανωτής σε όλη τη τρίχρονη σταδιοδρομία του (1992-95) αλλά και νωρίτερα. Δηλαδή, από τότε που ξεκίνησα συστηματικά την προετοιμασία του ήδη από τον Μάρτη 1991, όταν είχα ετοιμάσει το πρώτο προσχέδιο για την έκδοση του που έστειλα στον εκδότη και ήλθα σε επαφή με τους διεθνείς διανοητές που ήξερα ότι θα προσφέρουν πολλά στη προσπάθεια. Και στη συνέχεια, όταν μετά από επίπονη προσπάθεια στήθηκε το περιοδικό, επέλεγα την ύλη και συντόνιζα τη σύνταξη (αλληλογραφία κλπ.) μέσα από τη Συντακτική Επιτροπή, η οποία όμως συστήθηκε ουσιαστικά μόνο από το 5ο τεύχος και μετά, μέχρι το τελευταίο 7ο τεύχος. Όλα αυτά χωρίς καμία ανάμιξη στην κυρίως συντακτική δουλειά του περιοδικού ούτε από τον εκδότη/χρηματοδότη Νίκο Ηλιόπουλο ούτε από τον εκδοτικό φίλο του Κώστα Σταυρόπουλο. Πράγμα που είναι άλλωστε και η συνήθης πρακτική στην έκδοση περιοδικών, όπου ο εκδότης δεν έχει ανάμιξη στη δουλειά του editorπου ευφημιστικά το μετέφρασα ‘υπεύθυνος ύλης’, επειδή για λόγους αρχής δεν μου άρεσε οποιοσδήποτε ιεραρχικός τίτλος (διευθυντής κλπ.). Παρόλα αυτά, επειδή ο εκδότης είχε ήδη ανάμιξη στην οικολογική πολιτική (αλλά οχι βέβαια και στην οικολογική θεωρία, ή οποιαδήποτε άλλωστε θεωρία) δέχθηκα τιμής ένεκεν να είναι και μέλος της Συντακτικής Επιτροπής o ίδιος, όπως και ο Κώστας Σταυρόπουλος, μολονότι βέβαια ήμουν εν γνώσει ότι εξ αντικειμένου κανένας τους δεν μπορούσε να είναι μέλος της Συντακτικής Επιτροπής ενός θεωρητικού περιοδικού (και μάλιστα υψηλών προδιαγραφών όπως το Κ&Φ). Και αυτό διότι δεν διέθεταν βέβαια το επίπεδο γνώσεων που απαιτείται για αυτό το δύσκολο έργο, όπως άλλωστε έκανε φανερό το γεγονός ότι κανένας τους δεν είχε κάποια συγγραφική δουλειά ή ανάλογο παρελθόν (πέρα από την τεχνοκριτική, με την οποία ασχολείτο ο Κ.Σ.)απαραίτητη προϋπόθεση για την άσκηση των συντακτικών καθηκόντων σε κάθε θεωρητικό περιοδικό σεβόμενο τον εαυτό του.

Με βάση τα παραπάνω, ήταν οδυνηρή έκπληξη (για να μην τη χαρακτηρίσω χειρότερα) η ανακοίνωση της ηλεκτρονικής αναπαραγωγής του περιοδικού, χωρίς καν να ζητηθεί η άδειά μου, η οποία είναι χαρακτηριστική των λαθροχειριών του εκδότη/χρηματοδότη, όπως αυτές που σημειώνω με έντονα στοιχεία:

Το περιοδικό "Κοινωνία και Φύση" εκδιδόταν στις αρχές της δεκαετίας του 1990 από τον γράφοντα Νίκο Ηλιόπουλο και εκδοτική ομάδα αποτελούμενη εκ των σημαντικότερων διανοούμενων της διεθνούς και ελληνικής πολιτικής οικολογίας και ευρύτερα του παγκόσμιου οικολογικού κινήματος. Από τον M. Bookchin και τον Κ. Καστοριάδη μέχρι τον Τ. Φωτόπουλο.

Έτσι ο εκδότης αρχικά εφευρίσκει μια ανύπαρκτη «Εκδοτική Ομάδα», η οποία βέβαια δεν καταχωρείται πουθενά, αφού ούτε το Κ&Φ ούτε από όσο γνωρίζω κανένα άλλο περιοδικό έχει παρόμοιο όργανο. Τα όργανα άλλωστε του Κ&Φ που δημοσιεύονται και στην ταυτότητα του περιοδικού σε κάθε τεύχος, είναι, όπως άλλωστε σε κάθε παρόμοιο περιοδικό στον κόσμο, ο Εκδότης, η Συντακτική Επιτροπή, η Συμβουλευτική Επιτροπή και η Διεθνής Συμβουλευτική Επιτροπή, στην οποία ανήκαν φυσικά και οι Bookchin, Καστοριάδης και πολλοί άλλοι σημαντικοί διανοητές. Προφανώς όμως, προκειμένου ο Εκδότης να βολέψει και τον εαυτό του αλλά και να παρακάμψει τον σκόπελο του editor  επινόησε τη ανύπαρκτη (τόσο στην ταυτότητα του περιοδικού, όσο βέβαια και στην Πράξη) αυτή Εκδοτική Ομάδα ενώ ο φίλος του Κώστας Σταυρόπουλος έφθασε να μιλά σε άρθρο του στο τέλος του Νοέμβρη του 1995 στην ΑΥΓΗ ακόμη και για 3 «συνεκδότες», δηλ. τον εαυτό του, μαζί με τον Ηλιόπουλο και τον γράφοντα! Στη συνέχεια, προχωρά και σε μια μικρότητα από αυτές που συνηθίζει. Έτσι, αφού χαρακτηρίζει τους Bookchin και Καστοριάδη μέλη της ανύπαρκτης εκδοτικής ομάδας (μαζί βέβαια με τον εαυτό του) αναφέρει και εμένα, όχι φυσικά σαν editor αλλά απλά σαν έναν από τους διανοητές της ‘εκδοτικής ομάδας’, αφού προηγουμένως έχει φροντίσει βέβαια να προσθέσει και το μειωτικό πρόθεμα «μέχρι» πριν από το όνομά μου. Και φυσικά, χωρίς να αναφέρει λέξη για τον καθοριστικό ρόλο μου στην ίδια την ύπαρξη του περιοδικού αυτού με τη διεθνή ακτινοβολία που απέκτησε, η οποία ήταν βέβαια αδύνατο να προκύψει από τους φίλους του ρεφορμιστές οικολόγους, που απλά θα μπορούσαν να εκδώσουν άλλο ένα οικολογικό περιοδικό της σειράς, από αυτά που τότε υπήρχαν εν αφθονία και στη χώρα μας.

Γι’ αυτό άλλωστε δεν τόλμησε και να ξαναβγάλει το ίδιο ή παρόμοιο περιοδικό, παρά τις προσπάθειές του, επειδή γνώριζε πολύ καλά ότι θα ήταν μια πολύ κακή απομίμηση του Κ&Φ!

Δεν είναι βέβαια περίεργο ότι την ίδια ανιστόρητη αλλά και απρεπή περιγραφή υιοθέτησαν και κάποιοι φίλοι του, «Φίλοι της Φύσης», που επίσης χωρίς να διανοηθούν να με ρωτήσουν, προχωρήσαν στην αναδημοσίευση των τευχών. Προφανώς γι’ αυτούς αρκεί που ρώτησαν τον χρηματοδότη/εκδότη, χωρίς να σκεφτούν καν ότι οι συγγραφείς και ο editor του διεθνούς περιοδικού Society & Nature (που ήταν επίσης ο γράφων), όπου κατ’ αρχήν δημοσιεύονταν τα άρθρα αυτά πριν μεταφραστούν, έχουν όλα τα δικαιώματα για αυτά και οχι ο εκδότης του…Ελληνικού περιοδικού, που δεν τον είχαν ούτε ακουστά οι ξένοι γνωστοί διανοητές. Περιττό να προσθέσω ότι οι «Φίλοι της Φύσης» δεν θεωρούν βέβαια ούτε γι’ αστείο ότι υπήρχαν τρεις ‘συνεκδότες’ στο περιοδικό (όπως αναφέρει ο Κώστας Σταυρόπουλος), αλλά απλά ένας εκδότης, ο Νίκος Ηλιόπουλος, που χωρίς να ρωτήσει κανέναν (εκτός ίσως από τον φίλο του) έκανε την ηλεκτρονική επανέκδοση των τευχών. Εύκολα λοιπόν θα μπορούσε να διερωτηθεί κανείς αν η Φύση έχει τέτοιους «φίλους» που δεν μπορούν να σεβαστούν ούτε τους συνανθρώπους τους,  τι τους θέλει τους εχθρούς...

Για χάρη όμως και μόνο της πνευματικής αλλά και πολιτικής κληρονομιάς που άφησε το περιοδικό αυτό αλλά και για την αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας που βάναυσα καταπάτησαν τόσο ο εκδότης Ν. Ηλιόπουλος,  όσο και ο «εκδοτικός φίλος» Κ. Σταυρόπουλος σε άρθρο του στο τέλος του Νοέμβρη του 1995 στην ΑΥΓΗ (πού αλλού βέβαια, αφού εκεί μαζευόταν στη μεταπολίτευση  η «πρώτη φορά Αριστερά» που σήμερα καταστρέφει συστηματικά τα λαϊκά στρώματα κατ’ επιταγή των αφεντικών της στην ΕΕ και την Υπερεθνική Ελίτ;) πρέπει να αναφερθούν τα παρακάτω χαρακτηριστικά του ήθους και του θράσους  των ανθρώπων αυτών.

Έτσι, ο Σταυρόπουλος ξεκινά την «κριτική» του με το παρακάτω άθλιο σχόλιο για το Δημοκρατία & Φύση που ακολούθησε το Κοινωνία & Φύση :

Το γνωστό οικολογικό περιοδικό “Κοινωνία και Φύση” έκλεισε με το 8ο (Σ.Σ. εννοεί το 7ο!) και τελευταίο τεύχος του. Τη θέση του φιλοδόξησε να πάρει εν συνεχεία το περιοδικό-μαϊμού "Δημοκρατία και Φύση”. Ο νέος τίτλος μοιάζει ηχητικά μόνο με το προηγούμενο… είναι οξύμωρη έννοια και δεν κολλάει πουθενά́ και με τίποτε.

Φυσικά δεν περίμενε κανένας από τον Κώστα Σταυρόπουλο να καταλάβει ότι ο τίτλος Κ&Φ ήταν ουσιαστικά απολίτικος, που ταίριαζε βέβαια απόλυτα με τη ρεφορμιστική οικολογική λογική των Ηλιόπουλου - Σταυρόπουλου αλλά δεν έχει καμία σχέση με μια αντισυστημική οικολογική λογική που πάντα χαρακτήριζε τον γράφοντα, η οποία βλέπει ότι την οικολογική βλάβη στη Φύση δεν την προκαλεί ο «άνθρωπος» και η «κοινωνία» γενικά, αλλά συγκεκριμένα κοινωνικά συστήματα. Γι’ αυτό, για παράδειγμα, ένα άλλο (Μαρξιστικό) οικολογικό περιοδικό ονομαζόταν «Καπιταλισμός, Φύση, Σοσιαλισμός», ακριβώς για να τονίσει αυτό το στοιχείο που αποτελεί βέβαια ‘ψιλά γράμματα’ για τους Ηλιόπουλο - Σταυρόπουλο. Όταν λοιπόν με τη διακοπή του Κ&Φ απαλλαχτήκαμε από τα «βαρίδια» του ρεφορμισμού, οι πραγματικοί συντάκτες του περιοδικού θεωρήσαμε τον εαυτό μας ελεύθερο να υιοθετήσουμε έναν τίτλο που θα εξέφραζε την αντισυστημική λογική του νέου περιοδικού, η οποία άλλωστε εκφραζόταν και με τα περισσότερα άρθρα του Κ&Φ, χάρη στην επίμονη προσπάθεια του γράφοντος, και σε συνεχή σύγκρουση με τους Ηλιόπουλο - Σταυρόπουλο. Με άλλα λόγια, στη λογική ότι το βασικό κριτήριο για να εξετάσουμε τη σχέση του Ανθρώπου με τη Φύση είναι αν το επικρατούν κοινωνικό σύστημα, στο οποίο είναι οργανωμένη η κοινωνική ζωή, είναι μια πραγματική δημοκρατία (με την έννοια της πολιτικής, οικονομικής, οικολογικής και κοινωνικής δημοκρατίας, δηλ. μιας Περιεκτικής Δημοκρατίας) ή όχι. Η οικολογική επομένως κρίση είναι, σε αυτή τη λογική, άμεση συνέπεια της έλλειψης δημοκρατικών δομών σε κάθε κοινωνικό τομέα, είναι, δηλαδή, συστημικό πρόβλημα και όχι πρόβλημα της κακής λειτουργίας των θεσμών, όπως πιστεύει κάθε ρεφορμιστής σαν τον εκδότη του Κ&Φ και τους φίλους του οικολόγους.

Στη συνέχεια ο Κ. Σταυρόπουλος αναφέρει στο ίδιο άρθρο ότι από το 3ο κιόλας τεύχος ανέκυψαν κρίσιμα προβλήματα συνεργασίας αναμεσά στους «συνεκδότες», δηθεν «για το ενιαίο των ιδεών της πολιτικής, της ιδεολογικής και της αισθητικής κατεύθυνσης» που, όπως τονίζει, βασικά οφείλονταν στο ότι ο Τ.Φ  επέμενε άκαμπτα να μονοδρομήσει την έκδοση προς τους «αγιορείτικους προσανατολισμούς» (sic!) της κοινωνικής οικολογίας.

Στην πραγματικότητα οι συγκρούσεις μεταξύ της εκδοτικής δυάδας και εμένα αναπόφευκτα ξεκίνησαν ακόμη και πριν την έκδοση του περιοδικού. «Αναπόφευκτα» γιατί σε ένα καπιταλιστικό σύστημα ο εκδότης/εργοδότης έχει πάντα το ισχυρό οικονομικό όπλο στα χέρια του, που είναι και το μεγάλο «ατού» του. Και όταν δεν συμφωνεί με τη γραμμή του περιοδικού δεν διστάζει βέβαια να το χρησιμοποιήσει, με εμμέσους συνήθως εκβιασμούς που προκύπτουν από την αυτονόητη εξουσία του. Αυτό ακριβώς συνέβη και με τον Ηλιόπουλο, που δεν συμφωνούσε από την αρχή με τη ριζοσπαστική γραμμή που έπαιρνε το περιοδικό, όπως εκφραζόταν κυρίως με τα editorials αλλά και την επιλογή των άρθρων. Έτσι, όπως μπορεί να τεκμηριωθεί από τη σχετική αλληλογραφία,  ακόμη και πριν εκδοθεί το Κ&Φ άρχισαν οι εκβιασμοί για την πολιτική γραμμή του, με αναγκαστική υποχώρηση δική μου όσον αφορά τον τίτλο του περιοδικού, με τον οποίο διαφωνούσα ριζικά. Στη συνέχεια  καθόλη τη διάρκεια των 3 χρόνων που έζησε το περιοδικό, έβγαινε με συνεχείς εκβιασμούς και συνήθως έμμεσες επιθέσεις, που πήραν όμως και άμεση μορφή με δημόσιες επιθέσεις, ιδιαίτερα του  Κ. Σταυρόπουλου, για τον οποίο ο φίλος του εκδότης, αρνούμενος τις δημοκρατικές διαδικασίες, αγνόησε και το εύλογο αίτημα της υπόλοιπης Συντακτικής Επιτροπής και των άμεσων συνεργατών του περιοδικού για την αποπομπή του. Η κατάληξη ήταν ότι στο τέλος του 1994, παρά τις επίμονες προσπάθειές μου να σωθεί το περιοδικό (όλα αυτά τεκμηριωμένα),  ο εκδότης δεν δεχόταν καμία υποχώρηση (παρά το ότι είχε διακόψει τη χρηματοδότηση του από καιρό), μέχρι που μας εξανάγκασε να διακόψουμε κάθε συνεργασία με το Κ&Φ.

Ο επίλογος ήταν η προαναφερθείσα αχαρακτήριστη επίθεση Σταυρόπουλου στην Αυγή που, προσπαθώντας να εκμεταλλευθεί χοντροκομμένα τη διαφωνία μου με τον Μπούκτσιν που συνέπεσε τον καιρό εκείνο  (οι ανταλλαγές με τον Μπούκτσιν είναι δημοσιευμένες στην Αγγλική έκδοση του Δ&Φ [επιστολή Μπούκτσιν-Μπίελ] [απάντηση Συντακτικής Επιτροπής - Τάκη Φωτόπουλου]), έφτασε να ισχυριστεί ότι «κι αυτόν παγίδεψε ανερυθρίαστα ο άλλοτε φίλος και συνεργάτης του ΤΦ». Είναι φανερό ότι είναι τέτοια η σύγχυση του ανθρώπου που δεν μπορεί να συλλάβει την αντίφαση από τη μια μεριά να γράφει ότι ήθελα να μονοδρομήσω την έκδοση στους «Αγιορείτικους» προσανατολισμούς της Κοιν. Οικολογίας (του Μπούκτσιν) και από την άλλη να με κατηγορεί ότι τον «παγίδεψα»! Προφανώς ο άνθρωπος αδυνατεί να κατανοήσει ότι ο Μπούκτσιν ακριβώς με κατηγορούσε ουσιαστικά γιατί δεν έκανα το περιοδικό όργανο της Κοιν. Οικολογίας (που ήταν βέβαια αλήθεια), ενώ ο Σταυρόπουλος μερικές γραμμές πιο πάνω με  κατηγορούσε ότι ήδη το είχα κάνει! Και όλα αυτά διανθισμένα με το ιωβηλαίον του Μπούκτσιν, όταν λίγο πιο πάνω ανέφερε  ότι «γρήγορα και πρώτα απ’ όλους εγκατέλειψε την έκδοση η ευρύτερη βάση στήριξης του περιοδικού, από πνευματικούς ανθρώπους, αντιλαμβανόμενοι από νωρίς την εκτροπή της έκδοσης προς την Αθωνική (sic!) πειθαρχημένη διαβίωση της ‘Κοινωνικής Οικολογίας’» (της οποίας βέβαια πνευματικός πατέρας ήταν ο Μπούκτσιν!).

Είναι φανερό από τα παραπάνω ότι η σημερινή επανέκδοση των παλιών τευχών του Κ&Φ από τον εκδότη και τους «Φίλους της Φύσης» δεν είναι τυχαία. Ο Νίκος Ηλιόπουλος, γνωστός χρηματοδότης της «ριζοσπαστικής Αριστεράς» τύπου ΣΥΡΙΖΑ και της αντίστοιχης ρεφορμιστικής «οικολογίας» δεν δίστασε σήμερα να διαστρεβλώσει έμμεσα  την ιστορία ενός πραγματικά ιστορικού περιοδικού, σε διεθνές επίπεδο και όχι μόνο στο Ελληνικό: της Κοινωνίας και Φύσης. Η «Αριστερά» αυτή είναι σήμερα απόλυτα υπεύθυνη για την εσωτερική Κατοχή που επέβαλλε στην Ελλάδα για λογαριασμό της ΕΕ και της Υπερεθνικής Ελίτ και τη συνακόλουθη ολοκλήρωση της καταστροφής του Ελληνικού λαού στα χέρια των σύγχρονων αυτών κουίσλινγκς. Αντίστοιχα, η ρεφορμιστική Οικολογία όχι μόνο δεν διανοείται να θέσει θέμα εξόδου της χώρας από την ΕΕ, όπως απαιτούν σήμερα οι λαοί της Ευρώπης, αλλά και συντάσσεται πλήρως με τους διάφορους Ευρω-οικολόγους σαν τον πανάθλιο Κον-Μπεντίτ και τους παρόμοιους, που συνέπραξαν πλήρως σε όλους του εγκληματικούς πολέμους της Υπερεθνικής Ελίτ στη Γιουγκοσλαβία, Ιράκ, Αφγανιστάν, Λιβύη και Συρία.

Ο στόχος, σε αυτή μάλιστα την κρίσιμη χρονική στιγμή που βουλιάζει το καράβι της «Αριστεράς» και της «Οικολογίας» παντού, είναι προφανής. Ιδιαίτερα όταν και οι δυο έχουν γίνει παντού πολιτικές εκφράσεις της βολεμένης μεσαίας τάξης που έχει οικολογικές ανησυχίες και ζητάει κάποια μεταρρύθμιση/αναμόρφωση των υπαρχόντων θεσμών και πολιτικών της Νέας Διεθνούς Τάξης -- αλλά ποτέ την ίδια την ανατροπή της. Γι’αυτό και τα εργατικά στρώματα τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική εγκαταλείπουν μαζικά την «Αριστερά». Όσον αφορά την «οικολογία», αυτή την  έχουν εγκαταλείψει από καιρό τα λαϊκά  στρώματα, αφού έδειξε πρώτη την πλήρη ενσωμάτωση της στη Νέα Διεθνή Τάξη της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, ακόμη και όταν παριστάνει την ‘ριζοσπαστική’ με δηθεν κοινοτικές δραστηριότητες, όπως η Κοινωνική Οικονομία, που απλά προσπαθούν να συγκαλύψουν την παράλληλη διάλυση και των τελευταίων υπολειμμάτων του Κοινωνικού Κράτους. Είναι λοιπόν φανερό ότι αυτός ο ξαφνικός ζήλος της επανέκδοσης ενός ιστορικού περιοδικού ―που πρότεινε μια πραγματικά ριζοσπαστική οικολογία αλλά και αντίστοιχη κοινωνική οργάνωση― καλύπτει,  πέρα από προσωπικές φιλοδοξίες κλπ., μια αδήριτη συστημική ανάγκη τη στιγμή που όλο το οικοδόμημα της «Αριστεράς και Οικολογίας» καταρρέει: την ανάγκη να συμβάλλει στην εξαπάτηση του Ελληνικού λαού (την οποία ξεκίνησε η αδίστακτη «πρώτη φορά Αριστερά») ότι δηθεν η «Αριστερά» αυτή και ιδιαίτερα η ρεφορμιστική Οικολογία, δεδομένου ότι  η πρώτη έχει ήδη ξεφτίσει ανεπανόρθωτα, ακόμη παίζουν σημαντικό ρόλο στη συνείδηση του Ελληνικού λαού και μπορούν να παίξουν αντίστοιχο πολιτικό ρόλο στο προσεχές μέλλον.

Έτσι αποπειρώνται να ιδιοποιηθούν την ιστορία ενός περιοδικού που κάθε άλλο παρά τις τάσεις αυτές εκπροσωπούσε, όπως άλλωστε ξέρουν οι χιλιάδες αναγνώστες του περιοδικού στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά ακόμη και τώρα οποιοσδήποτε γνωρίζει γραφή και ανάγνωση εύκολα μπορεί να διαπιστώσει διαβάζοντας τα άρθρα που δημοσιευθήκαν σε αυτό. Τα άρθρα αυτά στην πραγματικότητα κονταροχτυπιόντουσαν με αυτό το είδος της “Αριστεράς” και της “Οικολογίας”, γεγονός  που τελικά οδήγησε και στη διακοπή της λειτουργίας του Κ&Φ και την έκδοση του νέου ριζοσπαστικού περιοδικού Δημοκρατία & Φύση που στα Ελληνικά έβγαλε μόνο τρία τεύχη γιατί έκλεισε ο …υπερ-καπιταλιστικός, (όπως τον περιέγραφε ο Κ. Σταυρόπουλος!) εκδ. οίκος Στάχυ που το έβγαζε. Η διεθνής του έκδοση με τον τίτλο Democracy & Nature, The International Journal of Inclusive Democracy άρχισε να βγαίνει στο εξωτερικό σχεδόν αμέσως μετά το κλείσιμο του Κ&Φ από τον εκδότη του το 1995, ενώ το Δ&Φ κυκλοφόρησε λίγο αργότερα, στις αρχές του 1996. Το Δ&Φ έβγαλε μόνο τρία, πολύ σημαντικά τεύχη ενώ το διεθνές περιοδικό συνέχισε την έντυπη σταδιοδρομία του (υπό άλλον εκδότη) μέχρι  το 2003, έχοντας συμπληρώσει την έκδοση 19 τευχών στο μεταξύ. Η έκδοση αυτή έγινε ηλεκτρονική από το 2004 με το όνομα The International Journal of Inclusive Democracy και εξακολουθεί να βγαίνει μέχρι σήμερα έχοντας εκδώσει 12 τόμους. Παράλληλα, στην Ελλάδα, ξεκινήσαμε στις αρχές του 2001 ένα νέο περιοδικό, την Περιεκτική Δημοκρατία, η οποία έβγαινε για πάνω από 10 χρόνια, μέχρι το 2012,  συμπληρώνοντας 23 τεύχη στην πορεία της, μέχρι που αναγκαστήκαμε ν' αναστείλουμε την έκδοση της για να συγκεντρωθούμε στον αγώνα για το ΜΕΚΕΑ, δηλαδή ένα παλλαϊκό Μέτωπο για την εθνική και κοινωνική απελευθέρωση του Λαού, για την οποία θεωρούμε ότι η εθνική και οικονομική κυριαρχία αποτελεί την αναγκαία προϋπόθεση, όπως άλλωστε και για οποιουδήποτε είδους συστημική αλλαγή, περιλαμβανόμενης φυσικά και της Περιεκτικής Δημοκρατίας.

Η παραπάνω εξιστόρηση της μετεξέλιξης του περιοδικού Κ&Φ μέχρι σήμερα κάνει φανερό ότι το συνεκτικό στοιχείο του περιοδικού, στη συνεχή έκδοση του με τους παραπάνω τίτλους για ένα τέταρτο του αιώνα, δεν ήταν βέβαια ο εκάστοτε χρηματοδότης/εκδότης. Αναφέρομαι βέβαια στην έντυπη μορφή του περιοδικού, γιατί στην ηλεκτρονική μορφή δεν απαιτείται χρηματοδότης και γι’ αυτό άλλωστε καταλήξαμε σε αυτή τη μορφή έκδοσης, για να μην έχουμε καμία οικονομική εξάρτηση από χρηματοδότες τύπου Ηλιόπουλου και αργότερα Carfax. H μοναδική τιμητική εξαίρεση χρηματοδότη που δεν λειτουργούσε σαν εκδότης με τη παραπάνω έννοια ήταν η περίπτωση του Παύλου Σταυρόπουλου στην Αμερική που έβγαλε τη διεθνή έκδοση του περιοδικού (Κ&Φ και Δ&Φ) μέχρι να το αναλάβει το Carfax, ο οποίος όμως ήταν και πολιτικός συναγωνιστής και είχε τα προσόντα να συμβάλλει ουσιαστικά στη συντακτική δουλειά. Αντίθετα, το συνεκτικό στοιχείο του περιοδικού αυτού στη μακρόχρονη πορεία του ήταν ο editor του περιοδικού που διεύθυνε τη σύνταξη του όλα αυτά τα χρόνια, δηλαδή ο υπογράφων. Και αυτό σε πλήρη αντίθεση με τον Ηλιόπουλο που πάλεψε μέχρι την τελευταία στιγμή (μαζί με τον εκδοτικό φίλο Κώστα Σταυρόπουλο), με νύχια και με δόντια, να διατηρήσει τον τίτλο του εκδότη. Και αυτό γιατί έβλεπε το περιοδικό στην (ευτυχώς σύντομη γι’ αυτό) έκδοση του από αυτόν ―όπως κατήγγειλαν εγγράφως συνεργάτες του περιοδικού που τον γνωρίσαν από κοντά― σαν «τσιφλίκι» του. Αυτό βέβαια δεν εμπόδισε μετά τους Σταυρόπουλο - Ηλιόπουλο να έχουν το θράσος να με κατηγορήσουν ότι είμαι ‘συγκεντρωτικός’, ‘δικτατορικός’, ‘δογματικός’, ότι επιδίωκα… ‘αυτό-προβολή’ με το πλήθος των δημοσιεύσεων κλπ., όταν βέβαια γνώριζαν πολύ καλά ότι χωρίς τη παρουσία μου, την επιμονή μου και το τεράστιο κομμάτι της ζωής μου που διέθεσα για το περιοδικό αυτό σε βάρος κάθε άλλης δραστηριότητας, αν όχι και της υγείας μου, θα ήταν αδύνατη η έκδοση του. Αλλά ακόμη και αν μπορούσε να βγει ένα άλλο περιοδικό, θα ήταν ένα από τα συνηθισμένα οικολογικά περιοδικά και ποτέ δεν θα αποκτούσε τη διεθνή φήμη του Κ&Φ/Δ&Φ, ώστε πράγματι να γράφουν σε αυτό πρωτότυπα άρθρα οι σημαντικότεροι διανοητές της εποχής.

Το αβίαστο συμπέρασμα είναι ότι το περιοδικό Κοινωνία και Φύση και αυτά που το διαδέχθηκαν (καθώς άλλωστε και κάθε αντίστοιχο περιοδικό) δεν ανήκει σε κανένα εκδότη/χρηματοδότη! Ανήκει σε αυτούς που το έγραφαν και το διεύθυναν συντακτικά όλα αυτά τα χρόνια. Οι χρηματοδότες άλλωστε είναι αναγκαίοι μόνο σε ένα σύστημα όπου ακόμη και η γνώση και η κουλτούρα είναι εμπορεύματα. Και ενάντια σε αυτό το σύστημα παλεύαμε και θα παλεύουμε, ξέροντας αυτό που κάποτε μου συνόψισε ένας απλός αγρότης, παλαίμαχος μαχητής του ΕΑΜ, ότι «μια πραγματικά επαναστατική σελίδα αξίζει όσο εκατό βόλια»…

Λονδίνο, 7 Ιανουαρίου 2017

 

Σελίδα Αρχείου Περιοδικών ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ - ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ & ΦΥΣΗ - ΚΟΙΝΩΝΙΑ & ΦΥΣΗ


 

Αρχική Σελίδα